Οσο περνούν τα χρόνια, ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης απολαμβάνει όλο και περισσότερο τη σκηνοθεσία και τα έργα που ασχολούνται με τις ανθρώπινες σχέσεις. «Στο θέατρο σε πολύ μεγάλο βαθμό οι ιστορίες σχετίζονται με τις οικογενειακές σχέσεις. Πολλά πράγματα που μπορεί να μελετήσει κανείς για τους ανθρώπους μπορεί να τα βρει σε ένα καλογραμμένο έργο που έχει να κάνει με την οικογένεια», λέει για τη φετινή του επιλογή: το βραβευμένο με Tony «The Humans» του Στίβεν Κάραμ, το οποίο από τις 11 του μηνός θα παίζεται στο θέατρο «Μουσούρη».
Υποστηρίζει μάλιστα ότι «έτσι θα έγραφε ο Τσέχωφ σήμερα. Αυτό που κατάφερνε εξαιρετικά και δεν το έχουν πολλοί συγγραφείς ήταν η τρομερή κατανόηση και αγάπη για τους ήρωές του και γενικότερα για τους ανθρώπους. Τα ελαττώματα, τα απωθημένα μας».
Στο «The Humans» παρακολουθούμε ένα απόγευμα μιας οικογένειας από το Σκράντον της Πενσιλβάνια. Οι γονείς που έζησαν τη ζωή τους ως μέλη μιας κατώτερης μεσαίας τάξης και κατάφεραν να σπουδάσουν τις κόρες τους, τώρα επισκέπτονται το διαμέρισμα της μικρότερης θυγατέρας και του συντρόφου της για να γιορτάσουν την Ημέρα των Ευχαριστιών. Μαζί τους και η μεγαλύτερη κόρη και η γιαγιά που πάσχει από άνοια.
Μια απλή ιστορία που παρουσιάζεται με τους Θέμιδα Μπαζάκα, Λάζαρο Γεωργακόπουλο, Κωνσταντίνο Ασπιώτη, Μαρία Πετεβή, Ειρήνη Μακρή και Ξένια Καλογεροπούλου και εστιάζει «στη μεσαία τάξη της Αμερικής που εν πολλοίς είναι η μεσαία τάξη του δυτικού κόσμου. Σε φοβίες που έχουν να κάνουν με τη φτώχεια, τα χρήματα, τα γηρατειά, την αρρώστια, την αποτυχία, τον φόβο να χάσουμε την αγάπη όσων αγαπάμε». Το σημαντικότερο για μένα, λέει ο Κ. Μαρκουλάκης, που δεν παίζει στην παράσταση, «είναι ότι το καταφέρνει χωρίς διδακτισμό, μέσα από αληθινούς χαρακτήρες με χιούμορ και τρυφερότητα».
Η διαφορά με τον «Αύγουστο» του Τρέισι Λετς που σκηνοθέτησε το 2017 είναι ότι εκεί παρακολουθούσαμε μια δυσλειτουργική οικογένεια, με βαθιά προβληματικούς γονείς, ενώ εδώ έχουμε μια οικογένεια που τα μέλη της αγαπιούνται. Ο ίδιος γνωρίζει καλά τη διαφορά. «Προέρχομαι από οικογένεια της οποίας τα μέλη αγαπήθηκαν και αγαπιούνται. Ομως στη ζωή μπορεί να συναντήσεις φίλους ή γνωστούς που θα σου πουν ότι δεν έχουν ανάμνηση αγάπης από την οικογένειά τους και είναι τραγικό», λέει στην «Κ».
Tο βραβευμένο με Tony «The Humans» του Στίβεν Κάραμ κάνει πρεμιέρα την Τετάρτη 11 Οκτωβρίου στο θέατρο «Μουσούρη».
Οταν διηγείσαι μια ιστορία, ακόμη περισσότερο όταν σκηνοθετείς μια παράσταση, ασυνείδητα θα δείξεις τον τρόπο που βλέπεις τη ζωή. «Φυσικά έχει κομμάτια μου», απαντά. «Από μικρός έβλεπα τον εαυτό μου και τους γύρω του ως πρόσωπα γεμάτα ελλείμματα και ελαττώματα, αλλά τόσο στην προσωπική μου ζωή όσο και στις παραστάσεις μου έχω μια επιθυμία κατανόησης και συγχώρεσης».
