Ορκισμένη Αιγαιοπελαγίτισσα, με οικογενειακές ρίζες στη Σύρο και στη Σαντορίνη, το βουητό του κυκλαδίτικου αέρα, η ξεραΐλα και τα βράχια του τοπίου κάνουν την καρδιά μου να μπαίνει στη σωστή της θέση. Νιώθω σπίτι μου. Ως εκ τούτου, το Ιόνιο παρέμενε πάντα απόμακρο, ένα σύμπαν με πυκνή βλάστηση, μελαγχολικό φως και νηνεμία, το αντίθετο των καταγωγικών καταβολών μου. Το είχα επισκεφθεί μετρημένες στα δάχτυλα φορές, κρατούσα τις αποστάσεις μου, αλλά το πέλαγος ήρθε να πάρει την εκδίκησή του τώρα που πενηντάρισα. Το περασμένο Σαββατοκύριακο, προσκεκλημένη της περίφημης Αναγνωστικής Εταιρίας Κερκύρας, πέρασα ένα 48ωρο στο νησί και κυριολεκτικά διαπίστωσα τι έχανα τόσο καιρό που του είχα γυρίσει συνειδητά την πλάτη λόγω της γεωγραφικής μου μισαλλοδοξίας: έναν ολόκληρο κόσμο γεμάτο ομορφιά, ιστορία και πλούσιες συγκινήσεις.
Κατ’ αρχάς δεν μπορούσα να κατανοήσω τι σήμαινε η αίσθηση της «καθ’ ημάς Δύσεως», αυτό το πνεύμα που διαπνέει όλες τις Ιονίους Νήσους, όπως μου εξηγούσε μια αριστοκρατική κυρία μεγάλης ηλικίας που κάθισε δίπλα μου σε ένα γεύμα: «Λέξεις όπως “αμανές” ή “κομπολόι” μάς ήταν άγνωστες διότι δεν είχαμε καμία οθωμανική επιρροή εδώ. Πάντα μας “δρόσιζε” ο βενετσιάνικος άνεμος, αυτός καθόρισε τη ζωή των προγόνων μας αλλά και τη δική μας, τη γλώσσα, την αισθητική, την κουζίνα μας». Τρώγαμε σε μια ήσυχη πλατεία της Παλιάς Πόλης, κάτω από ένα προστατευτικό πλέγμα από ιβίσκους και μπουκαμβίλιες, απέναντί μας φεγγοβολούσε μια μικρή εκκλησία βαμμένη με χοντροκόκκινη ώχρα. Αν με ρωτούσε κάποιος πού βρισκόμουν, θα ορκιζόμουν ότι είμαι στη Γαληνοτάτη. Υστερα είναι η τεράστια συνεισφορά του Ιονίου στη διαμόρφωση της εθνικής συνείδησης.
Ομολογώ ότι όταν αντίκρισα το ιδιόγραφο της μελοποίησης του «Υμνου εις την Ελευθερίαν» του Σολωμού από τον Νικόλαο Μάντζαρο, με έπιασε ανατριχίλα βλέποντας τον γραφικό χαρακτήρα του συνθέτη. Αυτό το σπάνιο τεκμήριο μαζί με μια σειρά ωραία επιλεγμένων ζωγραφικών έργων κοσμούν την έκθεση «Στην Ηχώ του Αγώνα» στην ωραιότατη Πινακοθήκη του Δήμου Κερκύρας. Το αφιέρωμα μυεί τον επισκέπτη στο πώς το νεοσύστατο ελληνικό κράτος σμιλεύθηκε καθοριστικά από τον ανοιχτόμυαλο και ευρωπαϊκό χαρακτήρα του Ιονίου. Το βέβαιον είναι ότι ακόμη και σήμερα οι κάτοικοι των νησιών αυτών τραβούν μια διαχωριστική γραμμή με την υπόλοιπη Ελλάδα. «Τι να πούμε και για εσάς που σκοτώσατε τον Καποδίστρια;», μου είπε μεταξύ σοβαρού και αστείου ένας νεόκοπος Κερκυραίος φίλος, λες και ο φόνος έγινε πρόπερσι.
Αν ο δικός μας κώδικας στο Αιγαίο είναι ασυνεχής, από τους κατακτητές που αλώνιζαν στα νερά μας, στο Ιόνιο και ιδιαίτερα στην Κέρκυρα ακόμη αχνοφέγγει ένα είδος μεσαιωνικής μνήμης, μια αστική τάξη με αυτογνωσία συνεισφοράς αλλά με κίνδυνο απάλειψης. Οσο για εμένα, άφησα πλέον ανοιχτούς λογαριασμούς να επιστρέψω για να δω τα υπόλοιπα μουσεία και μνημεία, αναγνωρίζοντας την αλήθεια στο ρητό του Τζέραλντ Ντάρελ πως η μαγεία στην Κέρκυρα πέφτει επάνω σου όπως η γύρη.
