Μια φουάρ είναι πάντοτε ο πιο σκληρός κριτής για έναν καλλιτέχνη. Αν μέσα σε εκατοντάδες έργα –τα οποία προκαλούν συνεχόμενη οπτική παραζάλη– το δικό του καταφέρει να εντυπωθεί στο βλέμμα των επισκεπτών και των συλλεκτών, τότε έχει διακριθεί σε έναν δύσκολο αγώνα.
Στη φετινή Art Athina, μια φρεσκοζωγραφισμένη απαστράπτουσα θάλασσα της Μαρίας Φιλοπούλου είχε αυτήν τη μαγνητική αύρα, που έκανε τον κόσμο να περιτριγυρίζει το έργο συνεχώς κατά τη διάρκεια των τριών ημερών της έκθεσης. Πρόκειται για ένα από τα δεκατρία συνολικά έργα, κυρίως μεγάλων διαστάσεων, που θα ταξιδέψουν στο Παρίσι για την ατομική έκθεση της καλλιτέχνιδος στην γκαλερί Dutko που εγκαινιάζεται στις 15 Ιουνίου, με τίτλο «Το αντίδοτο του νερού». Μικρή αλλά σημαντική λεπτομέρεια: η αίθουσα τέχνης βρίσκεται πάνω στο Ile Saint Louis, που μπορεί να μην λούζεται από τις ακτίνες του μεσογειακού ήλιου, αλλά ως νησάκι είναι το καταλληλότερο μέρος για να δεις τους λουομένους της καλλιτέχνιδος.
Ξένα νερά
Δεν είναι η πρώτη φορά που η Ελληνίδα ανοίγεται σε ξένες θάλασσες. Μέσα στην πορεία της έχει δείξει τη δουλειά της στην Ευρώπη, στις ΗΠΑ αλλά και στην Κίνα. «Θεωρώ ότι είναι σημαντικό για έναν ζωγράφο να δοκιμάζει κάθε τόσο τις δυνάμεις του, να συστηθεί σε ένα νέο κοινό, να μην παίρνει τίποτα ως δεδομένο. Και αν κάτι κρατώ από τον δάσκαλό μου, τον Λεονάρντο Κρεμονίνι, είναι αυτή η αδιάκοπη όρεξη για δουλειά που σε αναγκάζει στο τέλος να πηγαίνεις σε αχαρτογράφητα νερά και όχι μόνον στους γνωστούς πλόες της πατρίδας σου», λέει στην «Κ», λίγο προτού ετοιμάσει τις βαλίτσες της για τη γαλλική πρωτεύουσα. Και μπορεί το Παρίσι να πλήττεται από τις πλημμύρες και την περιρρέουσα ανησυχία, όμως η έκθεση θα είναι γεμάτη από το αιώνιο ελληνικό καλοκαίρι που ύμνησε ο Ζακ Λακαριέρ. Κολυμβητές, παραλίες, βάθρες και καταρράκτες, καταστρώματα πλοίων, κορμιά στον ήλιο και σε υποβρύχιες διαδρομές πρωταγωνιστούν στους πίνακές της.
«Αντιλαμβάνομαι ότι η εικονογραφία αυτή, ενός επί της Γης παραδείσου, από τη μια επιβεβαιώνει τα στερεότυπα που έχουν οι ξένοι για τη χώρα μας, από την άλλη έρχεται σε αντίθεση με την αρνητική αίσθηση που έχει προκαλέσει η οικονομική κρίση, το αφήγημα που έχουν στο εξωτερικό για τη σημερινή κατάσταση. Θεωρώ ότι βρισκόμαστε στην αναζήτηση μιας νέας ταυτότητας, και στη διαδικασία αυτή δεν μπορούμε να αφήσουμε έξω το τοπίο, τη γεωγραφία, τη σχέση με το υγρό στοιχείο που καθορίζει τα πάντα. Το νερό γίνεται βάλσαμο και αντίδοτο για την τοξική μας πραγματικότητα. Ενσαρκώνει τη λυτρωτική κάθαρση που είναι άχρονη και πανανθρώπινη, όχι τον εφήμερο ευδαιμονισμό του πρόσφατου παρελθόντος».
Αξιοθαύμαστη συνέπεια
Από το 2002, με την πρώτη έκθεση των κολυμβητών στην γκαλερί Ζουμπουλάκη, η Φιλοπούλου έχει μια αξιοθαύμαστη συνέπεια στα θέματα που την απασχολούν. Από τα πρώτα σπουδαστικά της χρόνια στο Παρίσι το ζητούμενο ήταν η σχέση της με τον περίκλειστο χώρο. Στις σκάλες και στα θερμοκήπια τα όρια ήταν πεπερασμένα από το χέρι του ανθρώπου, το δομημένο περιβάλλον. Αλλά και στις θάλασσες και στις παραλίες, ακόμα και στον βυθό, η απεικόνισή τους γίνεται με έναν συγκεκριμένο τρόπο: δεν υπάρχει απεραντοσύνη, αλλά ένα τοπίο που χωράει και καθορίζεται από το βλέμμα όπως το πλάνο μιας ταινίας.
Η ζωγράφος, που έχει σπουδάσει στην Ecole des Beaux Arts τη δεκαετία του ’80, επιστρέφει στο Παρίσι με μια έκθεση που μοιάζει με μικρή αναδρομική της τελευταίας δεκαπενταετίας. Εκτός από τα τοπία της –εντός και εκτός νερού– υπάρχουν και τα ανθρώπινα σώματα, γεμάτα πλησμονή και ευχαρίστηση. Η ατομική, που γίνεται υπό την αιγίδα της ελληνικής πρεσβείας, θα διαρκέσει μέχρι και τις 7 Αυγούστου.