Ο «Προμηθέας λυόμενος», ένας εντυπωσιακός σε διαστάσεις πίνακας τεσσάρων μέτρων, που ανήκει στη συλλογή του Τατοΐου, έργο με καλλιτεχνική αξία αλλά και ιστορική σημασία για την Ελλάδα και τη Δανία, χαρακτηρίζεται πλέον μνημείο. Η χθεσινή θετική γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεότερων Μνημείων του ΥΠΠΟΑ «όχι μόνο δίνει την ευκαιρία να ξεκινήσει μια βαθύτερη έρευνα για την τεκμηρίωση αυτού του έργου τέχνης», λέει στην «Κ» η εισηγήτρια και προϊσταμένη της Διεύθυνσης Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς Σταυρούλα Φωτοπούλου, «αλλά επίσης επαναφέρει στο προσκήνιο μια εξαιρετική ιστορία με εθνικούς συμβολισμούς τόσο για τους Ελληνες όσο και για τους Δανούς».
Ο Γουλιέλμος, ένα δεκαεπτάχρονο αγόρι από την Κοπεγχάγη, γόνος επιφανούς δανικής οικογένειας που τον προόριζε για στρατιωτική καριέρα, πληροφορείται από τους πρεσβευτές των Μεγάλων Δυνάμεων ότι αλλάζει η πορεία της ζωής του. Ο νεαρός πρίγκιπας, που ως Γεώργιος Α΄ θα γινόταν ο μακροβιότερος βασιλιάς στη σύγχρονη ελληνική ιστορία, όταν μαθαίνει το μέλλον του, απευθύνεται στον πιο διάσημο ζωγράφο της χώρας του παραγγέλνοντας έναν πίνακα για να πάρει μαζί του στη νέα του πατρίδα. Ο ζωγράφος είναι ο διάσημος τότε Καρλ Μπλοχ, αγαπημένος καλλιτέχνης του βασιλικού οίκου. Το έργο έχει θέμα από την ελληνική μυθολογία. Ο «Προμηθέας λυόμενος», όταν εκτίθεται στην Κοπεγχάγη, το 1864, δημιουργεί αίσθηση τόσο για την τέχνη όσο και για τη σημασία του.
Για τους Δανούς, ο μυθολογικός ήρωας που απελευθερώνεται από τον Ηρακλή, καθώς το βέλος του τελευταίου καρφώνει τον γύπα, είναι μια παρηγοριά και προσδοκία για καλύτερο μέλλον. Η μικρή χώρα τους έχει ηττηθεί μεν από την πανίσχυρη Πρωσία στον πόλεμο του Σλέσβιγκ-Χολστάιν, αλλά ο ηρωισμός τιμά τον αγώνα τους. Ομως και για τους Ελληνες που αναμένουν τον καινούργιο βασιλιά, ευελπιστώντας ότι το νεαρό κράτος θα μπορέσει να επεκτείνει τα σύνορά του, αυτός ο λυτρωμένος Προμηθέας είναι μια ελπίδα για δικαίωση.
«Προφανώς αυτοί οι συμβολισμοί χρειάζονται επιβεβαίωση», σχολιάζει η κ. Φωτοπούλου. «Πάντως, γνωρίζουμε ότι λόγω του μεγέθους και του διακηρυκτικού του χαρακτήρα, το έργο τοποθετήθηκε σε περίοπτη θέση στα ανάκτορα της Αθήνας. Υπάρχει ανάγκη για περαιτέρω έρευνα τόσο για τους όρους της παραγγελίας όσο και για τις τρεις εκθέσεις στις οποίες παρουσιάστηκε στην εποχή του, και μάλιστα υπάρχει ενδιαφέρον και στη Δανία».
Ας αναφέρουμε ότι κατά χρονολογική σειρά η συγκεκριμένη ήταν η τέταρτη πράξη χαρακτηρισμού μνημείων από τις συλλογές έργων τέχνης και αντικειμένων του Τατοΐου, αρχής γενομένης από το 2010, ενώ η επιλογή συνεχίζεται. Ο «Προμηθέας λυόμενος», πλέον πλήρως συντηρημένος, πρόκειται να αξιοποιηθεί στην έκθεση των πρώην βασιλικών ανακτόρων (που θα γίνουν μουσείο) που θα έχει ολοκληρωθεί έως το 2025.