Η Σοφία Βικάτου (1981-2020) ήταν μια νέα, ιδιαίτερα ανήσυχη και δημιουργική, γυναίκα που άφησε ένα ισχυρό αποτύπωμα με τις φωτογραφίες της και τα ποιήματά της. Την είχα γνωρίσει φευγαλέα στην ατομική έκθεσή της στη Luminous Eye της οδού Μητσαίων πριν από τέσσερα χρόνια. Είχε εκθέσει φωτογραφίες μιας ιδιαίτερης εσωτερικής δύναμης και λάμψης, μια δική της ανθρωπογεωγραφία που θα μπορούσε κάποιος να την εντάξει σε ένα κλίμα ανθρωπιστικού κοσμοπολιτισμού.
Η Σοφία είχε ζήσει πολύ στο εξωτερικό, εξέπεμπε ένα κράμα δύναμης και ευαισθησίας, δυστυχώς, όμως, όπως συμβαίνει συχνά αντλούσε τροφοδοσία από έναν εσωτερικό κόσμο μελαγχολίας, ελπίδας, προσμονής και εντέλει αυτοματαίωσης. Την περίπτωση της Σοφίας την έφερα ξανά στον νου, την σκέφτηκα εξαρχής και την έζησα με άλλον τρόπο από τον περασμένο Μάιο, όταν η μητέρα της, Εύη Βικάτου, μια γυναίκα υψηλού φρονήματος και σπάνιου ηθικού αναστήματος, αποφάσισε να εκδώσει τα ποιήματα που η Σοφία είχε αφήσει.
Η περίπτωση της Σοφίας Βικάτου έχει ένα φωτοστέφανο της νεότητας που έφυγε πρόωρα. Υπάρχει μια ιερότητα που αφήνει αυτό το ίχνος της υγρασίας. Τη Σοφία την είχε φέρει στο προσκήνιο η ιστορικός τέχνης Ιρις Κρητικού. Προ ετών την είχε πλησιάσει η Σοφία και έτσι γεννήθηκε μια επικοινωνία που κατέληξε στην έκθεση (λίγο πριν το lockdown του 2020) και στην έκδοση (το λεύκωμα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Κέδρος). Αλλά τα ποιήματα της Σοφίας, καθώς μετέπειτα έβγαιναν στο φως, έδιναν τις αναγκαίες απαντήσεις στα ερωτήματα που γεννούσαν οι συνταρακτικές φωτογραφίες της.
Τα ποιήματά της έγιναν βιβλίο: «Το τραγούδι της Σοφίας» (εκδ. Ελιξ) με κείμενα που υπογράφουν η Ιρις Κρητικού, η Μαριέττα Πεπελάση και η Εύη Βικάτου με ένα ανοικτό γράμμα που συνταράσσει.
Ευτύχησα να είμαι παρών σε δύο εκδηλώσεις που έγιναν με αφορμή αυτό το βιβλίο. Και οι δύο έγιναν στην ατμοσφαιρική Οικία Κατακουζηνού, όπου η Σοφία Ε. Πελοποννησίου-Βασιλάκου συντηρεί με αυταπάρνηση έναν κόσμο πολύτιμο. Ολα ήταν οργανωμένα από την Ιριδα Κρητικού με τρόπο χαμηλόφωνο, υπαινικτικό, σαν να ζούσαμε υπό το φως των κεριών, με τις αισθήσεις τεντωμένες. Δεν ήταν φόρος τιμής, ήταν μετάληψη. Αν διαβάσει κανείς την ποίηση της Σοφίας Βικάτου θα νιώσει αυτόν τον υπόγειο παφλασμό. Θα νιώσει τον άνεμο που είναι κάθε ζωή που περνάει. Μαζέψαμε τα αγριολούλουδα που σκόρπισε η Σοφία και μαζί είδαμε από κοινού τις σκιές που εισχωρούσαν παντού.
Στην περίπτωση αυτής της κοπέλας που έζησε λίγο και κατάλαβε πολλά, συναιρούμαστε όλοι. Και στο ψυχικό μεγαλείο της μητέρας της, υπάρχει η ανάγκη μιας βουβής χειρονομίας σεβασμού. Αρκεί ένα βλέμμα. Και η ζωή ανοίγει και πάλι, με καλπασμό. Η πρόσφατη, δεύτερη, συγκέντρωση στην Οικία Κατακουζηνού προς τιμήν της Σοφίας, που είχε αγαπήσει την ομορφιά και την αλήθεια, άφησε εκείνη την επίγευση της επιθυμητής και αναγκαίας λύτρωσης. Η Σοφία είχε γράψει: «Πάει το αεράκι και κάθεται στο κλαρί τώρα/ Και περιμένει εκεί να το φωνάξουν./ Και ούτω καθεξής. Από κλαρί σε κλαρί ο άνεμος/ μιλάει. Ετσι μου παρουσιάστηκε το αγέρι έτσι κι εγώ στο λέω.»…