Με ένα σημαντικό άνοιγμα όχι μόνον ως προς τον απόδημο ελληνισμό του Λονδίνου, αλλά σε ολόκληρη την πολιτιστική σκηνή της πόλης, μπαίνει ο Οκτώβριος στο Hellenic Center (Ελληνικό Κέντρο) του Λονδίνου.
Η εικαστική έκθεση «Vlassis Caniaris: Selected Works 1960s-1980s», που ανοίγει επισήμως σήμερα, στρέφει την προσοχή του Λονδίνου σε έναν από τους σημαντικότερους δημιουργούς της μεταπολεμικής τέχνης στην Ελλάδα. Καλύπτοντας την περίοδο από τη δεκαετία του 1960 έως τη δεκαετία του 1980, αυτή είναι η πρώτη ατομική παρουσίαση του έργου του καλλιτέχνη στη βρετανική πρωτεύουσα από την έκθεση «Immigrants» στο ICA, το 1976.
Ο Βλάσης Κανιάρης (1928-2011) παραμένει ένας από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες της γενιάς του, ο δε χαρακτήρας της εικαστικής του προσέγγισης εξακολουθεί να είναι επίκαιρος. Εφυγε από την Ελλάδα στα τέλη της δεκαετίας του 1950 για να ζήσει και να σπουδάσει στη Ρώμη και στο Παρίσι, έζησε στο Βερολίνο στις αρχές της δεκαετίας του 1970 και επέστρεψε στην Αθήνα το 1976 (δύο χρόνια μετά την πτώση της ελληνικής στρατιωτικής δικτατορίας), όπου παρέμεινε μέχρι τον θάνατό του, το 2011.
Ο Κανιάρης εγκατέλειψε τα παραδοσιακά υλικά τέχνης, για να δημιουργήσει έργα που ονόμαζε «σχεδόν γλυπτά». Οι εγκαταστάσεις μεγάλης κλίμακας δημιουργήθηκαν από καθημερινά αντικείμενα, όπως εφημερίδες, ρούχα (συχνά δικά του και της οικογένειάς του), βαλίτσες και παιδικά παιχνίδια, για να απεικονίσουν τις εμπειρίες των μεταναστών εργατών και των οικογενειών τους τη δεκαετία του 1970. Η σειρά έργων με τίτλο «Μετανάστες» (1971-76) είναι ένα σύνολο που αναπτύχθηκε αρχικά στο Παρίσι και ύστερα στο Βερολίνο χάρη σε υποτροφία του οργανισμού DAAD (1973-75) και παρουσιάστηκε σε περιοδεύουσα έκθεση με τίτλο «Gastarbeiter-Fremdarbeiter».
Εστιάζοντας στις συνθήκες εργασίας και διαβίωσης των «φιλοξενούμενων εργαζομένων», των μεταναστών που ταξίδεψαν στη Δυτική Ευρώπη μετά τις διακρατικές συμφωνίες της δεκαετίας του 1950, αυτές οι «μισές-σκηνές» αντικατοπτρίζουν την ασταθή πραγματικότητα του εκτοπισμού, του κοινωνικού αποκλεισμού, της εθνικής ταυτότητας και της αμφισβητούμενης ιθαγένειας. Η έκθεση στο Hellenic Center, την οποία είδε χθες η «Κ», παρουσιάζει θεατρικές εγκαταστάσεις μεγάλης κλίμακας και μικρότερα έργα τοίχου, που πραγματεύονται τα θέματα της μετανάστευσης και της κοινωνικής ανισότητας, τα οποία απασχόλησαν τον καλλιτέχνη σε όλη του τη ζωή.
«Ο σκοπός μου είναι να καθορίσω, χρησιμοποιώντας επιστημονικά δεδομένα, τα προβλήματα, τις συνθήκες, τους λόγους, τις προοπτικές, ενός κόσμου που λόγω του πλήθους του είναι σαν μια χώρα της Ευρώπης. Το οδηγητικό νήμα ήταν να χρησιμοποιήσω μια ομάδα ανθρώπων, αρχίζοντας από τη χώρα της καταγωγής τους, ακολουθώντας τους στη συνέχεια στη νέα χώρα όπου πήγαιναν να εργαστούν, με ό,τι αυτό το πρόβλημα εμπεριέχει σαν πραγματικότητες, όνειρα, συνθήκες και ενδεχομένως προοπτικές», έγραψε ο ίδιος στο «Memorandum» (Αθήνα, 1975).
Το Hellenic Center είναι ένας ζωντανός πολιτιστικός οργανισμός που ιδρύθηκε ως φιλανθρωπικό ίδρυμα το 1994. Στεγάζεται σε ένα όμορφο κτίριο των αρχών του 20ού αιώνα από πέτρα και κόκκινο τούβλο στο Πόρτλαντ, κοντά στην πολυσύχναστη Marylebone High Street στο κεντρικό Λονδίνο.
«Vlassis Caniaris: Selected Works 1960s-1980s, από 5 Οκτωβρίου έως 18 Νοεμβρίου, Hellenic Center.