Το «Γαλάζιο αγόρι», μια ιστορία υψηλής τέχνης και λαϊκού πάθους
Ηταν γιος ενός πλούσιου εμπόρου, ο Τζόναθαν Μπατλ (1752-1805) που πόζαρε για τον Τόμας Γκένσμπρο, γύρω στο 1770, και πέρασε όχι μόνο στην ιστορία της τέχνης αλλά και στο λαϊκό υποσυνείδητο. Ο Γκένσμπρο, ο οποίος την εποχή εκείνη ήταν ο πιο δημοφιλής ζωγράφος στην Αγγλία μαζί με τον Ρέινολντς, ζωγράφισε το αγόρι με ατλαζένιο κοστούμι σύμφωνα με μόδα του 17ου αιώνα (και όχι του 18ου) ως φόρο τιμής στον μέγα πορτρετίστα Αντινι βαν Ντάικ και στο πορτρέτο του Καρόλου του Β΄ σε παιδική ηλικία (έργο φιλοτεχνημένο το 1638). O Γκένσμπρο ενσωματώνει στο βλέμμα του δικού του μοντέλου την αποφασιστικότητα και τη γοητεία, αλλά με ελεγχόμενα τα ναρκισσιστικά στοιχεία και με ένταση σε όσα καλλιεργούν μια συναισθηματική εγγύτητα. Οχι τυχαία, το «Γαλάζιο αγόρι» έγινε αμέσως περιζήτητο από συλλέκτες και από τότε που το γνώρισε το ευρύ κοινό έγινε ένα από τα δημοφιλέστερα έργα στην ιστορία της τέχνης. Αρχικά άλλαξε αρκετά χέρια, αλλά από το 1809 αποτέλεσε μέρος της ίδιας συλλογής ώσπου το 1921 ο τελευταίος κάτοχος, ο δεύτερος Δούκας του Γουεστμίνστερ, πουλάει το έργο σε έναν έμπορο τέχνης. Το «Γαλάζιο αγόρι», όμως, ήταν ήδη ένα ίνδαλμα, καθώς είχε εκτεθεί πολλές φορές σε δημόσια θέα, στη Βασιλική Ακαδημία και σε άλλα μουσεία ή φορείς, και είχε καλλιεργήσει έναν ιδιαίτερο μύθο. Οταν πουλήθηκε το 1921 στον Αμερικανό μεγιστάνα των σιδηροδρόμων Χένρι Εντουαρντς Χάντινγκτον για την τιμή-ρεκόρ, τότε, των 182.000 στερλινών (πάνω από 9 εκατ. σε σημερινά δολάρια) προκλήθηκε λαϊκή κατακραυγή.
Η έξοδος του «Γαλάζιου αγοριού» από την Αγγλία προς τις ΗΠΑ, και από την ξεπεσμένη βρετανική αριστοκρατία στο νέο χρήμα των ανερχόμενων αστών, αποτέλεσε εθνικό τραύμα και κίνηση ύψιστου συμβολισμού για την αλλαγή στο πνεύμα της εποχής. Πριν αναχωρήσει οριστικά για την Καλιφόρνια, το 1922, το «Γαλάζιο αγόρι» εκτέθηκε στην Εθνική Πινακοθήκη στο Λονδίνο με προσέλευση άνω των 90.000 επισκεπτών. Εναν αιώνα αργότερα, το 2022, το «Γαλάζιο αγόρι» του Γκένσμπρο θα εκτεθεί και πάλι στο Λονδίνο, στην Εθνική Πινακοθήκη (25/1-15/5), σε μια κίνηση συνεργασίας και φιλίας με το Μουσείο και τη Βιβλιοθήκη Χάντινγκτον της Καλιφόρνιας, που στέλνει το έργο ως ευγενές δάνειο για πρώτη φορά έπειτα από 100 χρόνια. Ηδη, η είδηση προκαλεί πάθος και συγκίνηση. Το «Γαλάζιο αγόρι» έχει περάσει με αναρίθμητους τρόπους στον κινηματογράφο και στις καλές τέχνες, στη λαϊκή και μαζική κουλτούρα, και η νέα είσοδός του στην επικαιρότητα αναμένεται να προκαλέσει νέο ρεύμα αναπαραγωγών και διάχυσης της εικόνας του.
