Πολλά αλλάζουν φέτος, αλλά ένα διεθνές κινηματογραφικό φεστιβάλ δεν μπορεί παρά να συμβαδίζει με το σινεμά, το οποίο, όπως είπε ο Γούντι Αλεν, «είναι σαν τον καρχαρία. Πρέπει να πηγαίνει διαρκώς μπροστά αλλιώς θα πεθάνει».
Μικρές αλλά ουσιαστικές αλλαγές χαρακτηρίζουν την ανανεωτική δυναμική του 64ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης που ξεκίνησε χθες. Με διευρυμένα και αναβαθμισμένα τμήματα, τιμητικά αφιερώματα, με έντυπο ενημερωτικό υλικό μειωμένο στο ελάχιστο σε μια προσπάθεια πιο «πράσινης» λειτουργίας, ακόμη και οι πολιτικοί ατέρμονοι λόγοι στην εναρκτήρια εκδήλωση έχουν συρρικνωθεί.
Αναγκαίοι ωστόσο καθώς, εκτός από τις τρεις μοίρες της ελληνικής μυθολογίας που συνυφαίνουν το φετινό σποτ του Φεστιβάλ (σκηνοθεσίας Θανάσης Νεοφώτιστου), η «πολιτική μοίρα» είναι αναπόφευκτη. «Χωρίς αυτήν δύσκολα μπορεί να γίνει σινεμά», όπως είπε χαριτολογώντας ο εμβληματικός κωμικός ηθοποιός του θεάτρου και του κινηματογράφου Δημήτρης Πιατάς καλώντας στο βήμα ως παρουσιαστής, τους εκπροσώπους της Περιφέρειας και του υπουργείου Πολιτισμού να ανοίξουν μαζί με τους διευθυντές του Φεστιβάλ, Ορέστη Ανδρεαδάκη και Ελιζ Ζαλαντό και την πρόεδρο του Δ.Σ. Ελευθερία Θανούλη, την αυλαία της διοργάνωσης.
Δυο συγκινητικές στιγμές κρατάμε από τη φετινή εναρκτήρια τελετή. Το θερμό χειροκρότημα από το κοινό για δυο εκλιπόντες του κινηματογράφου που ταυτίστηκαν με τη Θεσσαλονίκη. Τον Τάκη Κανελλόπουλο και τον Μισέλ Δημόπουλο, «τον άνθρωπο στον οποίο το φεστιβάλ χρωστάει τη σημερινή του μορφή κι έμαθε σινεμά σε μια ολόκληρη γενιά», όπως ανέφερε η γενική διευθύντρια Ελίζ Ζαλαντό.
Μια από τις αλλαγές που εκφράζει «καλύτερα τη φιλοσοφία μας αλλά και τις ελπίδες του κόσμου στον οποίο ζούμε σήμερα» είναι και η αναβάθμιση του τμήματος «Meet the neighbors», το οποίο περιλαμβάνει ταινίες από 36 χώρες της ευρύτερης γειτονιάς μας.
Στο πλαίσιο αυτό τιμώντας τον Μισέλ Δημόπουλο, που μας έμαθε να «βλέπουμε στο βάθος των εικόνων, κοιτώντας πέρα από τα σύνορα της χωράς στο σινεμά της γειτονιάς μας και ολόκληρου του κόσμου», ο Χρυσός Αλέξανδρος του τμήματος μετονομάζεται σε Χρυσός Αλέξανδρος «Μισέλ Δημόπουλος». Για την κληρονομιά του στο σινεμά θα μιλήσουν αύριο Σαββατο, οι δημοσιογράφοι Βένα Γεωργακοπούλου και Μαρία Κατσουνάκη και ο κριτικός κινηματογράφου Χρήστος Μήτσης μετά την ειδική προβολή της ταινίας «Το πνεύμα του Μελισσιού» του Βίκτορ Ερίθε (18:00 Παύλος Ζανας).
