Δύο σπουδαίοι που ταυτίστηκαν με τον αμερικανικό ρομαντισμό του 19ου αιώνα, αφήνοντας βαθύ χνάρι στη λογοτεχνία. Και τρεις σύγχρονοι Ελληνες εικαστικοί με εικόνες γεμάτες ενάργεια. Μια συνάντηση –ή μήπως αναμέτρηση– που αξίζει να δει κανείς από κοντά. Πρόκειται για δύο εκθέσεις που διοργανώνονται αυτήν την περίοδο στην Αθήνα, στις οποίες οι συμμετέχοντες αντλούν την έμπνευσή τους από την Εμιλι Ντίκινσον και τον Εντγκαρ Αλαν Πόε: Στίχοι που πέρασαν στην αθανασία και μας κρατούν ακόμα σε πυρετική εγρήγορση με την έντασή τους. Μια νοερή συνομιλία με τον εσώτερο κόσμο, τον τρομακτικό, τον ανεξερεύνητο, τον σκοτεινό μα και τόσο γοητευτικό.
Στο σύμπαν της Ντίκινσον
Το πρώτο αφιέρωμα, με τίτλο «Those little anodyns» (στίχος από το ποίημα της Eμιλι Ντίκινσον «The heart asks pleasure first»), έως τις 19 Δεκεμβρίου στην Ελληνοαμερικανική Ενωση (Μασσαλίας 22), μας μεταφέρει κατευθείαν στο κλειδωμένο έπιπλο από ξύλο κερασιάς όπου φύλαγε η Ντίκινσον τα γραπτά της, στο περίκλειστο σύμπαν του σπιτιού της, στο λευκό της φόρεμα, στα διπλωμένα φύλλα αλληλογραφίας. Η έκθεση ζωγραφικής και εγκαταστάσεων της Ελένης Θεοφυλάκτου και της Εύας Μαραθάκη, σε επιμέλεια της Γκέλυς Γρυντάκη, μας εισάγει στο σύμπαν της ποιήτριας που έγινε γνωστή μετά θάνατον. «Οι δύο εικαστικοί καταπιάστηκαν με την Ντίκινσον χωρίς να γνωρίζουν η μία για τη δουλειά της άλλης. Ανήκουν σε διαφορετικές γενιές και ζουν σε διαφορετικές πόλεις. Ομως η αναζήτηση της γυναικείας ταυτότητας, που απασχόλησε την Ντίκινσον και έχει απόηχο και στη δική μας εποχή, τις συγκίνησε», λέει η επιμελήτρια που τις έφερε σε επαφή και σε γόνιμο διάλογο.
Εικόνες αντρίκειες
Αν εκείνες επέλεξαν την Ντίκινσον για τη λεπταίσθητη αναζήτησή της γυναικείας φύσης, ο Τάσος Μαντζαβίνος στέκεται με θάρρος απέναντι στον παράφορο, καταστροφικό έρωτα που μπορεί να οδηγήσει έναν άνδρα στην ανυπαρξία. Αφορμή: το «Κοράκι» του Αλαν Πόε, αυτός ο απρόσκλητος επισκέπτης στη μέση της νύχτας που ραμφίζει τον συγγραφέα κατευθείαν στην καρδιά, υπενθυμίζοντάς του την αγαπημένη του.
Και παρουσιάζει από τις 8 Δεκεμβρίου φρέσκα έργα στον χώρο της Συλλογής του Σωτήρη Φέλιου (Φωκίωνος Νέγρη 16), υπό την επιμέλεια της ιστορικού τέχνης Τατιάνας Σπινάρη-Πολλάλη, στην έκθεση «Μνησιπήμονα». Είναι μία από τις καλύτερες δουλειές του Μαντζαβίνου, που ζωγραφίζει με την ορμή του artist maudit, μέσα στη νύχτα, παραδομένος στη δύναμη του ποιήματος. «Με συγκλόνισε η ατμόσφαιρα που περιγράφει ο Πόε στο “Κοράκι”, ενώ το σύμβολο του μαύρου πτηνού, ως προάγγελος κακών, είναι κάτι που εμφανίζεται συνεχώς στα έργα μου», λέει ο καλλιτέχνης στην «Κ». Στη νέα του ενότητα δεν ασχολείται μονάχα με αυτό το θέμα αλλά κάνει πολλά έργα στα οποία η χαρακτική δίνει τον τόνο και στη ζωγραφική. Συνδυάζοντας μαστοριά και μεταφυσική, ο Μαντζαβίνος φλέγεται από την ταύτιση με τον Πόε, που ταιριάζει αναπάντεχα στην –ελληνοκεντρική πάντα– τέχνη του.
Επέτειος
Την ερχόμενη εβδομάδα προγραμματίζεται μία βραδιά αφιερωμένη στην Εμιλι Ντίκινσον και το έργο της, με αφορμή τη συμπλήρωση 185 χρόνων από τη γέννησή της. Η εκδήλωση πραγματοποιείται την Πέμπτη 10 Δεκεμβρίου, ημέρα γέννησης της Αμερικανίδας ποιήτριας, και ώρα 19.00 στην Ελληνοαμερικανική Ενωση.
Η εκδήλωση ξεκινά με περφόρμανς εμπνευσμένη από την ποίηση της Ντίκινσον που θα παρουσιάσει η εικαστικός Ελένη Θεοφυλάκτου. Η περφόρμανς έχει τίτλο «Λευκό πάνω σε άσπρο».
Στη συνέχεια, και σε συνεργασία με τις μηνιαίες ποιητικές συναντήσεις «με τα λόγια (γίνεται)», οι Αννα Γρίβα, Κατερίνα Ηλιοπούλου, Λένια Ζαφειροπούλου, Παναγιώτης Ιωαννίδης, Δήμητρα Κωτούλα, Παυλίνα Μάρβιν, Γιάννα Μπούκοβα, Αλεξάνδρα Πλαστήρα, Χρήστος Σιορίκης, Δανάη Σιώζιου και Μαρία Τοπάλη, απαγγέλλουν –σε ελληνική μετάφραση– ποιήματα της Ντίκινσον και δικά τους γραμμένα επί τούτου, σε «διάλογο» μαζί της. Ακολουθεί η πρώτη εκτέλεση τραγουδιών της Αλεξάνδρας Παπαστεφάνου σε ποιήματα της Αμερικανίδας ποιήτριας. Tραγουδά η υψίφωνος Λένια Ζαφειροπούλου, με τη συνθέτιδα στο πιάνο. Η εκδήλωση κλείνει με συζήτηση των 11 ποιητριών και ποιητών με τις εικαστικούς Ελένη Θεοφυλάκτου και Εύα Μαραθάκη για τη σχέση των έργων τους με την ποίηση της Ντίκινσον. Συντονίζουν η Γκέλυ Γρυντάκη και ο Παναγιώτης Ιωαννίδης.