ΠΑΡΙΣΙ
Μαγκρίτ – Ρενουάρ
Στο Μουσείο της Ορανζερί, στο Παρίσι, ολοκληρώνεται σε λίγες ημέρες (έως 19 Ιουλίου) μια ιδιαίτερη έκθεση, που δείχνει τον τρόπο με τον οποίον ο Μαγκρίτ προσέγγισε το έργο του Ρενουάρ. Η έκθεση με τίτλο «Μαγκρίτ/Ρενουάρ, o σουρεαλισμός στο απόγειό του» δείχνει ένα όχι τόσο γνωστό κεφάλαιο της τέχνης του Μαγκρίτ, όταν τη δεκαετία του ’40 επιχείρησε να παρέμβει σε έργα του Ρενουάρ, αντιγράφοντάς τα σε ολόλαμπρες, αισιόδοξες, κιτς εκδοχές.
ΣΤΟΚΧΟΛΜΗ
Αρχιτεκτονική της Ιταλίας
Ενα μεγάλο ερευνητικό πρόγραμμα ολοκληρώθηκε στο Εθνικό Μουσείο της Σουηδίας με αντικείμενο την ιταλική αρχιτεκτονική, κυρίως στη Ρώμη, την εποχή του μπαρόκ. Η έρευνα βασίστηκε στη μελέτη της πλούσιας συλλογής που ανήκει στο μουσείο και η οποία αποτελείται από αρχιτεκτονικά σχέδια που αγοράστηκαν στην Ιταλία τον 18ο αιώνα και δωρήθηκαν στο μουσείο το 1941. Η έρευνα έγινε από την Αννα Μπορτολότσι σε 181 σχέδια της περιόδου 1570-1620.
ΠΙΤΣΜΠΟΥΡΓΚ
Η αθλητική γυναίκα, 1800-1960
Στο Μουσείο Φρικ του Πίτσμπουργκ αρχίζει η παρουσίαση της έκθεσης με θέμα τις γυναίκες και την αμφίεσή τους σε υπαίθριες δραστηριότητες σχετικές με τη φύση, τον ελεύθερο χρόνο και τον αθλητισμό. Η έκθεση είναι παραγωγή της Αμερικανικής Ομοσπονδίας των Τεχνών και επικεντρώνεται στη μακρά περίοδο από το 1800 έως το 1960 μέσα από 480 ιστορικά αντικείμενα, από ενδύματα μέχρι αξεσουάρ, σαν μια μεγάλη αφήγηση της σταδιακής απελευθέρωσης της γυναίκας.
ΣΑΝΤΑ ΦΕ
Τζόρτζια Ο’ Κιφ
Σχέδια σημαντικής επέκτασης και αναμόρφωσης ανακοίνωσε το Μουσείο Τζόρτζια Ο’ Κιφ στη Σάντα Φε του Νέου Μεξικού. Το νέο κτίριο, που θα κοστίσει πάνω από 60 εκατ. δολάρια, θα χτιστεί δίπλα στο παρόν μουσείο, το οποίο λειτουργεί από το 1997. Ενα μικρό αλλά δημοφιλές μουσείο της Αμερικής προορίζεται σταδιακά να ενταχθεί στα μεγάλα μουσεία των ΗΠΑ και να υπερασπίσει τη φήμη που έχει κατακτήσει. Τα σχέδια υπογράφουν οι Gluckman Tang Architects.
ΤΙΡΑΝΑ
Το Ελληνικό Πάρκο
Τα εγκαίνια του Ελληνικού Πάρκου στο κέντρο των Τιράνων έγιναν πρόσφατα από τον δήμαρχο της πόλης, Εριόν Βελιάι, και τον δήμαρχο Αθηναίων, Κώστα Μπακογιάννη, σε μια κίνηση φιλίας και συνεργασίας. Το πάρκο, με έκταση 5,5 στρεμμάτων, έγινε με ελληνική πρωτοβουλία και ελληνικά κεφάλαια και θα αποτελεί πλέον αξιοθέατο. Γεννήθηκε με τη συνεργασία της ελληνικής πρεσβείας στα Τίρανα και με αφορμή την επέτειο των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση.