«Προχώρησα στον δρόμο μαζί με δύο φίλους –ένιωθα το δειλινό σαν μια ανάσα λύπης–, ξαφνικά ο ουρανός έγινε κόκκινος σαν το αίμα, σταμάτησα κι έγειρα πάνω σε ένα φράκτη, εξουθενωμένος – παρατήρησα τα πορφυρά, σαν το αίμα, σύννεφα να διαπερνούν την πόλη, το βαθύ σχεδόν μαύρο φιορδ και την πόλη. Οι φίλοι μου έφυγαν – εγώ έμεινα εκεί, τρέμοντας από την απελπισία, και αισθάνθηκα αυτή τη μεγάλη, άπειρη κραυγή να σχίζει τη φύση».
Αυτά λέει ο κύριος Γκρι πως έγραφε ο Εντβαρντ Μουνκ στα ημερολόγιά του κάπου ανάμεσα στο 1890 με 1892. Και το «ματωμένο» εκείνο δειλινό τού ενέπνευσε τον πίνακα με την πασίγνωστη «Κραυγή», διαχρονικό και στερεοτυπικό –πλέον– σύμβολο της ανθρώπινης κατάστασης.
Ο κύριος Γκρι σήμερα στέκεται περισσότερο σε άλλα μεγάλα έργα αυτού του αλλόκοτου ανθρώπου, που μεγάλωσε μέσα σε μια οικογένεια με ιστορικό ψυχικών ασθενειών και πρόωρων θανάτων.
Μεγάλη έλξη τού ασκούν οι γυναικείες μορφές του Μουνκ, αυτό το ιδιότυπο μείγμα αισθησιασμού και μελαγχολίας. Ορισμένες από τις γυναικείες σιλουέτες του έχουν κάτι το βαμπιρικό και στη μνήμη του έχουν χαραχτεί ανεξίτηλα σαν μνημεία της αιώνιας άντλησης.
Ωστόσο, ο πρόσφατος εντοπισμός «κρυφού» επιγράμματος πάνω στον πασίγνωστο πίνακα, το οποίο φέρει τον γραφικό χαρακτήρα του Μουνκ και λέει «Θα πρέπει να είναι έργο ενός τρελού», τράβηξε ξανά την προσοχή του κυρίου Γκρι στο συγκεκριμένο έργο.
Περισσότερο ακόμα, την προσοχή του τράβηξε μια άλλη απίθανη λεπτομέρεια, στην οποία στάθηκαν Νορβηγοί επιστήμονες: παραμερίστε την τρομακτική, απελπισμένη φιγούρα που κραυγάζει κρατώντας το παραμορφωμένο πρόσωπό της, και κοιτάξτε τον ουρανό πίσω της: τα «ματωμένα» σύννεφα της διήγησης του Μουνκ.
Ούτε δέκα χρόνια προτού ο Νορβηγός καλλιτέχνης φιλοτεχνήσει τη σπαρακτική «Κραυγή», είχε εκραγεί το ηφαίστειο Κρακατόα της Ινδονησίας, ένα από τα πιο βίαια γεγονότα στη φυσική ιστορία της Γης, διαχέοντας ασύλληπτες ποσότητες θειαφιού στην ατμόσφαιρα και επηρεάζοντας για χρόνια τα ηλιοβασιλέματα σε όλο τον πλανήτη: μέσα από αυτά ίσως ο Μουνκ να ένιωσε την «κραυγή της φύσης» να τον διαπερνά σαν ξυράφι: ο απόηχος μιας αποκαλυπτικής έκρηξης, ενός βίαιου ξεσπάσματος της φύσης.
Σήμερα, στην εποχή της κλιματικής αλλαγής, ο πίνακας παραμένει επίκαιρος: επιστήμονες εκτιμούν πως έχουν παρατηρηθεί ξανά τέτοιοι σπάνιοι τύποι νεφών ακριβώς εξαιτίας των δραματικών μεταβολών που υφίσταται το κλίμα.
«Αλλά η Κραυγή», σχολιάζει ο κύριος Γκρι, «παραμένει το ουρλιαχτό της εσωτερικής μας αγωνίας, ειδικά σήμερα που ο καθένας μοιάζει να κραυγάζει κλεισμένος σπίτι του. Ακόμα και το πιο πορφυρό, σφαγιασμένο νέφος που στάζει αίμα έχει σήμερα μια απλωσιά που ανακουφίζει. Αν τον Μουνκ τον τρόμαζε το απέραντο, σήμερα ασφυκτιούμε από ένα πνιγηρό κλείσιμο».