ΒΙΚΥ ΤΣΕΛΕΠΙΔΟΥ
120 γραμμάρια
εκδ. Νεφέλη, σελ. 176
Θα έλεγε κανείς πως δεν υπάρχει πιο πληκτικός χώρος από ένα συμβολαιογραφικό γραφείο. Η Βίκυ Τσελεπίδου έχει ωστόσο άλλη γνώμη. Φαντάστηκε το συμβολαιογραφείο σαν τον κατεξοχήν λογοτεχνικό τόπο, το μέρος όπου ζωή και θάνατος ακατάπαυστα ανταγωνίζονται. Oσοι προσέρχονται εκεί, διεκδικούν να κατοχυρωθούν νομικά έναντι των κάθε λογής αδικοπραξιών της πραγματικότητας. Με ένα συμβόλαιο, μια μεταβίβαση, ένα πληρεξούσιο, μια διαθήκη, μια υπογραφή, ελπίζουν πως θα νιώσουν ασφαλέστεροι ενώπιον τρομερών απιθανοτήτων. Πρωταγωνίστρια του βιβλίου είναι μια συμβολαιογράφος, η οποία διαχειρίζεται την πολύτροπη ενδεχομενικότητα της καταστροφής. Σε κρεμ ριγωτές κόλλες των 120 γραμμαρίων διευθετεί όλες τις αναποδιές της καθ’ όλα παθογόνου ύπαρξης. Eνας άνδρας επιθυμεί να κατοχυρώσει το πρόσωπό του ως τον μοναδικό ονοματοθέτη του μετεωρίτη που κατέπεσε στο αγροτεμάχιό του. Eνας άλλος ενδιαφέρεται να μάθει την αξία του αμπελιού του στην πλαγιά ενός βουνού, αλλά αρνείται να το πουλήσει στον άνθρωπο που επί χρόνια το καλλιεργούσε. Αισθανόταν πως με την πώληση του αμπελιού θα καταπατούσε τα χώματα όπου ήταν θαμμένος ο πατέρας του. Eνας συνταξιούχος συμβολαιογράφος μιλάει ενθουσιασμένος στη συνάδελφό του για έναν θρυλικό μάγο, που είχε πεθάνει πρόσφατα. Hταν βέβαιος πως η αποσφράγιση του σπιτιού θα αποκάλυπτε σημεία και τέρατα, τα μάγια που είχαν θαμπώσει την παιδική του ηλικία. Μια γυναίκα διεκτραγωδεί τον περιπετειώδη έγγαμο βίο της, ο οποίος έληξε βίαια εξαιτίας ενός παπαγάλου, που η ίδια φρόντιζε εμμονικά, σαν μονάκριβο τέκνο. Eνας άνδρας πενθεί απανωτές απώλειες, γκρεμίζοντας όροφο τον όροφο την περιουσία του. Τα πρόσωπα που συνομιλούν με τη συμβολαιογράφο δεν έχουν πρόσωπο, είναι ασώματες φωνές, που δεν αλληλοεπιδρούν. Η σύντομη ιστορία τους δεν τους επιτρέπει να αναπτυχθούν σε χαρακτήρες. Γι’ αυτό μου κάνει εντύπωση ο προσδιορισμός «μυθιστόρημα» στο εξώφυλλο. Τα επιμέρους στιγμιότυπα δεν συναιρούνται σε μια ευρύτερη σύνθεση, είναι απλώς μεμονωμένα επεισόδια μιας καθημερινότητας με μικρές ή μεγαλύτερες συμφορές, επουσιώδεις ή κρίσιμες εκκρεμότητες. Eνα στοιχείο που εντείνει την ανομοιογένεια των εξιστορήσεων, είναι η υφολογική τους διαφοροποίηση, τονισμένη με διαφορετικές γραμματοσειρές. Η Τσελεπίδου δοκιμάζει ετερόκλητα ύφη, άτεχνο προφορικό λόγο, ασθματικό, ανοϊκό, ακαταλόγιστο, γραφειοκρατικό, νομολογικό, ιερατική καθαρεύουσα, στομφώδη, παλαιική εκφορά, ενώ φυσικά δεν λείπουν οι ντοπιολαλιές και οι διάλεκτοι. Αυτή η γλωσσική επίδειξη δεν έχει τίποτα να προσφέρει στη μυθοπλασία. Ούτε μυθιστόρημα ούτε συλλογή διηγημάτων, το βιβλίο της Τσελεπίδου παρακολουθεί το πηγαινέλα σε ένα συμβολαιογραφικό γραφείο, καταγράφοντας αποσπασματικά την οριοθέτηση της ζωής και του θανάτου από ένα γραφειοκρατικό πλαίσιο. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι τελευταίες σελίδες, όπου η αμίλητη, αμέτοχη συμβολαιογράφος αποκτά αίφνης υπόσταση, όταν αναλαμβάνει την υπόθεση ενός άνδρα, ο οποίος για τέσσερα χρόνια υπήρξε η κόλασή της. Ο άνδρας, που είχε ρημάξει με μια υπογραφή την επαγγελματική της αξιοπρέπεια, έπασχε από μια εκφυλιστική ασθένεια και γι’ αυτό ήθελε να υπογράψει ένα πληρεξούσιο, το οποίο θα εκχωρούσε στη σύζυγό του τη δικαιοπρακτική του ικανότητα. Διαβάζοντας τις επιθυμίες του πελάτη της, η συμβολαιογράφος είχε την αίσθηση πως ο άρρωστος άνδρας ήθελε «[…] να εξαντλήσει την πραγματικότητα, να τη φέρει στα όριά της, κάτι το ανέφικτο, που ωστόσο ο νέος της πελάτης είχε το κουράγιο να το επιχειρήσει, δοκιμάζοντας να προβλέψει όλα τα πιθανά σενάρια της αποδώ και στο εξής ζωής του». Μια χαμένη ευκαιρία. Η Τσελεπίδου κρατούσε για το τέλος την καλύτερη ιστορία, η οποία θα μπορούσε από μόνη της να επεκταθεί σε μια αξιανάγνωστη νουβέλα. Μια ολιγοσέλιδη πιστοποίηση συγγραφικής δεξιότητας, που όμως δεν αρκεί για να κατοχυρωθεί λογοτεχνικά το σύνολο.