Διπλάσια θα είναι η έκταση του νέου Μουσείου Εναλίων Αρχαιοτήτων στο λιμάνι του Πειραιά μετά την έγκριση της νέας μουσειογραφικής προμελέτης και του κτιριολογικού προγράμματος από το υπουργείο Πολιτισμού. Το έργο με προϋπολογισμό 76 εκατομμυρίων ευρώ θα ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης με ορίζοντα ολοκλήρωσης τα τέλη του 2025 και θα στεγάσει τα χιλιάδες εκθέματα της ενάλιας αρχαιολογίας, δημιουργώντας έναν μείζονα πολιτιστικό πόλο έλξης στον χώρο του ΟΛΠ.
Ο διαγωνισμός, με επικεφαλής της κριτικής επιτροπής τον αείμνηστο αρχιτέκτονα και ακαδημαϊκό Δημήτρη Φατούρο, είχε συγκεντρώσει 89 συμμετοχές.
Την προμελέτη του Μουσείου Εναλίων Αρχαιοτήτων χρηματοδότησε το Ιδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη για λογαριασμό του υπουργείου Πολιτισμού και ανέλαβε ο αρχιτέκτονας Γιώργος Τσολάκης με την ομάδα του. Το Συμβούλιο Μουσείων, στο οποίο προΐσταται ο γ.γ. Πολιτισμού Γιώργος Διδασκάλου, ενέκρινε την προμελέτη που μεγαλώνει την έκταση των εκθεσιακών χώρων σε 26.000 τ.μ. σε πρόσφατη συνεδρίασή του. Πηγές του ΥΠΠΟΑ σημείωναν στην «Κ» ότι για την ένταξη του έργου στο Ταμείο Ανάκαμψης έπρεπε οι διαδικασίες να προχωρήσουν γρήγορα και γι’ αυτό ήταν αναγκαία η εκπόνηση της προμελέτης με τις νέες προϋποθέσεις και προδιαγραφές που έθεσε το υπουργείο.
Ωστόσο, οι νέες μελέτες απέχουν πολύ από το σκεπτικό και τη μορφή της αρχιτεκτονικής πρότασης που πήρε το Α΄ βραβείο στον διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό που διοργάνωσε ο ΟΛΠ το 2012. Ο διαγωνισμός, με επικεφαλής της κριτικής επιτροπής τον αείμνηστο αρχιτέκτονα και ακαδημαϊκό Δημήτρη Φατούρο, είχε συγκεντρώσει συμμετοχές από 89 γραφεία απ’ όλο τον κόσμο. «Δεν καταλαβαίνουμε γιατί απαξιώνονται και ακυρώνονται τα αποτελέσματα ενός διεθνούς διαγωνισμού με αυτόν τον τρόπο», μας λέει η αρχιτέκτονας Θάλεια Βέττα, η οποία ήταν μέλος της ομάδας που κέρδισε το Α΄ βραβείο (μαζί με τους Βαγγέλη Αντωνόπουλο, Γιώργο Γαβαλά, Μαρία Ρήγα, Αναστασία Σταμούλη, Μαρία Πυλαρινού). Η κ. Βέττα προσθέτει ότι η αρχιτεκτονική ομάδα παρουσίασε την προμελέτη του μουσείου στο Συμβούλιο Μουσείων του ΥΠΠΟΑ τον Δεκέμβριο του 2013, η οποία εγκρίθηκε τον Μάρτιο του 2014. Μέχρι το 2015 και την παραχώρηση του λιμανιού στη διαχείριση της κινεζικής Cosco, οι δύο πλευρές (μελετητές και ΟΛΠ) είχαν στενή συνεργασία και ήταν στη φάση υπογραφής των συμβάσεων για την εκπόνηση των μελετών εφαρμογής. «Για εμάς υπάρχει ζήτημα ηθικής τάξεως», συμπληρώνει, καθώς το ΥΠΠΟΑ ή άλλος φορέας δεν είναι θεσμικά υποχρεωμένος να εφαρμόσει το αποτέλεσμα ενός διαγωνισμού. Την πάγια θέση του ΣΑΔΑΣ για την εφαρμογή των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών μάς μετέφερε ο πρόεδρος του συλλόγου, Δημήτρης Ξυνομηλάκης.
Για την ιστορία, η δημιουργία Μουσείου Εναλίων Αρχαιοτήτων είχε ανακοινωθεί το 2010 στο πλαίσιο του προγράμματος «Πολιτιστική Ακτή Πειραιά», που είχε παρουσιαστεί τότε από τον ΟΛΠ και το υπουργείο Πολιτισμού. Το μουσείο επρόκειτο να στεγάσει περίπου 2.000 ενάλιες αρχαιότητες που εντοπίστηκαν στον βυθό των ελληνικών θαλασσών και παραμένουν σε αποθήκες. Το πολυδιαφημισμένο αποτέλεσμα του διαγωνισμού του 2012 «πάγωσε» με την ανάληψη της διαχείρισης του λιμένα από την Cosco. Το θέμα επανήλθε στο προσκήνιο τον Ιούλιο του 2019 με την αποδοχή από την Επιτροπή Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Λιμένων (ΕΣΑΛ) των όρων του ΥΠΠΟΑ για τη μετατροπή του Silo σε μουσείο.