Μόλις πριν από δέκα ημέρες γράφαμε για τον Ιρανό σκηνοθέτη Τζαφάρ Παναχί, ο οποίος προχώρησε σε απεργία πείνας και δίψας, διαμαρτυρόμενος για τη συνεχιζόμενη κράτησή του στη φυλακή από το περασμένο καλοκαίρι κι ενώ υπήρχε υπέρ του αθωωτική απόφαση από το ανώτατο δικαστήριο της χώρας. Δύο ημέρες αργότερα –και έπειτα από παγκόσμια κατακραυγή– ο Παναχί απελευθερώθηκε, ωστόσο στη φυλακή παρέμεινε ο συνάδελφός του Μοχαμάντ Ρασούλοφ. Ο τελευταίος φαίνεται πως αφέθηκε επίσης ελεύθερος τελικά, σύμφωνα τουλάχιστον με χθεσινό δημοσίευμα ιρανικής εφημερίδας, το οποίο πάντως δεν παρέχει περισσότερες πληροφορίες, ούτε κάποια επίσημη δήλωση. Αλλες πηγές αναφέρουν ότι η αποφυλάκιση έγινε για λόγους υγείας και ισχύει μόνο για δύο εβδομάδες.
Ολη αυτή η σύγχυση, βέβαια, είναι ενδεικτική των συνθηκών που επικρατούν στη χώρα της Μέσης Ανατολής, ιδίως όσον αφορά ανθρώπους από τον χώρο των τεχνών, οι οποίοι συχνά χρησιμοποιούν τη δημόσια εικόνα τους προκειμένου να ασκήσουν κριτική στην κυβέρνηση. Ενδεικτικά πριν κάποιο καιρό μάθαμε για τη σύλληψη της διακεκριμένης ηθοποιού Ταρανέχ Αλιντουστί, όχι από επίσημη πηγή, αλλά από αναρτήσεις φίλων της, αρκετές ημέρες μάλιστα μετά το γεγονός. Ο ίδιος ο Τζαφάρ Παναχί επίσης αποφυλακίστηκε «προσωρινά», όπως δήλωσε ο δικηγόρος του, ξεκαθαρίζοντας πως τώρα ξεκινά νέος δικαστικός αγώνας. Τελευταία περίπτωση, όπως είπαμε, είναι αυτή του Μοχαμάντ Ρασούλοφ. Ο Ιρανός σκηνοθέτης κέρδισε το 2020 τη Χρυσή Αρκτο του Βερολίνου για την ταινία του «Δεν υπάρχει κακό», ένα εξαιρετικό σπονδυλωτό φιλμ με θέμα τη θανατική ποινή και τα δεινά που αυτή προκαλεί σε ολόκληρο τον κοινωνικό ιστό της πατρίδας του. Η απαγόρευση εξόδου από τη χώρα, ωστόσο, του στέρησε τη χαρά να παρευρεθεί στη βράβευση. Δύο χρόνια αργότερα, ο Ρασούλοφ συνελήφθη με την κατηγορία της «αντικυβερνητικής προπαγάνδας». Εκείνος, δε, που έτρεξε πρώτος στο γραφείο του εισαγγελέα για να τον υπερασπιστεί ήταν ο φίλος του ο Παναχί, μόνο και μόνο για να καταλήξει κι εκείνος στη φυλακή.
Πλέον –προς το παρόν τουλάχιστον– είναι και οι δύο ελεύθεροι, αλλά ώς εκεί… Η απαγόρευση εξόδου από τη χώρα προφανώς ισχύει, όπως και αυτή της ενασχόλησης με τον κινηματογράφο. Οι τελευταίες ταινίες και των δύο άλλωστε γυρίστηκαν εν κρυπτώ, ταξίδεψαν και βραβεύτηκαν σε μεγάλα διεθνή φεστιβάλ, αλλά δεν προβλήθηκαν ποτέ επισήμως στο Ιράν. Γενικότερα πάνω από το ιρανικό σινεμά –και όχι μόνο– πλανιέται η σκιά της λογοκρισίας, κάτι το οποίο φαντάζει τραγικά ειρωνικό, με δεδομένο το υψηλότατο επίπεδο που έχει να επιδείξει η κινηματογραφική παραγωγή της χώρας την τελευταία δεκαετία. Σκηνοθέτες όπως ο Ρασούλοφ, ο Παναχί ή ο αυτοεξόριστος Ασγκάρ Φαραντί κ.ά. δεν αποτελούν απλώς ηχηρές φωνές εναντίον ενός καταπιεστικού καθεστώτος, αλλά κάποιους από τους σπουδαιότερους κινηματογραφιστές του καιρού τους, που δυστυχώς κινδυνεύουν να μη βρεθούν ξανά πίσω από την κάμερα.