Η σχέση με τους γονείς –επιχειρηματίας ο πατέρας, κοινωνική λειτουργός η μητέρα– ήταν πολύ καλή. «Συζητούσαμε πολύ για όλα τα θέματα. Προφανώς είχαμε και τις συνήθεις προστριβές που έχουν τα παιδιά, όμως έχω θετικές εικόνες». Μια οικογένεια της μεσαίας τάξης της Αθήνας του ’80, τη συστήνει. «Οι γονείς ήταν φιλότεχνοι, πηγαίναμε σε παραστάσεις στην Αθήνα και στην Επίδαυρο. Είχα μεγάλο θαυμασμό για τον πατέρα μου που έχασα στα 29 μου, ήταν το πιο μυθιστορηματικό πρόσωπο, με βάθος. Νομίζω το γεγονός ότι έγινα καλλιτέχνης σχετίζεται με εκείνον, ίσως σε μια δυνατότητα που είχε και δεν εκφράστηκε. Με έκανε στα 43 του. Από τους φίλους μου είχα τον μεγαλύτερο σε ηλικία πατέρα, αλλά είχα και τον πιο κατανοητικό μπαμπά απ’ όλους. Καθώς πέρασαν τα χρόνια κατάλαβα, πόσο αξιοθαύμαστο πρόσωπο είναι η μητέρα μου. Ακόμη παρακολουθεί σεμινάρια, διαλέξεις, πηγαίνει σε εκθέσεις, δεν σταματάει», λέει με θαυμασμό.
Ανάλογη είναι η σχέση με τον 18χρονο γιο του; «Θα πρέπει να τον ρωτήσεις», απαντά και προσθέτει υπερήφανα ότι εκείνος σπουδάζει ιατρική στο Μιλάνο.
Η «κανονικότητα»
Φέτος ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης μπορεί να μην παίζει στο θέατρο, πρωταγωνιστεί όμως στην τηλεοπτική σειρά του Alpha «Ο γιατρός». Του αρέσει πολύ η επιστροφή αλλά και το θέμα, γιατί βασίζεται στην πραγματική ιστορία ενός Ιταλού γιατρού ο οποίος σώζεται από μια απόπειρα δολοφονίας, όμως χάνει τα τελευταία 12 χρόνια από τη μνήμη του. Κι αυτό δίνει την ευκαιρία για μια επόμενη ερώτηση: Ζούμε σε μια εποχή που οι άνθρωποι αλλάζουν πολύ εύκολα, που δεν αντέχουν ούτε ιδεολογίες ούτε τίποτε. Σαν να ζούμε σε μια εποχή χωρίς μνήμη. «Είμαστε μια κοινωνία παραζαλισμένη», παρατηρεί. «Μια κοινωνία πολύ μπερδεμένη που έπειτα από πολλά χρόνια κρίσης και έναν διχασμό, όπου οι μεν τραβάνε το σχοινί στη μία πλευρά και οι άλλοι στην αντίθετη, με μισαλλοδοξία που είχε να εμφανιστεί τόσο έντονα στα ελληνικά πράγματα από τα χρόνια του ’50. Βγαίνοντας λοιπόν από τα χρόνια της άμεσης κρίσης και κάπως ανακάμπτοντας και, έχοντας ένα αίτημα για την περίφημη κανονικότητα που σε άλλους ακούγεται λέξη ιερή και σε κάποιους σχεδόν βρισιά, οι άνθρωποι ψάχνουν παραζαλισμένοι να βρουν ένα δρόμο. Σε μια εποχή που βασίζεται τόσο πολύ σε τι γράφεται στα κοινωνικά δίκτυα, που οι πολιτικοί για να έχουν ένα έρεισμα στην κοινωνία, πρέπει να έχουν πολύ καλό TikTok. Δεν το καταδικάζω, το διαπιστώνω. Σήμερα πρέπει κανείς να είναι όσο πιο ελαφρύς γίνεται».
Αποτέλεσμα, «δεν δίνεται πουθενά ο χώρος να συστηθούν οι ιδέες, να έχει κανείς κάποια κατεύθυνση. Και τα ΜΜΕ κάπως μιμούνται τον τρόπο των κοινωνικών δικτύων. Είναι ευκολότερο να μιλήσεις για το πρόσωπο με μια πιο κουτσομπολίστικη πλευρά και λιγότερο για τις ιδέες που προσφέρει».
