«Δεν μπορώ να πω για μένα τίποτε άλλο. Ολη την ημέρα μου ασχολούμαι με την τέχνη. Στη ζωή μου εξάσκησα το βλέμμα μου να δέχεται οποιοδήποτε πλήγμα της ομορφιάς». Η ξενάγηση που έκανε ο Γιώργος Ρόρρης στους δημοσιογράφους λίγες ώρες πριν εγκαινιαστεί η αναδρομική του έκθεση με τίτλο «Η ευγένεια του απέριττου» στο Ιδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, Μουσείο της Ανδρου (4/7 – 3/10), ήταν γενναιόδωρη, εξομολογητική, εμβριθής και ταυτόχρονα εγκάρδια.
Εξέθεσε μπροστά μας τα βάθη της ψυχής και της τέχνης του, με την ίδια ειλικρίνεια αλλά και ευστοχία που οι πίνακές του στρέφουν το βλέμμα προς τον εσώτερο εαυτό και τις αισθήσεις μας. Ο Ογκίστ Ροντέν είχε γράψει: «Ο καλλιτέχνης βλέπει: αυτό σημαίνει ότι το μάτι του, μπολιασμένο στην καρδιά του, διαβάζει βαθιά έως τα μύχια της φύσης». Με έναν τέτοιο δημιουργό, η τέχνη έχει αποκαλυπτικό χαρακτήρα κι αυτό συμβαίνει στη ζωγραφική του Γιώργου Ρόρρη. Η έκθεση επιβεβαιώνει το ήθος και την αίγλη του έργου του.
Ας μας επιτραπεί να ξετυλίξουμε την περιήγηση στις αίθουσες του μουσείου αντίστροφα, δηλαδή από τους χαμηλούς ορόφους προς το ισόγειο. Εκεί κατά τη γνώμη μας χτυπά η καρδιά της, ή βρίσκονται τα σπλάχνα της, για να χρησιμοποιήσουμε μια λέξη που και ο ζωγράφος χρησιμοποίησε μιλώντας για την ενότητα «Από σάρκα και οστά». «Ο πατέρας μου και ο παππούς μου είχαν χασάπικο στο χωριό που μεγάλωσα, τον Κοσμά Κυνουρίας. Καθημερινά ερχόμουν σε επαφή με το κρέας και τα σφάγια. Εχω περάσει ώρες βλέποντας τον τεράστιο σωρό των οστών, τα γδαρμένα ζώα κρεμασμένα στο τσιγκέλι», λέει μπαίνοντας στην αίθουσα. Ο τρόπος που σαγηνεύεται και μεταγράφει με κάθε λεπτομέρεια την αποσυντεθειμένη σάρκα, αιχμαλωτίζει το βλέμμα. Οχι επειδή κεντρίζει τη νοσηρή περιέργεια του θεατή. Επειδή μας υπενθυμίζει με έντονα κόκκινα ή σκοτεινά καφέ χρώματα και φοβερή σαφήνεια το αναπόδραστο του θανάτου. Η συγκεκριμένη θεματική επανέρχεται στο έργο του από το 1983, σχολιάζει ο ίδιος, όταν 20ετής ολοκλήρωνε το πρώτο έτος της ΑΣΚΤ.
Καθώς ο ζωγράφος κινείται ανάμεσα στους πίνακες, μας αποκαλύπτει τα μυστικά τους και την πλούσια σκευή της τέχνης του. Στην αρχή του λόγου του βρίσκονται πάντοτε οι δάσκαλοι και οι επιρροές τους. Στην ενότητα «Από σάρκα και οστά» είναι ο Ρέμπραντ και ο Σουτίν, υπάρχει επίσης η διαρκής σύνδεση με την μπαρόκ ζωγραφική που διαπερνά το σύνολο της δουλειάς του. Συχνά αναφέρεται και στη λογοτεχνία, στη μουσική, στον κινηματογράφο, στη φωτογραφία, στις άλλες τέχνες όπου καταφεύγει για βοήθεια. Οταν όμως κοιτάζουμε τα γυναικεία γυμνά του, τότε οι αναφορές διατρέχουν την ιστορία της παγκόσμιας ζωγραφικής, από τη «Μελαγχολία» του Ντίρερ έως τον Γκόγια, τον Κουρμπέ και τον Λούσιαν Φρόιντ.
Μέσα στην απόλυτη γύμνια του, το γυναικείο σώμα με τις καμπύλες του «ανοίγεται» στο βλέμμα του ζωγράφου και του θεατή. Δεν διεγείρει την ηδονοβλεπτική ματιά. Προκαλεί ωστόσο τη σύγχρονη, glossy αισθητική περί του ωραίου και του πόθου, ειδικά σε μια χώρα σαν την Ελλάδα που τα γυναικεία γυμνά στην παραστατική ζωγραφική είναι λιγοστά και σχετικώς παλιά. Ωστόσο, ο Ρόρρης «ντύνει» τα σώματα με τη σεμνότητα που τον χαρακτηρίζει. «Από το 2001», λέει ο ίδιος, «είχα την ανάγκη να ζωγραφίσω τους ανθρώπους και γυμνούς. Ομως για μένα δεν υπάρχει “ανώνυμo‘‘ γυμνό, δηλαδή χωρίς το πρόσωπο της γυναίκας που ποζάρει. Ηθελα να φτιάξω πορτρέτα γυναικών, που ήταν ενδεδυμένες τη γυμνότητά τους. Στην αρχή υπήρχε η συστολή. Ωστόσο δουλεύοντας μαζί επί μήνες, η αμηχανία χάθηκε. Η απόλυτη γύμνια και η ακινησία της στάσης έγινε ο προστατευτικός τους μανδύας, όπως μου είπαν».
Στην ενότητα των γυμνών, όπως και στην πλειονότητα των προσωπογραφιών, οι πίνακες περιέχουν στον τίτλο τους το όνομα το μοντέλου. Στο κέντρο της σύνθεσης παραμένει ο άνθρωπος – «Ζωγραφίζω ανθρώπους σαν κι εμένα», σχολιάζει–, και «η αύρα τους διαποτίζει τα πράγματα», λέει. Γι’ αυτό η ιστορία τους περνά από τον καμβά και φτάνει έως εμάς.
Το μεγάλο αφιέρωμα στον Ρόρρη που παρουσιάζεται στην Ανδρο σε επιμέλεια της ιστορικού τέχνης και υπεύθυνης συλλογής του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή Μαρίας Κουτσομάλλη-Μορώ συγκεντρώνει τα πιο σημαντικά έργα του από τα πρώτα του βήματα έως σήμερα. Περιλαμβάνει σχεδόν 60 πίνακες και σχέδια, ενώ η πολύχρονη, συγκινητική σύνδεση του Ιδρύματος με τον καλλιτέχνη αποτυπώνεται σε αυτή τη ζεστή και πλούσια συνεργασία. Τη σκηνογραφία της έκθεσης επιμελήθηκαν ο Ανδρέας Γεωργιάδης και η Παρασκευή Γερολυμάτου από τη Μικρή Αρκτο, ενώ ο ζωγράφος βοήθησε στην επιλογή των έργων και έδωσε κατευθύνσεις για το στήσιμο των πινάκων. Εντέλει, η αφήγηση που ξεκινά από το ισόγειο και την «Αυτοπροσωπογραφία» του 2021 εκτυλίσσεται γοητευτικά σε 3 επιμέρους επιμελητικές ενότητες και πετυχαίνει μια ουσιαστική κατάδυση στη δουλειά ενός από τους σημαντικότερους ζωγράφους της γενιάς του.