Θερμό ήταν και το χειροκρότημα για το αφιέρωμα στον σκηνοθέτη Τάκη Κανελλόπουλο. Στην εμβληματική σκηνή από την ταινία «Εκδρομή» που προβάλλεται διαρκώς για το αφιέρωμά του, η φωνή της Λίλης Παπαγιάννη ακούστηκε επίκαιρη όσο ποτέ. «Ονειρεύομαι μια εκδρομή, κοντά στη θάλασσα, σ’ έναν τόπο όπου δεν γίνεται πόλεμος». Σε τόπους «που δεν ακούν στο όνομα Ουκρανία, Γάζα», συμπλήρωσε ο Δημήτρης Πιατάς.
Μακριά ωστόσο από όσα διαδραματίζονται στη γειτονιά μας, η εναρκτήρια ταινία «Στη φωτιά», του Τραν Αν Χουνγκ (βραβείο σκηνοθεσίας στο φεστιβάλ Καννών και προτεινόμενη για Οσκαρ) θέρμανε το κλίμα του φεστιβάλ. «Ευτυχία είναι να συνεχίζουμε να επιθυμούμε ό,τι ήδη έχουμε», είναι ίσως η φράση που συμπυκνώνει όλο το σκηνοθετικό εγχείρημα σε μια ταινία εποχής που μας υπενθυμίζει ότι «η μαγειρική τέχνη είναι κουλτούρα και μνήμη, παράδοση, ταπεινότητα και αγάπη».
Βασισμένη στο μυθιστόρημα «La vie et la passion de Dodin-Bouffant, gourmet» του Μαρσέλ Ρουφ αφηγείται ιστορίες μέσα από την παράδοση της μαγειρικής τέχνης συνυφασμένες με τον πολιτισμό. Με κομβικό πρόσωπο μια σπουδαία μαγείρισσα –αλλά μια γυναίκα ελεύθερη και ανεξάρτητη– μια λάτρης του φαγητού, την οποία ερμηνεύει η Ζιλιετ Μπινός, ο Γαλλοβιετναμέζος σκηνοθέτης υπερβαίνει τη γαστρονομία για να υμνήσει τη ζωή, τον έρωτα, την ομορφιά της φύσης ακόμα και μέσα από μια συνταγή με ψάρι και λαχανικά όπου συναντιούνται η στεριά και η θάλασσα.
Φέτος αυξήθηκε η τιμή του εισιτήριου του φεστιβάλ κατά ένα ευρώ (από 6 σε 7 ευρώ) έπειτα από 13 χρόνια, διατηρώντας παράλληλα τις δωρεάν προβολές για φοιτητές, ανέργους και Αμεα ως τις 15:30 το μεσημέρι. Η αναπροσαρμογή δεν μείωσε τη ζήτηση από τους κινηματογραφόφιλους που ψάχνουν τα διαμάντια ανάμεσα στις 270 ταινίες που προβάλλονται στις έξι αίθουσες. Αντίθετα αύξησε κατά 40% την προπώληση των εισιτηρίων. Και σίγουρα δεν δικαιολογεί σε καμία περίπτωση μια ανακοίνωση διαμαρτυρίας που κυκλοφόρησε για ένα φεστιβάλ διεθνούς εμβέλειας.
Προτάσεις
Για αύριο Σάββατο 4 Νοεμβρίου, ξεχωρίσαμε τρεις προτάσεις:
– Ενα Μasterclass (10.30) για την εξέλιξη της σύγχρονης τηλεόρασης από τον Τζέρεμι Ποντέσουα, σκηνοθέτη μεγάλων τηλεοπτικών επιτυχιών παγκοσμίως (Six Feet Under, Game of Thrones, True Detective κ.ά.)
– Μια συζήτηση με τον ιστορικό και συγγραφέα Μαρκ Μαζάουερ, μετά την προβολή της ταινίας Ουρανός (Ολύμπιον, 20.00)
– Την εικαστική έκθεση «Φ ΝΤΑΣΜ ΤΑ / FANT SM S» (Glass House, 18.00) όπου τα έργα τεσσάρων καλλιτεχνών που έφυγαν από τη ζωή (Νίκος Κεσσανλής, Βλάσσης Κανιάρης, Σίλεια Δασκαλοπούλου, Ιάσων Μολφέσης,) συνομιλούν με τις ταινίες του αφιερώματος για τις έννοιες της αναπαράστασης του φανταστικού κόσμου, τη φαντασμαγορική μνήμη των σκιών, την απουσία της ζωής.
