Είναι μια οπτική άσκηση για δυνατούς λύτες. Μια δοκιμασία για λάτρεις της ζωγραφικής, στην οποία, όμως, μπορεί να αποτύγχαναν ακόμα και ιστορικοί της τέχνης.
Η έκθεση-αφιέρωμα για τη γενιά του ’30 στην αίθουσα τέχνης S.G. (μέσα στο ξενοδοχείο Saint Georges Lycabettus) έχει σχέδια Μόραλη, Νικολάου, Καπράλου και άλλων λιγότερο γνωστών στο ευρύ κοινό καλλιτεχνών. Ομως, επειδή πρόκειται για νεανικές μελέτες, είναι ανυπόγραφα, συνεπώς κανένας δεν μπορεί να ξέρει με σιγουριά ποιος καλλιτέχνης εποίησε ποιο σχέδιο. Κάπως έτσι, οι θεατές αντιμετωπίζουν έναν ωραίο γρίφο, μπροστά στα 27 πρωτόλεια έργα, που έχουν τη δική τους καλλιτεχνική αξία. «Ισως, αν γινόταν μια έρευνα από ειδικούς, οι οποίοι θα τα εξέταζαν τεχνοτροπικά, να είχαμε ορισμένες απαντήσεις, αλλά κάτι τέτοιο δεν έχει προχωρήσει μέχρι σήμερα» μας λέει ο Γιώργος Κλουβάτος, ιδιοκτήτης της αίθουσας τέχνης που μας ξεναγεί στην έκθεση.
Ενθύμια αξίας
Ποια όμως είναι η ιστορία πίσω από αυτό το ενδιαφέρον corpus; Και κυρίως πως επέζησαν μέσα στον χρόνο αυτά τα σχέδια που έγιναν τη δεκαετία του ’30 στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών;
Την ύπαρξή τους την οφείλουμε στην Ιφιγένεια Λαγάνα (1915 – 2004), η οποία φοίτησε στην ΑΣΚΤ από το 1929 έως και το 1937 με δασκάλους τον Αργυρό και τον Κεφαλληνό. Της άρεσε να κρατά τα σχέδια των συμφοιτητών της από το ίδιο εργαστήριο, ως ενθύμια συναισθηματικής αξίας. Ανάμεσά τους ήταν ο Γιάννης Μόραλης, ο Νίκος Νικολάου (τον οποίο αργότερα παντρεύτηκε), ο Χρήστος Καπράλος, η Αλίκη Χρυσάφη, ο Κώστας Μαλάμος, η Τατιάνα Κεφαλοπούλου, η Θέτις Νικολαΐδου, ο Οθων Λαβράνος και οι γλύπτες Χαράλαμπος Ποταμιάνος, Νίκος Περαντινός κ.ά. Οι περισσότεροι από τους νέους αυτούς συγκρότησαν μια παρέα και εργάζονταν μαζί.
Η Λαγάνα συγκέντρωσε και κράτησε κάποια από τα πρώτα και πιο σπάνια δείγματα της καλλιτεχνικής τους σταδιοδρομίας. Πρόκειται για προπαρασκευαστικές σπουδές, που εκτελέστηκαν με κάρβουνο, μολύβι και σανγκίνα σε χαρτί. Ο εικαστικός Κώστας Ευαγγελάτος τα απέκτησε κατά τη διάρκεια της συνεργασίας τους (1987-1992) και σήμερα εκτίθενται στο αφιέρωμα.
O πειρασμός να αντιστοιχίσει κανείς τα έργα με τους καλλιτέχνες είναι μεγάλος. Πίσω από μια λυγερόκορμη ανδρική φιγούρα κρύβεται ίσως το επιδέξιο χέρι του Γιάννη Μόραλη, πίσω από μια πιο ρωμαλέα, του Νικολάου. Αλλά κανείς δεν μπορεί να ξέρει και ως εκ τούτου οι τιμές των σχεδίων είναι πολύ ελκυστικές.
Το πιο ενδιαφέρον έργο είναι ένα που απεικονίζει σύσσωμη την παρέα να ζωγραφίζει. Μια κοπέλα φοράει έναν μπερέ, ένας νεαρός μια καζάκα. Ιδιαίτερα ενδυματολογικά χαρακτηριστικά που θα μπορούσαν πιθανώς να μας οδηγήσουν στην ταυτότητα των καλλιτεχνών. Η έκθεση για τη γενιά του ’30 θα διαρκέσει μέχρι και τις 23 Απριλίου.