Ανοιξε την επαγγελματική του σελίδα στο Facebook για τον συνηθισμένο λόγο. Ενας κομίστας, εξάλλου, παρουσιάζει τη δουλειά του και δικτυώνεται μέσω της τεχνολογίας. Εκείνη την ημέρα, ωστόσο, ο Ηλίας Χατζούδης «δικτυώθηκε» με κάτι άλλο: συνάδελφοί του στην Αμερική, όπου και ο ίδιος ζει και εργάζεται, του κοινοποιούσαν ένα σχέδιο –ένα pinup girl– το οποίο είχε δημιουργηθεί με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης και έμοιαζε πολύ με ένα δικό του. Τον ρωτούσαν αν το γνώριζε· η απάντηση ήταν αρνητική. Ο Ηλίας έκανε μια ανάρτηση με τις δύο εικόνες, όπου σημείωνε: «Τι είναι τέχνη για μένα; Οταν σχεδιάζω, νιώθω χαρά, έχω μια δημιουργική ενέργεια και την ικανοποίηση ότι έφτιαξα κάτι από την αρχή μέχρι το τέλος».
Του έχει ξανασυμβεί, λέει στην «Κ». Δεν τον φοβίζει ακόμη επαγγελματικά – έχει το κοινό του. «Ηθελα ωστόσο να απευθυνθώ στους νέους καλλιτέχνες που τώρα ξεκινούν, ώστε να καταλάβουν ότι η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι άλλο ένα εργαλείο, όπως το Photoshop. Δεν σχεδιάζει, αλλά κλέβει εκατομμύρια εικόνες που έχουν σχεδιαστεί ήδη και δημιουργεί μια νέα, ψεύτικη. Ο άνθρωπος που το κάνει αυτό θα μπορούσε να είναι και κάποιος που δεν ξέρει να σχεδιάζει. Δεν είναι όμως καλλιτέχνης». Πώς ακριβώς λειτουργεί;
«Υπάρχουν διάφορα applications», εξηγεί ο κομίστας Γιάννης Ρουμπούλιας. «Το πρώτο ήταν το Midjourney, ενώ πλέον υπάρχει το Stable Diffusion και άλλα. Επειδή το νομοθετικό πλαίσιο είναι ανύπαρκτο, μια τέτοια εφαρμογή μπορεί να “ρουφάει” οτιδήποτε κυκλοφορεί ελεύθερα στο Ιντερνετ. Μπορείς να την “ταΐσεις” με έργα ενός δημιουργού, να της δώσεις την οδηγία “φτιάξε κάτι σαν αυτό” και να πουλήσεις το αποτέλεσμα σαν δικό σου. Το σχέδιο του συναδέλφου που αντιγράφηκε, αναπαράχθηκε με την ίδια θεματολογία και κίνηση, αλλά είχε απλώς διαφορετικό χρώμα. Και υπάρχουν εταιρείες που έχουν απολύσει εικονογράφους στα μισά μιας δουλειάς επειδή μπορούσαν να δώσουν στο πρόγραμμα AI τα χαρακτηριστικά τους και έτσι να έχουν μηδενικό κόστος εικονογράφησης».
Το ζήτημα έχει θορυβήσει την εγχώρια κοινότητα. Το φεστιβάλ Comicdom CΟΝ, που θα πραγματοποιηθεί στην Τεχνόπολη στις 17-19 Μαΐου, ανακοίνωσε ότι απαγορεύει στη διοργάνωσή του τη χρήση, αναπαραγωγή και πώληση έργων κόμικς που έχουν παραχθεί μέσω τεχνητής νοημοσύνης. «Πήραμε αυτή την απόφαση ώστε να στηρίξουμε τον κόπο των καλλιτεχνών και να μη συμβάλουμε στη δημιουργία μιας δυστοπικής αγοράς, στην οποία έργα που έχουν προκύψει από το πάτημα ενός κουμπιού θα πωλούνται δίπλα σε έργα επαγγελματιών που έχουν μοχθήσει για να κατακτήσουν τις δεξιότητές τους», λέει στην «Κ» ο Ηλίας Κατιρτζιγιανόγλου, διευθυντής προγράμματος του Comicdom CON.
Ο Γιάννης Ρουμπούλιας υπογραμμίζει ότι ο κομίστας «έχει δουλέψει είκοσι χρόνια και βάλε για να κάνει το στυλ του χαρακτηριστικό», ενώ το μηχάνημα απλώς προσομοιάζει σε έναν καλλιτέχνη. Ο Ηλίας Κατιρτζιγιανόγλου εξηγεί ότι οι εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης βασίζονται και σε «μείξη προϋπαρχόντων έργων» από καλλιτέχνες που δεν έχουν συναινέσει απαραίτητα στη χρήση τους. «Τέτοια προγράμματα», προσθέτει ο Λεωκράτης Ανεμοδουράς, πρόεδρος της Ελληνικής Ακαδημίας Κόμικς και επικεφαλής των εκδόσεων Μικρός Ηρως, «σαρώνουν ολόκληρο το Διαδίκτυο, παίρνουν σκιτσογραφικά στοιχεία διαφόρων δημιουργών και μέσα σε δευτερόλεπτα παρουσιάζουν ένα καλλιτεχνικό συνονθύλευμα, που ενώ ως αποτέλεσμα είναι άρτιο, στο έμπειρο μάτι φαίνεται ότι είναι ΑΙ».
Ο κομίστας Στιβ Στιβακτής δεν αρνείται την ηθική χρήση της τεχνητής νοημοσύνης: «Αν υπήρχε μια βάση δεδομένων με έργα καλλιτεχνών που θα είχαν συναινέσει και πληρωθεί για κάτι τέτοιο, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από τον μέσο χρήστη», εξηγεί. Ο κ. Ανεμοδουράς θυμίζει ότι και το Photoshop είχε προκαλέσει παρόμοιες συζητήσεις, όμως καθιερώθηκε, κυρίως γιατί απαιτεί δουλειά. «Θα μπορούσε να οριστεί ένα πλαίσιο όπου η τεχνητή νοημοσύνη θα χρησιμοποιείται ελάχιστα για να εξυπηρετήσει ή να βελτιώσει κάποιες διαδικασίες, χωρίς να πλήττει το κομμάτι της δημιουργίας και να χάνονται δουλειές», σημειώνει.
Και ο Ηλίας Κατιρτζιγιανόγλου εκτιμά ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να καταστεί «βοηθητικό εργαλείο», θεωρεί όμως επιτακτική την ανάγκη για νομοθετικές ρυθμίσεις που θα προστατεύουν την πνευματική ιδιοκτησία και την πρωτογενή δημιουργία. «Κι επειδή», καταλήγει, «οι εφαρμογές ΑΙ θα βρίσκουν πιθανότατα τρόπους να προσαρμόζονται “στο γράμμα του νόμου”, θα πρέπει το ζήτημα να παρακολουθείται στενά».