Παραδοσιακός, θεατρικός, σύγχρονος ή και λευκός, ο ντουλαμάς παίρνει από σήμερα τη θέση του στο Μουσείο Μπενάκη Πειραιώς, σε συνεργασία με το Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ιδρυμα (ΠΛΙ). «Ντουλαμάς ο Μεγαλοπρεπής: Ενα πανωφόρι αλλιώτικο από τ’ άλλα» είναι ο τίτλος της έκθεσης που φωτίζει τις ποικίλες ερμηνείες του ενδύματος που φορέθηκε στα Δυτικά Βαλκάνια στα χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Κινητήριος δύναμη της παρουσίασης, η σκηνογράφος-ενδυματολόγος, ιστορικός του ενδύματος και ιδρύτρια του ΠΛΙ, Ιωάννα Παπαντωνίου, η οποία χαρακτήρισε την έκθεση στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου «εγωιστική», λόγω της ειδικής σχέσης της με το περίτεχνο ένδυμα, τόσο σε επίπεδο έρευνας όσο και σε δημιουργικό. Μία από τις ενότητες της έκθεσης είναι αφιερωμένη στο θεατρικό της βλέμμα πάνω στον ντουλαμά, με «πρωταγωνιστή», ανάμεσα σε άλλους, ένα ρούχο ραμμένο για τη Λυδία Κονιόρδου ως Κλυταιμνήστρα στις «Χοηφόρες» του Αισχύλου, υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες του Κώστα Τσιάνου το 1992.
Αριστερά: Ντουλαμάς από τσόχα και χρυσοκλωστή του αγωνιστή του 1821 στρατηγού Δημήτρη Τσώκρη (1796-1875), και πάνω σύγχρονος ντουλαμάς σε λευκό από τον Αριστείδη Τζονεβράκη.
Ανάμεσα στα αρχειακά κομμάτια της έκθεσης, ένας χαρακτηριστικός κόκκινος ντουλαμάς από τσόχα και χρυσοκλωστή του πρώτου τρίτου του 19ου αιώνα –και ίσως ο παλαιότερος ντουλαμάς που υπάρχει σήμερα στην Ελλάδα, σύμφωνα με την Παπαντωνίου– υποδέχεται το κοινό της παρουσίασης και ανήκε στον αγωνιστή του 1821 στρατηγό Δημήτρη Τσώκρη. Παρουσιάζονται επίσης παραδοσιακά πιρπιρί, η γυναικεία βερσιόν του ντουλαμά, συχνά σε μαύρο χρώμα. Η σιλουέτα του ντουλαμά και του πιρπιρί εμπνέει Ελληνες δημιουργούς στο τρίτο σκέλος της παρουσίασης. Ανάμεσά τους, ο Δημήτρης Ντάσιος χρησιμοποιεί ντένιμ, οι Deux Hommes παγέτες, η εικαστικός Τίνα Καραγεώργη γιαπωνέζικο χαρτί που ζωγραφίζει η ίδια, η Δάφνη Βαλέντε χαρακτηριστικά πλισέ και η Σοφία Κοκοσαλάκη δέρμα. Στην τελευταία ενότητα της έκθεσης, μια ιδέα της Παπαντωνίου υλοποιείται από τον ελληνοράπτη (ειδικό στις παραδοσιακές φορεσιές) Αριστείδη Τζονεβράκη και το εργαστήριο ΑριστοΤέχνημα. Σε μια πρώτη, φευγαλέα ματιά, τα λευκά ενδύματα δίνουν την εντύπωση μιας συλλογής από «toiles», πρωτότυπα σχέδια σε αρχική μορφή σε ατελιέ υψηλής ραπτικής. Ομως μια προσεκτική παρατήρηση αποκαλύπτει ότι πρόκειται για μια λεπτομερή σπουδή, το «δαχτυλικό αποτύπωμα», σύμφωνα με τον Τζονεβράκη, του ντουλαμά σε λευκό.
Στη συνέντευξη Τύπου, ο Γιώργος Μαγγίνης, επιστημονικός διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη, σημείωσε ότι η συνεργασία των δύο φορέων ανέπτυξε μια «σχολή εκθέσεων», μέσα από ιστορικές, πλέον, παρουσιάσεις όπως οι «Πτυχώσεις» το 2004. Η νέα έκθεση, που διαρκεί μέχρι τις 26 Mαΐου, αποτελεί επίσης συνέχεια μιας πρώτης «συζήτησης» ανάμεσα στα παραδοσιακά ενδύματα και στις δημιουργίες Ελλήνων σχεδιαστών, μέσα από μια παρουσίαση του ΠΛΙ στο αθηναϊκό του «σπίτι», στην οδό Κανάρη, το 2017.