To «Κοίτα» ήταν η παράσταση με την οποία εγκαινιάστηκε πριν από δύο χρόνια το βρεφικό θέατρο του ΚΘΒΕ. Οπως φάνηκε από τους γονείς που πήγαιναν τα παιδιά τους, βρέφη από 8 μηνών έως νήπια τεσσάρων χρόνων, είχε μεγάλη επιτυχία. Η ηθοποιός και σκηνοθέτις Κατερίνα Καραδήμα είχε δοκιμάσει την ιδέα της πρώτα στον δικό της χώρο, το «Μικρό θέατρο» στο Αγρίνιο, όπου δραστηριοποιείται τα τελευταία δέκα χρόνια, με παραστάσεις για παιδιά και ενηλίκους, και έπειτα στην Αθήνα στο «Πόρτα». Αλλωστε, αυτό το είδος θεάτρου στην Ελλάδα, η Ξένια Καλογεροπούλου μας το πρωτοσύστησε.
Την ενέπνευσε να εμβαθύνει στο βρεφικό θέατρο. Επειτα από μελέτη, ταξίδια στο εξωτερικό για ενημέρωση, ενδελεχή έρευνα, παρατήρηση παιχνιδιού βρεφών και νηπίων, σεμινάρια και φεστιβάλ, έφτιαξε τη δική της παράσταση, το «Κοίτα» που παίχτηκε για δύο χρονιές. Το Σάββατο στις 12 το μεσημέρι στο ΚΘΒΕ ξεκινάει το «Εξω Πάνω Μέσα Κάτω», η καινούργια της δουλειά σε μουσική Φοίβου Δεληβοριά.
Η ιδέα είναι ένα παιχνιδόκουτο στο οποίο μπαίνει μέσα ο ηθοποιός (Γιάννης Μαστρογιάννης), βγάζοντας διάφορα αντικείμενα. Ενα μεγάλο μωρό που ανακαλύπτει ότι μια εικόνα αλλάζει ανάλογα από ποια πλευρά τη βλέπει. Κι ένα κουτί που καλεί το μωρό να ανεβεί πάνω για να ανακαλύψει το κάτω. «Για τα περισσότερα παιδιά το κουτί αυτό είναι ο κόσμος του. Είναι το σπίτι στο οποίο βρίσκονται η μαμά και ο μπαμπάς. Εκεί διαπραγματευόμαστε έννοιες όπως το μέσα, το έξω, το κάτω μέχρι το παιδί να ανακαλύψει το μεγάλο έξω από το σπίτι. Ο ανεμιστήρας που βγαίνει από το παιχνιδόκουτο δείχνει πώς παίζουν έξω από το σπίτι με υλικά όπως μπουρμπουλήθρες, μπαλόνια, χαρτοπόλεμο. Ενα μικρό θέαμα με πολύ απλά υλικά» λέει στην «Κ» η δημιουργός του.
Τα μωρά θεατές μπορεί να επικοινωνούν με άλλους κώδικες, αλλά η Κ. Καραδήμα θέλει μια ιστορία που τη μοιράζονται τα νήπια με τους ενήλικους συνοδούς. «Δεν είναι ακριβώς κείμενο αλλά ελάχιστες λέξεις, κυρίως ήχοι, χρώματα, εικόνες, δράσεις». Η παράσταση διαρκεί 35 λεπτά. Τα παιδιά αυτής της ηλικίας δεν μπορούν να παρακολουθήσουν μια δράση πάνω από μισή ώρα.
Σε αυτό το θέατρο οι μικροί θεατές μπορεί να κλάψουν, να κοιμηθούν, να διαμαρτυρηθούν γιατί εξαφανίστηκε ο ηθοποιός από το οπτικό τους πεδίο.
Οι θεατές βολεύονται σε μαξιλάρες στη σκηνή. «Επειδή υπάρχει μια ηλικιακή απόκλιση, θέλουμε όλοι να είναι μια αγκαλιά. Από κει και πέρα κρατάμε τη σύμβαση ηθοποιού-θεατή αλλά στο τέλος της παράστασης τα μωρά μπουσουλάνε, τα νήπια περπατάνε, αγγίζουν τα αντικείμενα, παίζουν με τον ηθοποιό. Ο τρόπος που δουλεύω έχει στοιχεία από θεατρικό παιχνίδι με το οποίο ασχολούμαι πολλά χρόνια».
Ολα τους ησυχάζουν
Κάτι μαγικό συμβαίνει στη σκηνή. Συνήθως όλα τους ησυχάζουν από τη δεύτερη εικόνα. «Αυτό με κινητοποίησε να ασχοληθώ με το είδος. Οταν πρωτοπαρακολούθησα παράσταση με μωρά μπήκα αμέσως σε έναν άλλο κόσμο». Αν κάποιο ζωηρό ξεφύγει από την αγκαλιά της μαμάς; «Εχει τύχει να μπουσουλήσει την ώρα που παίζει ο ηθοποιός και να γίνει μέρος κι αυτό της παράστασης μέχρι να το πάρει στην αγκαλιά της. Σε αυτό το θέατρο τα μωρά μπορεί να κλάψουν, να κοιμηθούν, να διαμαρτυρηθούν γιατί εξαφανίστηκε ο ηθοποιός από το οπτικό τους πεδίο. Αν χρειαστεί μπορεί να θηλάσει η μητέρα».
Στη σκηνή ανεβαίνουν έως 80 άτομα. Τα σκηνικά είναι λίγα και όσο γίνεται πιο έξυπνα ώστε να μεταμορφώνονται. Τα έντονα χρώματα δεν είναι πάντα απαραίτητα. Τα μωρά βλέπετε τρομάζουν εύκολα από τους δυνατούς ήχους και το φως. «Φροντίζω πάντα να μην υπάρχουν έντονοι ήχοι και μουσικές, αλλά κυρίως μαλακή φροντίδα και ποιότητα. Αυτό που συζητάμε με τους ηθοποιούς είναι “είσαι μωρό αλλά ταυτόχρονα και μαμά”».
Η βάση της Κατερίνας Καραδήμα είναι το «Μικρό θέατρο» και ο τόπος της. Οταν το ίδρυσε στο Αγρίνιο και σε όλη την Αιτωλοακαρνανία δεν υπήρχε τίποτα εκτός από το ΔΗΠΕΘΕ Αγρινίου. Εως τότε σπούδαζε στη σχολή του Β. Διαμαντοπούλου, στο τμήμα Θεατρολογίας του ΕΚΠΑ, σεμινάρια με τους: Στάθη Λιβαθινό, Ανδρέα Μανωλιδάκη, Τάσο Μπαντή κ.ά., συνεργασίες με καλούς σκηνοθέτες. Επειτα στράφηκε στα παιδιά. Το κοινό της Περιφέρειας, λέει, έχει ανάγκη από καλό παιδικό θέατρο. «Δυστυχώς, οι αρπαχτές δείχνουν απαξίωση της επαρχίας. Τα τελευταία χρόνια είναι περισσότερες από παλιά. Αν δείτε το παιδικό θέατρο που έρχεται στην Περιφέρεια είναι τρομακτικό και για τα ίδια τα παιδιά. Το χειρότερο είναι ότι οι γονείς δεν καταλαβαίνουν τη διαφορά».