«Χορέψτε μαζί μας ενάντια στους καιρούς που ζούμε, από τις 13 μέχρι το πρωί της 16ης Ιουνίου κάτω από τον ελληνικό ουρανό», μας παροτρύνει ο σκηνοθέτης Λούκατζ Τβαρκόβσκι, ένας δημιουργός που στα 40 του χρόνια έχει καταφέρει χάρη στη δουλειά του να ζει ως πολίτης του κόσμου, διαρκώς μέσα σε ένα αεροπλάνο. Πολυκαλλιτέχνης –αν η λέξη είναι δόκιμη–, μάς συστήθηκε μέσω της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση με την παραγωγή «Ρόθκο», ένα πολύ ιδιαίτερο θεατρικό «πείραμα» που αγαπήθηκε από το κοινό και επαναλήφθηκε πρόσφατα.
Ο γεννημένος στην Πολωνία σκηνοθέτης θεάτρου και κινηματογράφου, σκηνογράφος και δημιουργός πολυμεσικών θεαμάτων που συνδυάζουν παραστατικές τέχνες και μουσική, ήρθε στην Ελλάδα για λίγες μέρες, και χθες παρουσίασε το νέο του έργο που θα δούμε στην αρχή του καλοκαιριού. «Το Respublika δεν είναι παράσταση, είναι κατάσταση», όπως είπε, ένα υβριδικό έργο, μια συλλογική ρέιβ εμπειρία που περιλαμβάνει θέατρο, μουσική, χορό, περφόρμανς, κινηματογράφο, visual arts, dj set και, ταυτόχρονα, ένα τριήμερο κοινωνικό πείραμα που θα διαρκεί έξι ώρες καθημερινά στο ύπαιθρο της Μαλακάσας.
Ξεκίνησε ως εργαστήριο στη φύση της Λιθουανίας. Ολοι οι ηθοποιοί και η δημιουργική ομάδα εγκατέλειψαν τα σπίτια τους για να περάσουν μήνες σε μια απομονωμένη κοινότητα. Καθ’ όλη τη διάρκεια της παραμονής τους στο δάσος μοιράζονταν τις σκέψεις τους στην κάμερα. Οι εξομολογήσεις τους αποτέλεσαν την πρώτη ύλη μιας καταγραφής 50 ωρών, η οποία στη συνέχεια πέρασε από την επεξεργασία του Τβαρκόβσκι. Το αποτέλεσμα θα δούμε ως μέρος της παράστασης στο Terra Vibe Park, και παρέχει ενδιαφέρουσες απόψεις για την ελευθερία θέτοντας καίρια ερωτήματα σχετικά με την κοινωνία μας, την κοινή ευημερία και το μέλλον του κόσμου. «Πήγαμε στα δάση για να δούμε τι μπορεί να συμβεί όταν η μόνη απαίτηση από τους συμμετέχοντες είναι το να μην κάνουν τίποτε. Η διερεύνηση της εμπειρίας μας –γιατί για μένα το θέατρο είναι βίωμα, μία από τις πιο αισθησιακές μορφές τέχνης με το σώμα σε πρώτη θέση– θα μας έδινε την απάντηση στο ερώτημα πώς ζει μια κοινότητα εκτός της οργανωμένης κοινωνίας έχοντας εξασφαλισμένο ένα βασικό εισόδημα», λέει ο Τβαρκόβσκι.
Τελικά δεν ήταν καθόλου απλό. «Στην αρχή υπήρχε εκνευρισμός, και όλοι περίμεναν από μένα, τον σκηνοθέτη, να δώσω οδηγίες. Σιγά σιγά, αυτή η ανθρώπινη παλέτα που είχε επιλεγεί για να συμμετάσχει –άνθρωποι με διαφορετικές καταβολές, ηλικία, καταγωγή– συνδέθηκε μεταξύ της», λέει ο Τβαρκόβσκι.
Τελικά απάντηση δεν δόθηκε αλλά τέθηκαν ερωτήματα για τη σχέση του συγχρόνου ανθρώπου με τη φύση, τον χρόνο, τον εαυτό του και τους άλλους. Αφετέρου χάρη στην επανασύνδεση της ίδιας ομάδας λίγο αργότερα από την ολοκλήρωση του πειράματος και την επεξεργασία του υλικού γεννήθηκε ένα θέαμα σαν αυτό που ζήσουμε στη Μαλακάσα. Στο Respublika, ο προβληματισμός για τη «δημόσια σφαίρα» με τους όρους της αρχαίας Ρώμης συναντά το ρέιβ κίνημα. «Το ρέιβ είναι μια δήλωση και κάτι εγγενώς αντικαπιταλιστικό», λέει ο σκηνοθέτης και μοιράζεται μαζί μας κάποιες από τις προσωπικές του εμπειρίες των προηγούμενων δεκαετιών. «Απαιτεί χρόνο. Tο να χορεύεις στον ηλεκτρονικό ρυθμό για πολλή ώρα προκαλεί ένα παράξενο αίσθημα απώλειας των ορίων ανάμεσα σε μένα και σε σένα, ανάμεσα στα φύλα και ανάμεσα στις ηλικίες. Αισθάνεσαι απόλυτη ελευθερία».