Το επισήμανε ο Γιώργος Τζιρτζιλάκης χθες στην παρουσίαση της επετειακής έκθεσης του βραβείου ΔΕΣΤΕ για τα έτη 1999-2015, στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Και είχε δίκιο. Ο αρχιτέκτων, θεωρητικός της τέχνης και καλλιτεχνικός σύμβουλος του ιδρύματος, φυλλομετρώντας τον κατάλογο του αφιερώματος, υπογράμμισε πως αν δει κανείς τη συνολική λίστα των υποψηφίων καλλιτεχνών αλλά και τους ανθρώπων της τέχνης που είτε στελέχωσαν τις επιτροπές που πρότειναν τους εικαστικούς είτε εκείνες που αποφάσισαν ποιος θα πάρει το έπαθλο, τότε αντιλαμβάνεται εύκολα τη διαδρομή του θεσμού. Εκεί φαίνεται η προσφορά του στην ελληνική εικαστική δημιουργία, αλλά και η απήχηση που έχει στο εξωτερικό.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Το 1983 ο Κύπριος συλλέκτης Δάκης Ιωάννου αποφασίζει να δημιουργήσει το Ιδρυμα ΔΕΣΤΕ ανοίγοντας στην Ελλάδα μια πόρτα που παρέμενε κλειστή: αυτήν της πρόσβασης του ευρέως κοινού στη σύγχρονη τέχνη. Υστερα από αρκετά χρόνια, συνειδητοποίησε πως, εκτός από τις σπουδαίες εκθέσεις, οι οποίες επιμόρφωσαν τους φιλότεχνους σε μια χώρα που πάσχιζε να αποκτήσει Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, χρειαζόταν κάτι ακόμη. Επρεπε να θεσμοθετηθεί ένα έπαθλο για να στηρίξει τους νέους Ελληνες και Κύπριους καλλιτέχνες. Ετσι γεννήθηκε το βραβείο ΔΕΣΤΕ το 1999, με τη φιλοδοξία να αποτελέσει ένα μέσο διαλόγου ανάμεσα στους εικαστικούς, το κοινό, τους θεωρητικούς, αλλά ακόμη και ανάμεσα στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ο χαρακτήρας του βραβείου ΔΕΣΤΕ αποδείχθηκε ιδιαίτερα ανθεκτικός, καθώς άλλα έπαθλα για νέους Ελληνες καλλιτέχνες (όπως, λ.χ., εκείνο του Ιδρύματος Σπυρόπουλου) σταμάτησαν δυστυχώς να δίδονται. Τους έξι υποψηφίους κάθε διετία τούς πρότεινε εξαμελής επιτροπή από την Ελλάδα, στην οποία συμμετείχαν συλλέκτες, κριτικοί τέχνης, δημοσιογράφοι, καλλιτέχνες κ.ά. Την τελική απόφαση έπαιρνε μια δεύτερη επιτροπή με προσωπικότητες της διεθνούς εικαστικής σκηνής και των μεγάλων μουσείων εκτός συνόρων.
Σήμερα, 18 χρόνια μετά και με την documenta έτοιμη να εγκαινιάσει το αθηναϊκό της σκέλος, έχουμε την ευκαιρία να δούμε στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης ένα αφιέρωμα με φρέσκα έργα που έχουν κάνει οι εννέα νικητές του βραβείου. Είναι η Λουκία Αλαβάνου, Αναστασία Δούκα, Ειρήνη Ευσταθίου, Χριστόδουλος Παναγιώτου, Μαρία Παπαδημητρίου, Αγγελος Πλέσσας, Γεωργία Σαγρή, Κώστας Σαχπάζης και Παναγιώτα Τζαμουράνη.
Η έκθεση έχει χαρακτήρα αναστοχαστικό αλλά ταυτόχρονα μας δίνει και μια διαφορετική σκοπιά θέασης για την εγχώρια καλλιτεχνική σκηνή και τις αναζητήσεις της σε μια κρίσιμη πολιτικά και κοινωνικά περίοδο. Εγκαταστάσεις, βίντεο, γλυπτική, χαρακτική και όχι μόνον δίνουν ένα αλλιώτικο πανόραμα στον επισκέπτη. Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι και τις 17 Σεπτεμβρίου.