Το γέλιο του Κωνσταντίνου Καρδακάρη είναι πηγαίο όταν μου λέει πως… «ένας προπονητής δεν χρειάζεται να είναι ο… Μέσι!». Η ερώτηση αφορούσε το σύνηθες, πολλοί θεατρικοί σκηνοθέτες να έχουν σπουδάσει μόνο υποκριτική πριν πιάσουν στο χέρι τη σκηνοθετική μπαγκέτα. Εκείνος, όχι. Ο Κωνσταντίνος, η Βαρβάρα Νταλιάνη, ο Πάνος Κούγιας και ο Πέτρος-Παναγιώτης Παπαδάκης τώρα κάνουν τα αρχικά, δειλά τους βήματα στη σκηνοθεσία, αφού είναι μεταξύ των πρώτων αποφοίτων του Τμήματος Σκηνοθεσίας της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου. Πριν από τη δημιουργία του τμήματος στην Ελλάδα, όσοι επιθυμούσαν να σπουδάσουν σκηνοθεσία ή έφευγαν στο εξωτερικό ή έκαναν –παρεμφερείς– θεατρικές σπουδές σε κάποιο ΑΕΙ της χώρας. Οι τέσσερις νέοι, μιλώντας στην «Κ», δίνουν το στίγμα μιας νέας γενιάς η οποία διαθέτει ισχυρό οπλοστάσιο σπουδών σε διάφορους επιστημονικούς κλάδους. Ολοι τους θέλουν να διηγηθούν ιστορίες, ίσως και ως μια προβολή των δικών τους βιωμάτων. Προφανώς γνωρίζουν πόσο δύσβατος είναι ο δρόμος που επέλεξαν, αλλά «τα όνειρα είναι δύσκολο να τα κατακτήσεις. Γι’ αυτό έχει αξία ο δρόμος», όπως λέει ο Πέτρος-Παναγιώτης Παπαδάκης.
Ο 29χρονος Πάνος Κούγιας ανήκει στην πρώτη φουρνιά αποφοίτων, του 2021. «Δεν πιστεύω σε αυτό που λέει ο Τρέπλιεφ στον “Γλάρο” του Τσέχοφ, ότι οι νέοι δημιουργοί πρέπει να παρουσιάσουν μια νέα φόρμα. Δεν πιστεύω σε αυτόν τον αφορισμό, παρότι στους νέους δημιουργούς πολύ συχνά υπάρχει αυτό ως αίτημα», λέει για το πώς βλέπει τη θεατρική σκηνοθεσία. «Δεν μπορεί να είναι αυτοσκοπός η πρωτοτυπία. Πρέπει να είμαστε σαφείς προς τον θεατή σε αυτό που θέλουμε να κάνουμε. Σημασία έχει η συνέπεια μέσα στην παράσταση, άρα δεν κατανοώ την κριτική κάποιου ότι δεν κατάλαβε τη λειτουργία ενός στοιχείου μέσα στην παράσταση. Αντίθετα, είναι δεκτό να μην αρέσει η παράσταση ή κάποια στοιχεία της να μη λειτούργησαν στους θεατές». Βέβαια, «ο θεατής πρέπει να αφήσει τον εαυτό του ανοιχτό στον πειραματισμό. Οταν “αφήνεσαι”, το συναίσθημα είναι ανόθευτο και η συγκίνηση επίσης», αναφέρει ο κ. Κούγιας, ο οποίος, μετά τη σκηνοθεσία της «Δεσποινίδος Τζούλια» του Στρίνμπεργκ, το προσεχές καλοκαίρι θα πάρει το βάπτισμα του πυρός στο αρχαίο δράμα στην Επίδαυρο ως βοηθός σκηνοθέτη του Τιμοφέι Κουλιάμπιν, που θα παρουσιάσει την παράσταση «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» του Ευριπίδη.
