Τα κτήματα πια δεν μπορεί να τα φροντίσει. Δεν έχει κουράγια. Πάνε οι εποχές που ξυπνούσε αχάραγα, όργωνε μόνος του, κλάδευε, ξεχορτιάραζε, μάζευε τον καρπό. Τα δέντρα του ήταν κουκλίτσες, έτσι τα αποκαλούσε. Είχε απ’ όλα, μεγάλη ποικιλία. Ελαιόλαδο άφθονο –αγοραστό δεν μπήκε ποτέ στο σπίτι–, φρούτα όλων των λογιών και, φυσικά, θερινό μποστάνι. Η δουλειά του δεν ήταν αγρότης. Οχι· το κέφι του ήταν, το αληθινό του πάθος, ίσως κι ο προορισμός του.
Μόλις βγήκε στη σύνταξη και σταμάτησε να φοράει το κοστούμι του δημοσίου υπαλλήλου, έπιασε την τσάπα κι έγινε ο αγρότης που ονειρευόταν. Αυτό τον έσωσε όταν έχασε πρόωρα τη σύζυγό του. Εμαθε να μετράει τον χρόνο με τις ανάγκες των κτημάτων. «Ολη μέρα κουραζόμουν στα χωράφια κι έτσι μπορούσα να φάω και να κοιμηθώ το βράδυ. Αυτό μ’ έσωσε», μου είχε εξομολογηθεί κάποια στιγμή.
Είχε κι ένα τετράδιο. Ακόμη το έχει για να σημειώνει τα πάντα εκεί, κάθε τι που αφορά τις καλλιέργειες. Πότε κάνει καρπούς το ένα δέντρο και πότε το άλλο· ποιο είναι το κατάλληλο κλάδεμα και το λίπασμα που χρειάζεται. Ανέκαθεν διάβαζε βιβλία γεωπονικής, παρακολουθούσε εκπομπές, κυρίως συζητούσε με τους ντόπιους. Οι παλιοί αγροφύλακες τού είχαν δώσει τις καλύτερες συμβουλές. Ενας απ’ αυτούς τον έμαθε να μπολιάζει και κάποια στιγμή έγινε και ο ίδιος περιζήτητος, μπόλιαζε τα δέντρα συγγενών και φίλων. «Μικροχειρουργική κάνω», έτσι του άρεσε να λέει, «με ποσοστά επιτυχίας που ξεπερνούν το 90%».
Τώρα όμως κουράστηκε, βάρυνε. Τα κτήματα τα έδωσε «μισακά», κάποια νέα παιδιά τα αξιοποιούν και η συμφωνία είναι να του δίνουν ένα ποσοστό σε είδος. Φέτος πήρε δύο τενεκέδες ελαιόλαδο απ’ τα λιόδεντρα. Μποστάνια δεν βάζει πια, αγοράζει τα κηπευτικά του. «Ενας άνθρωπος είμαι, δεν αξίζει τον κόπο», εξηγεί.
Ο κόσμος του συρρικνώθηκε, σαν να μαζεύτηκε στην αυλή γύρω απ’ το σπίτι. Τα νέα του όρια είναι μια ροδακινιά, μια συκιά, η αγαπημένη του δαμασκηνιά, τα λουλούδια στα παρτέρια. Αυτά όλα κι όλα. Τον παρατηρώ σκυμμένο να σκαλίζει τις τριανταφυλλιές του. «Είδες πόσα μπουμπούκια έχουν;» λέει, «θα γεμίσουν τα βάζα πάλι, θα μοσχοβολήσει το σπίτι…».