Είναι γνωστή η «φιλαναγνωσία» αρκετών εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης, που τροφοδοτούνται από τους προγραμματιστές τους με πειρατικά βιβλία, προκειμένου να «εξασκηθούν» στην παραγωγή γλωσσικού περιεχομένου. Κάποιοι συγγραφείς μάλιστα, όπως ο Τζόναθαν Φράνζεν, ο Τζορτζ Ρ. Ρ. Μάρτιν και άλλοι, έχουν επιλέξει τη νομική οδό για να προστατεύσουν τα πνευματικά δικαιώματα των έργων τους από τέτοιες χρήσεις. Το ίδιο έχουν κάνει και αρκετοί εικαστικοί, των οποίων τα έργα φαίνεται ότι αποτελούν εκπαιδευτικό υλικό για εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης προσανατολισμένες στην εικονογράφηση. Και ενώ γνωρίζαμε ότι η ΑΙ «διαβάζει» από αρχαίους κλασικούς μέχρι Στίβεν Κινγκ, Νίκο Καζαντζάκη και Ζυράννα Ζατέλη («Κ» 28.9.23), οι ζωγράφοι που έχουν καλλιεργήσει το εικαστικό της «ταλέντο» άθελά τους, δεν είχαν βγει, μέχρι πρότινος, στη δημοσιότητα.
Σύμφωνα με την ιστοσελίδα Artnews.com, το πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης Midjourney, το οποίο παράγει εικόνες υψηλού τεχνικού επιπέδου ακολουθώντας απλές οδηγίες, έχει βασιστεί σε μια μεγάλη, διαδικτυακή δεξαμενή ζωγραφικών έργων, σχεδίων και κάθε λογής εικόνων, που «διδάσκουν» στο πρόγραμμα την τέχνη της ζωγραφικής, μέσω της διαδικασίας της μηχανικής μάθησης. Η δεξαμενή, το περιεχόμενο της οποίας διακινήθηκε το Σαββατοκύριακο στo Χ (πρώην Twitter) από έναν σχεδιαστή ονόματι Τζον Λαμ, φαίνεται πως περιλαμβάνει εικαστικά έργα περίπου 16.000 καλλιτεχνών, ταξινομημένα ανά χρονικές περιόδους, καλλιτεχνικά κινήματα και στυλ, αλλά και με βάση τα υλικά και τις τεχνικές που έχουν χρησιμοποιηθεί.
Στη λίστα των καλλιτεχνών θα βρούμε τα ονόματα των Πάμπλο Πικάσο, Βίνσεντ Βαν Γκογκ, Πολ Σεζάν και Αμεντέο Μοντιλιάνι, της Φρίντα Κάλο, του Αντι Γουόρχολ και του Σάι Τουόμπλι, καθώς και των Γκέρχαρντ Ρίχτερ, Γιαγιόι Κουσάμα, Ανις Καπούρ και Ντάμιεν Χιρστ, ενώ υπάρχουν και έργα του Μπάνκσι, του Γουόλτ Ντίσνεϊ, του Τζακ Κίρμπι και εικονογράφων που έχουν εργαστεί για δημοφιλή επιτραπέζια παιχνίδια και για εταιρείες βιντεοπαιχνιδιών όπως η Nintendo. Μέχρι και μια παιδική ζωγραφιά βρίσκεται εδώ, φιλοτεχνημένη από τον εξάχρονο Χάιαν Τραν.
Υπάρχουν άραγε και Ελληνες καλλιτέχνες στη δεξαμενή που φέρεται να εκπαίδευσε το πρόγραμμα Midjourney; Διατρέχοντας τη μακρά λίστα των ονομάτων, συναντήσαμε εκείνα του σπουδαίου Ελληνα ζωγράφου Νικηφόρου Λύτρα και του Ελληνοαμερικανού Θεόδωρου Στάμου, ενώ στα «προτεινόμενα ονόματα», που συμπληρώνονταν από τους προγραμματιστές του Midjourney για μελλοντική χρήση, βρήκαμε τον Αλέκο Φασιανό και τον Γιάννη Τσαρούχη.
Η λίστα των 16.000 καλλιτεχνών υποβλήθηκε στα τέλη Νοεμβρίου σε ομοσπονδιακό δικαστήριο της Καλιφόρνιας προκειμένου να ενισχύσει μια ομαδική αγωγή που είχαν υποβάλει για πρώτη φορά στις αρχές του 2023 καλλιτέχνες και σχεδιαστές κατά των εταιρειών Midjourney και Stability AI, καθώς και κατά της πλατφόρμας DeviantArt. Ενα μέρος των αξιώσεων εκείνης της ομαδικής αγωγής είχε απορριφθεί από το ομοσπονδιακό δικαστήριο τον Οκτώβριο. Τον Σεπτέμβριο, το Συμβούλιο Ελέγχου Πνευματικών Δικαιωμάτων των ΗΠΑ έκρινε ότι η βραβευμένη εικόνα «Théâtre D’opéra Spatial» του Τζέισον Αλεν που είχε «φιλοτεχνηθεί» με τη βοήθεια του λογισμικού της Midjourney, δεν μπορούσε να προστατευθεί από τη νομοθεσία περί πνευματικής ιδιοκτησίας, λόγω της μεθόδου δημιουργίας της.