Συμφοιτήτρια του Πάνου Κούγια ήταν η 38χρονη Βαρβάρα Νταλιάνη, η οποία ετοιμάζει την παράσταση «Παλινωδία ή Ορφέας και Ευρυδίκη», με δική της δραματουργία, για το θέατρο «Φούρνος». Μεταξύ των τεσσάρων είναι η πλέον έμπειρη, καθώς ολοκλήρωσε το Τμήμα Ελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και ύστερα από μεταπτυχιακό στο θέατρο άρχισε να δοκιμάζεται στη σκηνοθεσία. Εχει στο βιογραφικό της τρεις σκηνοθεσίες και τρία θεατροεκπαιδευτικά δράματα. «Αποφάσισα να κάνω σπουδές στο Τμήμα Σκηνοθεσίας διότι πιστεύω ότι ο σκηνοθέτης οφείλει να έχει μια ολιστική θεώρηση μιας παράστασης με γερές σπουδές. Οργανώνει τη δουλειά των υπόλοιπων συντελεστών και πρέπει να ξέρει τι σημαίνει κινησιολογία, ποιητική του φωτός, τις υποκριτικές μεθόδους, οφείλει να γνωρίζει από συμπύκνωση της θεατρικής πράξης», λέει. «Το βασικό ερώτημά μου είναι με ποια γλώσσα μπορεί κάποιος να επικοινωνήσει στην εποχή μας. Διανύουμε μια μεταιχμιακή εποχή. Πολλά έχουν παλιώσει αλλά τα καινούργια δεν έχουν έρθει. Νιώθω πως δεν χωράμε στα ρούχα μας. Το θέατρο που μας αφορά έχει περισσότερο χαρακτηριστικά αναζήτησης. Το διεθνές θέατρο επιστρέφει στη δόμηση από την αποδόμηση. Οι νέες ομάδες ψάχνουν τη θετικότητα», τονίζει.
«Λατρεύω τα παραμύθια»
Από τα πέντε του, ο 25χρονος Πέτρος-Παναγιώτης Παπαδάκης ήθελε να γίνει ηθοποιός – «ένιωθα σόουμαν», λέει. Αλλά επέλεξε το πρόγραμμα της διαχείρισης εκκλησιαστικών κειμηλίων στην Εκκλησιαστική Ακαδημία, επηρεασμένος και από τον ιερέα παππού του. Το βαρέθηκε γρήγορα, μετά σπούδασε τεχνικός εφαρμογών πληροφορικής γιατί του αρέσουν τα βιντεοπαιχνίδια. Κατόπιν, «ενστικτωδώς», όπως τονίζει, διάλεξε το Τμήμα Σκηνοθεσίας στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, το οποίο ολοκλήρωσε το 2023. «Μου αρέσουν τα παιχνίδια και οι ιστορίες, λατρεύω να μου λένε παραμύθια. Στην τέχνη και στο θέατρο μπορώ να έχω τον έλεγχο και δεν χρειάζεται να νιώθω τον φόβο του απρόβλεπτου, του άγνωστου. Μου αρέσει να δημιουργώ πράγματα σε ένα ασφαλές περιβάλλον, και έτσι νιώθω το θέατρο. Θέλω να ασχοληθώ με το τι δημιουργεί, τι προκαλεί τους φόβους μας. Η θεματική του φόβου με γοητεύει πολύ», λέει. Ο ίδιος παίζει αυτή την περίοδο στην παιδική παράσταση «Ταξιδεύοντας με την Μπίμπι», σε σκηνοθεσία Βίκυς Κουμούτσου.
«Το περίμενα πώς και πώς. Ημουν αποφασισμένος να προσπαθώ κάθε χρόνο έως τα 35, που είναι το όριο ηλικίας του Τμήματος Σκηνοθεσίας. Είχα δώσει σε σχολή υποκριτικής αλλά δεν τα κατάφερα», λέει στην «Κ» ο 30χρονος Κωνσταντίνος Καρδακάρης, ο οποίος συμμετέχει στην παράσταση «Generation Lost» του Γρηγόρη Λιακόπουλου στη Νέα Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου. Είχαν προηγηθεί σπουδές στη Φυσική και στις Οπτικοακουστικές Τέχνες στην Ψηφιακή Εποχή. Τελικά εισήχθη στο Τμήμα Σκηνοθεσίας μετ’ επαίνων και αποφοίτησε το 2022. «Πρώτα έζησα το θέατρο ως θεατής. Αλλά με μάγευε η ιδέα να δημιουργήσω και εγώ σε άλλους θεατές τα ίδια έντονα συναισθήματα που προκαλούσαν σε εμένα κάποιες παραστάσεις», αναφέρει. Και προφανώς, όπως συμπληρώνει, «η τέχνη πρέπει να προκύπτει από ανάγκη. Γι’ αυτό και πολλά πράγματα αφήνουν ασυγκίνητους τους θεατές. Εγώ θέλω να ανεβάσω έργα που το θέμα τους είναι μέσα μου άλυτο. Σκηνοθετώντας αυτό ψάχνω και αναζητώ την απάντηση. Στην πτυχιακή μου είχα αναλάβει το έργο “Ψευδαισθήσεις” του Ιβάν Βιριπάγιεφ, που πραγματεύεται το θέμα του έρωτα και της αγάπης. Οταν το διάβασα, έκλαιγα, με συγκλόνισε».