Στην ταινία «Αγώνας για τη δόξα», που κυκλοφορεί από χθες και στις ελληνικές αίθουσες, υπάρχει μια σκηνή όπου ο οδηγός της αγωνιστικής Lancia 037, κατευθυνόμενος στο σημείο εκκίνησης και με τον χρόνο να τον πιέζει, κάνει στάση κάπου πάνω στα βουνά. Η ταμπέλα στον φράχτη γράφει «Μέλι εδώ». Λάτρης της μελισσοκομίας, ο θρυλικός Βάλτερ Ρερλ βρίσκει πέντε λεπτά για να τα πει με τον Ελληνα παραγωγό, προτού μπει ξανά στο αυτοκίνητο για να συνεχίσει την προσπάθειά του στο Ράλι Ακρόπολις του 1983. Το ιταλικό φιλμ, το οποίο αφηγείται την ιστορική κόντρα της Lancia με την Audi εκείνη τη χρονιά, πραγματοποίησε γυρίσματα και στη χώρα μας, ενώ αποδίδει μεγάλη σημασία στον ελληνικό αγώνα, ο οποίος θεωρείται από τους δυσκολότερους στο καλεντάρι.
«Και έτσι ήταν. Ξεκινούσαμε από την Αθήνα και φτάναμε μέχρι την Καλαμπάκα και το Βέρμιο, μετά ξανά πίσω στην Αθήνα και στη συνέχεια κάναμε τον γύρο της Πελοποννήσου. Και όλα αυτά μέσα σε τρεισήμισι ημέρες, σε πολύ δύσκολες χωμάτινες διαδρομές, όπου μπορούσαν να συμβούν κυριολεκτικά τα πάντα», μας λέει ο Κώστας Στεφανής, ο οποίος ήταν συνοδηγός του Ανδρέα Παπατριανταφύλλου, με τους δυο τους να τερματίζουν πρώτοι ανάμεσα στα ελληνικά πληρώματα του συγκεκριμένου αγώνα. Ο βετεράνος –αλλά ακόμη ενεργός– οδηγός και δημοσιογράφος αφηγείται επίσης πώς ο Ρερλ άρπαξε τη νίκη σε εκείνο το Ακρόπολις του 1983, κάτι το οποίο δεν το βλέπουμε στην ταινία: «Πάνω στην ειδική του Βερμίου, εκείνος είχε πάει προηγουμένως και την είχε μάθει όλη απέξω, χαρτογράφηση κ.λπ. Ετσι, όταν έγινε ο αγώνας και με αρκετή ομίχλη, τους άφησε όλους πολύ πίσω του».
Αυτό πάντως που εμπεδώνουμε για τα καλά στην ταινία του Στέφανο Μορντίνι είναι το πόσο άγριες ήταν οι συνθήκες διεξαγωγής των αγώνων εκείνο τον καιρό και πόσο χαμηλό το επίπεδο ασφαλείας συγκριτικά με το σήμερα. «Εμείς τρέχαμε ουσιαστικά με συμβατικά αυτοκίνητα βόλτας, μετασκευασμένα για το ράλι. Στον αγώνα φορούσαμε κοντομάνικα και σορτσάκια, ούτε αντιπυρικές στολές ούτε τίποτα. Στο κορυφαίο επίπεδο, η τεχνολογία των αυτοκινήτων ήταν φυσικά ό,τι πιο εξελιγμένο για την εποχή, όμως ταυτόχρονα ήταν τρομακτικά επικίνδυνα επειδή οι κατασκευαστές θυσίαζαν πολλά στον βωμό της ταχύτητας· ήθελαν τα αυτοκίνητα να είναι όσο το δυνατόν ελαφρύτερα», επιβεβαιώνει ο Κώστας Στεφανής.
«Στην ειδική του Βερμίου και με αρκετή ομίχλη, τους άφησε όλους πολύ πίσω του», λέει ο Κώστας Στεφανής για τον αληθινό οδηγό της ταινίας του Στέφανο Μορντίνι.
Εποχή αθωότητας
Ταυτόχρονα, πάντως, είχαμε να κάνουμε και με μια εποχή μεγαλύτερης αθωότητας, όπου το ράλι ήταν ένα σπουδαίο αθλητικό και κοινωνικό γεγονός –δεύτερο πίσω μόνο από το ποδόσφαιρο– και οι οδηγοί κανονικοί ήρωες για μικρούς και μεγάλους. «Σίγουρα όλα ήταν πιο ανθρώπινα, πιο γραφικά. Δεν υπήρχε ο σημερινός καλπασμός της πληροφορίας, ούτε τα απολύτως αυστηρά χρονοδιαγράμματα. Οι ξένοι οδηγοί έρχονταν συχνά με τις οικογένειές τους και έμεναν μια ολόκληρη βδομάδα εδώ. Τώρα φτάνουν, τρέχουν σαν ρομπότ και εξαφανίζονται. Και το Ακρόπολις ήταν τρομερά σημαντικό, την επόμενη Κυριακή όλες οι μεγάλες εφημερίδες είχαν ολοσέλιδα αφιερώματα με δηλώσεις των νικητών που συνήθως έλεγαν ότι ήταν ο πιο δύσκολος αγώνας».
Αυτός ο γοητευτικός ηρωισμός των αγωνιζομένων –όχι μόνο οδηγών, αλλά και σχεδιαστών, μηχανικών, στελεχών– που προφανώς δεν έχει να κάνει τόσο με χρήματα και χορηγούς, αντικατοπτρίζεται και στο «Ολα για τη δόξα» του τίτλου της ταινίας. «Η προσπάθεια του ανθρώπου που δεν φοβάται είναι πάντα σεβαστή», ακούμε τον Νίκο Γραμματικόπουλο να λέει, στο υπέροχο ντοκιμαντέρ του με τίτλο «Η Ακρόπολη σε… τροχούς», το οποίο βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης του 1980. Εκεί και σε άλλες δουλειές του, ο Ελληνας κινηματογραφιστής περιγράφει και απεικονίζει τον κόσμο των μηχανοκίνητων αγώνων με εντυπωσιακά πλάνα (αρκετά από ελικόπτερο) και, κυρίως, γλαφυρές περιγραφές που αγγίζουν τον ποιητικό λόγο.