«Εποχή λατρείας της ασημαντότητας»
Στα κοινωνικά δίκτυα δέχτηκε κι αυτός επιθέσεις, κυρίως για τη φιλία του με τον Δ. Λιγνάδη. «Είναι πραγματικά μια εποχή που δεν θέλω να θυμάμαι. Δεν είχε καμία συνέπεια στις δουλειές που έκανα, όμως μου πήρε πολύ χρόνο να αποβάλω από μέσα μου την τοξικότητα που εισέπραξα. Τότε έμαθα ότι ο κόσμος μπορεί να είναι και πάρα πολύ απειλητικός. Αυτό με επηρέασε ψυχικά σε μεγάλο βαθμό».
Η ιστορία του #MeToo έφερε στο φως πολλές καταγγελίες για κακοποιητικές συμπεριφορές και στον καλλιτεχνικό χώρο. Το θετικό είναι ότι μίλησαν τα θύματα. Ωστόσο υπήρξαν και υπερβολές στα σόσιαλ μίντια. «…Οπως συμβαίνει σε οτιδήποτε πάει να δημιουργήσει κινηματικό χαρακτήρα, γιατί εκ των πραγμάτων μπαίνουν μέσα προσωπικές σχέσεις, φιλοδοξίες και συμπλέγματα των ανθρώπων. Επιμένω να φεύγω από τα πρόσωπα και να παραμένω στην ουσία. Το θετικό είναι να αισθάνονται οι άνθρωποι χαρούμενοι και ασφαλείς προσερχόμενοι στην εργασία τους. Δεν ξέρω σε ποιο βαθμό συμβαίνει στο θέατρο και γενικότερα στους εργασιακούς χώρους. Σήμερα πάντως ένα αγόρι και ένα κορίτσι όπου και αν εργάζονται μπορούν να πάρουν δύναμη και να μιλήσουν με έναν τρόπο που παλιότερα δεν είχαν».
Συμφωνεί με όσους υποστηρίζουν ότι βιώνουμε χειρότερη εποχή, π.χ. με πολλές γυναικοκτονίες, ενδοσχολική βία κ.λπ.; «Ενας από τους λόγους που αισθανόμαστε έτσι είναι ότι σήμερα μαθαίνονται τα πάντα. Οι ειδικοί λένε ότι η προβολή μιας αυτοκτονίας ωθεί με έναν τρόπο σε αυτοκτονία. Δεν μπορώ να πω ότι γίναμε μια κοινωνία αγρίων, όπως λένε ειδικά μετά το φοβερό περιστατικό στο Blue Horizon που με σόκαρε, όπως όλους. Για να πεις “πώς έχουμε γίνει έτσι;”, θα πρέπει να βγάλεις το συμπέρασμα ότι αυτό που έγινε στον καταπέλτη του πλοίου είναι κάτι που συμβαίνει γενικά. Ε, λοιπόν, το ανάποδο συμβαίνει, αλλιώς δεν θα μας σόκαρε τόσο».
Θαυμαστής του Χανς Ρόσλινγκ και του βιβλίου του «Factfulness», το συστήνει ανεπιφύλακτα. «Ο συγγραφέας αναλύει μέσα από τη στατιστική πως πολλά από τα πράγματα που θεωρούμε σωστά, είναι λάθος, όπως λάθος είναι ότι ζούμε στη βιαιότερη εποχή». Ο Κ. Μαρκουλάκης πιστεύει ότι από τη μεταπολίτευση και μετά, με την έλευση της τηλεόρασης, των περιοδικών και ακόμη περισσότερο του Διαδικτύου, «είμαστε σε μια εποχή της ανόδου και της λατρείας της ασημαντότητας. Σε μια εποχή που είναι πιο δύσκολο να μιλήσεις για ιδέες, από ό,τι να ασχοληθείς με τα πρόσωπα. Αλλά ότι είμαστε σε μια εποχή που μας έχει κάνει εξαγριωμένους και χωρίς ευαισθησία και ανθρωπιά, όχι δεν θα το πω».
Η πολιτική
Αραγε θα ενδώσει ξανά στην πολιτική; «Δεν ασχολήθηκα με την πολιτική ως χόμπι, αλλά όταν αισθάνθηκα την ανάγκη της συμμετοχής μου σε μια δεδομένη στιγμή. Δεν με ενδιέφερε ως ενασχόληση, ούτε ως προοπτική καριέρας. Και στις δύο περιπτώσεις ήταν διασφαλισμένη η μη εκλογή. Οποτε νιώθω αυτού του τύπου την ανάγκη, μπορώ να χρησιμοποιήσω το δικαίωμα που μου δίνει το να ζω σε αυτή τη χώρα».