ΝΙΚΗΤΑΣ ΣΙΝΙΟΣΟΓΛΟΥ
Ο καρπός της ασθενείας μου. Δοκίμιο με σάρκα και οστά.
εκδ. Κίχλη, σελ. 368
Ολα σχεδόν τα βιβλία του Νικήτα Σινιόσογλου έχουν στον υπότιτλό τους μια λέξη κοινή: «Δοκίμιο για την οριακή εμπειρία των ιδεών» είναι ο «Αλλόκοτος Ελληνισμός» (όπου μελετώνται επτά ιδιοσυγκρασιακές προσωπικότητες του εγχώριου παρελθόντος), ως «Δοκίμιο για τα όρια της γραφής» συστήνονται οι «Μαύρες Διαθήκες» (όπου ψηλαφίζονται οι σκοτεινοί προσωπικοί στοχασμοί των Χάιντεγκερ και Σμιτ), μια «Δοκιμή περιπλάνησης» αποτελεί η «Λεωφόρος ΝΑΤΟ» (όπου ο δημόσιος χώρος πυροδοτεί ένα πείραμα ψυχογεωγραφίας).
Ετσι και το τελευταίο βιβλίο του συγγραφέα και ερευνητή, ο «Καρπός της ασθενείας μου»: παρουσιάζεται ως «Δοκίμιο με σάρκα και οστά». Και αν ο προσδιορισμός δημιουργεί απορίες, αυτές λύνονται με μια αναδρομή σε έναν από τους εμπνευστές του Σινιόσογλου, τον Μονταίνιο: στις δικές του «Δοκιμές», ο Γάλλος δοκιμιογράφος παρατηρεί τα σκιρτήματα της ψυχής του με τόση ειλικρίνεια, ώστε κατορθώνει να κλείσει τον εαυτό του σε λίγες λέξεις, να μεταστοιχειωθεί ο ίδιος σε δοκίμιο. Ενα τέτοιο επίτευγμα δεν είναι ακριβώς αυτοαναφορικό. Εξάλλου, ένας άλλος πνευματικός οδηγός του Σινιόσογλου, ο Μάρκος Αυρήλιος, γράφει τα «Εις εαυτόν» θεωρώντας ότι ο προσωπικός βίος είναι «πεδίο γενικότερων μαχών, εσωτερικών και εξωτερικών».
Ποια μάχη μαίνεται εδώ; Μεταξύ άλλων, αυτή που ο συγγραφέας δίνει με την «ασθένεια» του τίτλου, η οποία δεν διευκρινίζεται επακριβώς, ωστόσο, όλο και κάποιο σύμπτωμά της έχουν όσοι νιώθουν ότι ο κόσμος, όπως παρατηρεί ο συγγραφέας, όσο απαιτεί από εμάς σθένος και απαντοχή, άλλο τόσο τα στραγγίζει.
Αναζητώντας μια θεραπεία, συνομιλώντας επίσης και με τα γραπτά του Αίλιου Αριστείδη (που ασθενής ων παρέδωσε την πρώτη «νοσοβιογραφία»), του Κλέωνα Παράσχου (του πρώτου Ελληνα δοκιμιογράφου), του Αλμπέρ Καρακό (ενός στοχαστή εξόχως απαισιόδοξου) και αρκετών άλλων, ο Σινιόσογλου αξιοποιεί το δοκίμιο ως υβρίδιο πρωτότυπου στοχασμού, παραθεμάτων, παρεκβάσεων, αφορισμών, παραδοξογραφίας, αυτομυθοπλασίας, αυτοβιογραφίας και αναμνημόνευσης κι έτσι κατορθώνει, μέσα στην ίδια, έκκεντρη αφήγηση, να συμπεριλαμβάνει παρατηρήσεις για τη διαρκώς μειούμενη σημασία της φιλοσοφίας και της θρησκείας, πυκνά νοήματος στιγμιότυπα της σχέσης του με μια κάποια «Ζ.», αλλά και σκέψεις για την ιαματική δράση του σινεμά, τις χειρόγραφες αφιερώσεις στα βιβλία, την μπίρα σε μικρό ποτήρι.
Αξιοσημείωτο πάντως είναι ότι ειδικά εκείνη η «Ζ.» μοιάζει με τη ζωτικότητά της να γίνεται συχνά καταλύτης μιας εκδοχής του εαυτού του συγγραφέα πέραν ή πριν της μεταστοιχείωσής του σε γραφή, κάτι που ίσως αναιρεί την πεποίθηση πως «ο γραπτός εαυτός είναι η πιο ανθεκτική εκδοχή μου». Θα προσθέταμε επίσης ότι ο φιλόσοφος Χανς Γκέοργκ Γκάνταμερ έγραφε κάπου ότι «ο γραπτός λόγος είναι αλλοτρίωση από τον εαυτό». Ο Σινιόσογλου λογικά δεν συμφωνεί· επειδή όμως αναγνωρίζει τη σημασία της περιπλάνησης εντός του εαυτού και του κόσμου, ενώ παρατηρεί ότι «η ψυχή περιεργάζεται τα πάντα με τον λόγο», δεν ξεχνά και ότι «η Λογική είναι η μοντέρνα μαγεία για να ξορκίζουμε το βίωμα».