Είκοσι δύο «Μήδειες» θα έχουν ανέβει στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου από το 1954 έως και το φετινό καλοκαίρι, 22 παραστάσεις αρχαίου δράματος, όπερας αλλά και η χιουμοριστική «Μήδεια» του Μποστ, που με τον δικό τους τρόπο παρουσιάζουν την εξέλιξη της θεατρικής γλώσσας και αισθητικής εδώ και σχεδόν επτά δεκαετίες. Ποιο θέμα λοιπόν θα μπορούσε να είναι καταλληλότερο για την επίσημη «πρώτη» του ανανεωμένου Μουσείου Επιδαυρίων;
Η επαναλειτουργία του μουσείου εγκαινιάζεται στις 7 Ιουλίου με την περιοδική έκθεση με τίτλο «Η Μήδεια στην Επίδαυρο», με αφορμή όχι μόνο την παγκόσμια πρεμιέρα της «Μήδειας» του Φρανκ Κάστορφ (21/7), αλλά και την επέτειο των 100 χρόνων από τη γέννηση της Κάλλας, που ως Μήδεια το 1961 στο αργολικό θέατρο, άφησε εποχή. Με αυτή την αφορμή το φεστιβάλ συνδέει ξανά το κτίριο του Αρη Κωνσταντινίδη με τις θεατρικές εκθέσεις.
Ο Κωνσταντινίδης, μία δεκαετία αφότου ξεκίνησε η λειτουργία του θεσμού των Επιδαυρίων, σχεδίασε μια σειρά κτιρίων για τον χώρο. Ανάμεσά τους κι ένα επίμηκες ισόγειο κτίσμα μεταξύ του εστιατορίου και των εκδοτηρίων εισιτηρίων, που προοριζόταν για βοηθητικές χρήσεις. Το Ξενία Επιδαύρου πέρασε στο ΥΠΠΟΑ το 2000, ανακαινίστηκε και κάποιοι από τους χώρους του αποδόθηκαν προς χρήση στο Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου. Το Μουσείο Επιδαυρίων άρχισε να λειτουργεί το 2001, με μια μόνιμη έκθεση που περιελάμβανε ιστορικά κοστούμια, μακέτες σκηνικών, μάσκες και λοιπά θεατρικά αντικείμενα, φωτογραφίες και οπτικοακουστικό υλικό, σε εικαστική επιμέλεια του Γιάννη Μετζικώφ. Ωστόσο ο χώρος είχε περιέλθει σε αχρηστία εδώ και αρκετά χρόνια, ενώ στεγάστηκε εκεί το δημοφιλές πρόγραμμα δημιουργικής απασχόλησης παιδιών, όσο οι γονείς τους παρακολουθούσαν την παράσταση.
«Η καλλιτεχνική διευθύντρια του Φεστιβάλ, Κατερίνα Ευαγγελάτου, μας προσκάλεσε να συζητήσουμε πώς θα μπορούσε να επικαιροποιηθεί η μουσειακή λειτουργία του χώρου και η πρώτη σκέψη ήταν να αναπτύσσεται κατά ένα μέρος η ιστορία του θεσμού, και το υπόλοιπο να αποδοθεί σε περιοδικές θεματικές εκθέσεις, που χρόνο με τον χρόνο θα φωτίζουν με μεγαλύτερη λεπτομέρεια πτυχές της πλούσιας ιστορίας του Φεστιβάλ», λέει στην «Κ» η αρχιτέκτων – μουσειολόγος Ερατώ Κουτσουδάκη, που έχει αναλάβει τον μουσειολογικό και μουσειογραφικό σχεδιασμό και την επιμέλεια της έκθεσης με τη συνεργασία της αρχιτέκτονος Δέσποινας Φαρίδου.
«Η κεντρική ιδέα για τον εκθεσιακό σχεδιασμό βασίζεται στα μεγάλα κιβώτια που χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά σκηνικών και κοστουμιών στα φεστιβάλ».
Μέσα από την ιστορική αναδρομή στην οποία οδηγούν τα εκθέματα, οι επισκέπτες όχι μόνο μπορούν να αναπολήσουν παραστάσεις που έχουν δει και να ενημερωθούν για κάποιες που ίσως δεν πρόλαβαν, αλλά και να αντιληφθούν ότι μια θεατρική παραγωγή ζει μπροστά στα φώτα αλλά και στην «κουζίνα», όπως λένε οι άνθρωποι του θεάτρου για τη δουλειά πίσω από τις κουίντες.
Νέα θεματική και διάταξη
«Η κεντρική ιδέα για τον εκθεσιακό σχεδιασμό βασίζεται στα μεγάλα κιβώτια που χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά σκηνικών και κοστουμιών στα φεστιβάλ, τα οποία στο παρελθόν ήταν οι βαλίτσες-ντουλάπες των μπουλουκιών και των ταξιδιωτών. Ο σχεδιασμός αυτός επιτρέπει ταυτόχρονα κάθε καλοκαίρι να αναπροσαρμόζεται η θεματική και η διάταξη, ώστε με ελάχιστους πόρους να προσφέρεται στο κοινό μια νέα έκθεση», εξηγεί η κ. Κουτσουδάκη.
«Στην έκθεση οι επισκέπτες θα μπορούν να δουν σπάνια τεκμήρια, παλιά και νεότερα, τα περισσότερα από τα οποία παρουσιάζονται δημόσια πρώτη φορά μετά τη χρήση τους στην παράσταση», μας λέει ο επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών Φιλοσοφικής Σχολής ΕΚΠΑ Παναγιώτης Μιχαλόπουλος που έχει την επιστημονική επιμέλεια. Πρόκειται για κοστούμια, μάσκες, σκηνικά αντικείμενα, παρτιτούρες, μακέτες και ενδυματολογικά σχέδια, οδηγούς σκηνής, προγράμματα, οπτικοακουστικό υλικό και βέβαια πλούσιο αρχειακό φωτογραφικό υλικό, όλα προσεκτικά επιλεγμένα και τεκμηριωμένα.
Υπεύθυνη για την έρευνα, τεκμηρίωση και διαχείριση του υλικού είναι η θεατρολόγος Κωνσταντίνα Νικολοπούλου, ενώ ο γενικός συντονισμός ανήκει στη διευθύντρια Κατερίνα Ευαγγελάτου. Η έκθεση θα λειτουργεί ημέρες παραστάσεων έως και τον Αύγουστο, ενώ και φέτος θα συνεχιστεί η δημιουργική απασχόληση παιδιών την ώρα της παράστασης.