Είναι είκοσι και πλέον χρόνια που ο Μιχάλης Βιρβιδάκης ζει στα Χανιά της Κρήτης. Εκεί, μέσα στην πανδημία, έγραψε το καινούργιο του έργο, το οποίο διαδραματίζεται σε μια πόλη της Βορείου Ελλάδας και τώρα παρουσιάζεται στην Αθήνα, στο Θέατρο της Οδού Κυκλάδων – Λευτέρης Βογιατζής. Οπως προδίδει ο τίτλος του, η «Επαρχία» είναι μια ακτινογραφία της ελληνικής περιφέρειας με τα πολλά και ποικίλα αδιέξοδά της.
Το έργο, που σκηνοθετεί ο Γιώργος Σκεύας, έχει σπονδυλωτό χαρακτήρα, λέει στην «Κ» ο συγγραφέας. «Τρεις ιστορίες που εξελίσσονται μερικές ημέρες πριν από τα Χριστούγεννα. Η πρώτη αφορά μια υπόθεση ναρκωτικών, όπου ο αστυνομικός που συλλαμβάνει τον διακινητή υπεξαιρεί μια ποσότητα για προσωπική του χρήση, αλλά του την κλέβει ένα πρεζόνι της γειτονιάς του. Η δεύτερη ιστορία αφορά τον σχεδιασμό μιας ληστείας τράπεζας από τρεις περιθωριακούς νέους. Ο ένας είναι το πρεζόνι της προηγούμενης ιστορίας. Η τρίτη αφορά τη σχέση ενός βουλευτή της επαρχίας με τον γιο του, ο οποίος, τρέφοντας συναισθήματα απώθησης, συμμετέχει στον σχεδιασμό της ληστείας της τράπεζας που σας ανέφερα».
Μαύρη κωμωδία πάνω στις ψευδαισθήσεις και στα λάθη του περιθωρίου, που διαρκώς θέλει να υπονομεύει το οργανωμένο κράτος, και οικτρό δράμα ως προς τη σοβαρότητα και το αίσθημα ευθύνης εκείνων που ανέλαβαν θεσμικά να διαφυλάξουν αυτή την οργάνωση. «Το έργο προσεγγίζει την ελληνική πραγματικότητα από τα χρόνια της μεταπολίτευσης έως και σήμερα. Δεν υπάρχουν άμεσες πολιτικές αναφορές, όμως όλοι αναγνωρίζουμε καταστάσεις που ζήσαμε και ζούμε».
Είναι το τρίτο του θεατρικό έργο μετά την «Εθνική με τα μεγάλα» και το «Περί φύσεως» και αποτελεί σπουδή σε επτά ανθρώπινους χαρακτήρες που κίνησαν την προσοχή του συγγραφέα. Είναι ένα επαρχιακό περιβάλλον στο οποίο ζει και ο ίδιος τα τελευταία χρόνια. Το έργο συμπυκνώνει τα δικά του συναισθήματα, την ασφυξία που αισθάνθηκε όταν αποφάσισε να αλλάξει την καθημερινότητά του.
Το 2000 άφησε πίσω του την Αθήνα και ίδρυσε το θέατρο «Κυδωνία» στα Χανιά, όπου ανέβασε 39 παραστάσεις έως σήμερα. «Η ζωή δεν ήταν εύκολη τότε, ούτε σήμερα, είναι όμως ενδιαφέρουσα». Το θέατρο, γενικότερα, δημιουργεί ένα κοινό το οποίο στηρίζει τις δράσεις της σκηνής. «Κοινό προετοιμασμένο από εγχειρήματα και άλλων σκηνοθετών. Πηγαίνει, δηλαδή, να δει ένα έργο του Μπέκετ και το ευχαριστιέται. Στο επαρχιακό περιβάλλον δεν συμβαίνει αυτό, ούτε καν είναι γνωστός ο Μπέκετ».
