Σχεδόν αυτόματα –άραγε μόνον οι γυναίκες το παθαίνουμε αυτό;– περπατώντας ανάμεσα στις προθήκες των ελληνικών μουσείων που είναι γεμάτες με καταπληκτικά κοσμήματα από την αρχαιότητα, τους Ελληνιστικούς χρόνους και βέβαια το Βυζάντιο, με πιάνει μια παράλογη επιθυμία κατοχής.
Τα περισσότερα από αυτά τα κοσμήματα θα μπορούσαν να κοσμούν ακόμη τα δάχτυλα, τα αυτιά και τον λαιμό μας, καθώς διατηρούν αλώβητη τη λάμψη τους, και η εξαιρετική τεχνική της κατασκευής τους δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από τα αντίστοιχα σύγχρονα. Τα κοσμήματα είναι παντοτινά, και αυτό δεν ισχύει μόνον για τα διαμάντια.
Το αποδεικνύει η μακρά τους ιστορία και η σημασία τους για τις ανθρώπινες κοινωνίες σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου. Για αυτόν τον λόγο η αξία τους δεν είναι αποκλειστικά συνυφασμένη με τα πολύτιμα υλικά με τα οποία κατασκευάστηκαν. Είτε είναι φτιαγμένα από όστρακα είτε από ασήμι και χρυσό, αποτελούν μάρτυρες του τρόπου με τον οποίο η ανθρωπότητα αντιμετώπισε το σώμα και τις ιδεολογίες με τις οποίες το «έντυσε».
Η έκθεση που παρουσιάζεται αυτόν τον καιρό (διαρκεί έως τις 24/2/19) στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης (The Metropolitan Museum of Art) κάνει, με φιλοσοφική διάθεση, αυτή ακριβώς τη διαπίστωση: τα κοσμήματα καθορίζουν την ταυτότητα αυτού που τα φορά προσδίδοντας επιπλέον νόημα στην εμφάνισή του, πέρα από το στυλ τους, την προέλευση ή τον κατασκευαστή τους.
Η έκθεση «Τhe Body Transformed» χρησιμοποιεί τα περίπου 230 κομμάτια της συλλογής του μουσείου, προκειμένου να δείξει με ποιο τρόπο και για ποιο λόγο όλοι οι πολιτισμοί αντιμετώπισαν τα κοσμήματα ως αναπόσπαστο μέρος των τελετουργιών, από τους γάμους και τις κηδείες μέχρι τους εορτασμούς και τον πόλεμο.
Με μια εξαιρετική μουσειογραφική μελέτη που θέλει να δημιουργήσει βιώματα και όχι να διδάξει, η έκθεση αναπτύσσεται σε ενότητες που, ως επιχειρήματα, αναπτύσσουν τη βασική της ιδέα. Ο κεντρικός χώρος είναι αφιερωμένος στο «Στολισμένο σώμα» («The Body Adorned») και εδώ τα εκθέματα ταξινομούνται ανάλογα με το μέρος του σώματος που κοσμούσαν. Ανάλογη είναι και η θέση τους στην προθήκη: ό,τι αφορά τα κάτω άκρα, τοποθετείται χαμηλά, τα κοσμήματα για τη μέση στο ύψος της μέσης του επισκέπτη, ομοίως τα στολίδια για το στήθος ή το κεφάλι. Στην αίθουσα του «Θεϊκού σώματος» («The Divine Body») εκτίθενται κάποια από τα παλαιότερα κομμάτια της συλλογής, που προέρχονται από τη Μεσοποταμία. Στη μυθολογία της δυναστείας της Ουρ (2600-2500 π.Χ) τα κοσμήματα της θεάς Ινάνα είχαν τη δύναμη της ίδιας, αλλά χωρίς αυτά γινόταν ανίσχυρη.
Λεπτομέρεια από κούμπωμα αρχαίου αιγυπτιακού περιδέραιου με χρυσό και ημιπολύτιμους λίθους (περίπου 1800 π.Χ).
Προφανώς τα εκθέματα της αίθουσας του «Βασιλικού σώματος» («The Regal Body») σχετίζονται με το κύρος, την εξουσία και την ιεραρχία, ενώ στον χώρο που είναι αφιερωμένος στο «Μεταστάν σώμα» («The Transcendet Body») εξετάζεται ο τρόπος με τον οποίο οι κοινωνίες χρησιμοποίησαν τα κοσμήματα ως «μεσολαβητές» μεταξύ του δικού μας και του Αλλου Κόσμου ως κτερίσματα των νεκρών και δώρα για την επουράνια ζωή.
Τέλος, δεν θα μπορούσε να γίνει έκθεση για το κόσμημα χωρίς μια παρουσίαση για το «Λαμπρό σώμα» («The Resplendet Body»). Εμβληματικά κομμάτια σπουδαίων σχεδιαστών –Ελσα Σκιαπαρέλι, Αρτ Σμιθ, Ελσα Περέτι– και μεγάλων οίκων –Καρτιέ, Λαλίκ ,Τίφανι– υπογραμμίζουν τη γοητεία και την πρόκληση με τις οποίες μας «ντύνουν» τα κοσμήματα κατά τον 20ό και τον 21ο αιώνα.