Δημιούργησε μια θεατρική μονάδα που αποσκοπεί στην έρευνα. «Διαβάζουμε σύγχρονα έργα από το παγκόσμιο ρεπερτόριο, τα μεταφράζουμε με συνεργάτες μας, έργα που δεν έχουν ανέβει στην Ελλάδα, και αυτό χαρακτηρίζει το θέατρο “Κυδωνία”. Επιπλέον υπάρχει και δραματική σχολή που τροφοδοτεί το θέατρο. Αυτό διευκολύνει τη δουλειά μας, γιατί δεν χάνουμε χρόνο να πειστούν οι ηθοποιοί πώς να παίξουν και οι παραστάσεις έχουν ομοιογένεια».
Στην «Επαρχία» δεν υπάρχουν άμεσες πολιτικές αναφορές, όμως όλοι αναγνωρίζουμε καταστάσεις που ζήσαμε και ζούμε.
Ο Μ. Βιρβιδάκης νιώθει υπερήφανος που ανέβασε έργα όπως το «Eigengrau» της Πενέλοπι Σκίνερ. «Δεν είναι πάντα εύκολα τα πράγματα, στη συγκεκριμένη περίπτωση πρόκειται για έργο με τολμηρές σκηνές. Είναι δύσκολες για έναν ηθοποιό. Αν του ξεφύγει κάτι στην εκτέλεση, μπορεί να εκτεθεί στην τοπική κοινωνία. Είναι παιδιά που αγάπησαν κοντά μας το θέατρο, εξελίσσονται διαρκώς και δεν διαφέρουν από τους καλύτερους ηθοποιούς που βλέπουμε στην Αθήνα».
Η δυσκολία ενός σχήματος που δραστηριοποιείται στην επαρχία είναι ότι «δεν μπορούμε να δείξουμε με άνεση τις παραστάσεις μας στην Αθήνα. Τα ενοίκια είναι εξωφρενικά και δεν έρχονται πάντα οι επώνυμοι κριτικοί. Συχνά ακούω “δεν μπορώ σε τρεις μέρες που είστε στην Αθήνα να βρω χρόνο”. Ομως, καλλιτέχνες είμαστε, έχουμε ανάγκη τον διάλογο».
Στην Κρήτη έφτασε με στρωμένη καριέρα. Είχε ήδη γίνει γνωστός και στο ευρύτερο κοινό με το έργο του «Στην Εθνική με τα μεγάλα», που σκηνοθέτησε ο Ν. Μαστοράκης. «Μια παρέα παιδιών που αγαπούσαν το θέατρο και ζούσαν στα Χανιά μού τηλεφώνησαν να τους βοηθήσω. Οταν έφυγα, στην Αθήνα μάς φαίνονταν πολλοί οι 500 θίασοι, ενώ τώρα έχουμε 2.000! Από τότε φαινόταν πού οδηγείται το θέατρο».
Η πολυσυζητημένη θεατρική αποκέντρωση δεν έγινε ποτέ, ενώ ο τεράστιος αριθμός αθηναϊκών παραγωγών και ομάδων δείχνει «μια άρρωστη εικόνα της θεατρικής πρωτεύουσας, όταν η επαρχία διψά για θέατρο. Διασκορπισμένοι σε όλη τη χώρα θα βοηθούσαμε περισσότερο». Με τόσες δραματικές σχολές στην Αθήνα, οι απόφοιτοι που δεν μπορούν να απορροφηθούν δημιουργούν και άλλες ομάδες. Πόσες παραστάσεις μπορεί πια να αντέξει η Αθήνα; «Η ποσότητα μας κάνει να υποπτευόμαστε ότι υπάρχει κάτι σαθρό στην πολιτική αντιμετώπιση του φαινομένου. Πρέπει να δίνονται κίνητρα σε νέους δημιουργούς να προσπαθήσουν στην επαρχία». Οσο για τα νέα ελληνικά έργα, από όσα του στέλνουν να διαβάσει, διαπιστώνει ότι «εκείνο που τους λείπει είναι η λογοτεχνική διάσταση».
Στην «Επαρχία» παίζουν οι: Δημήτρης Αποστολόπουλος, Νίκος Αρβανίτης, Δήμητρα Βήττα, Απόστολος Καμιτσάκης, Τάσος Λέκκας, Γρηγορία Μεθενίτη, Ορέστης Τζιόβας.
