ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΓΓΑΝΑ
Ενα φύλλο που πέφτει
εκδ. Αρμός, σελ. 252
«Δεν υπάρχει μεγαλύτερη αγωνία από το να κουβαλάς μέσα σου μια ιστορία ανείπωτη»
Maya Angelou
Δύο γυναίκες συναντιούνται μέσα στην πρώτη καραντίνα για να μιλήσουν για κάτι πολύ δύσκολο και επώδυνο. Για να συζητήσουν για τη σωματική νόσο, για ένα δύσκολο αυτοάνοσο νόσημα που έρχεται και πλήττει ένα νεαρό κορίτσι. Το κορίτσι μεγαλώνει και το αυτοάνοσο γίνεται μετά καρκίνος στο στήθος, με συνολικά 12 χειρουργεία, μέχρι τα 44 της έτη που βρίσκεται σήμερα. Η Κλειώ, όπως είναι το ψευδώνυμό της, είναι η πρωταγωνίστρια αυτού του βιβλίου. Εκείνη ζήτησε από την ψυχοθεραπεύτρια και συγγραφέα Κατερίνα Μαγγανά να γράψει την ιστορία της.
«Θέλω να γράψεις την ιστορία μου», της λέει και η συνάντησή τους, ενώ δεν είναι επίσημα θεραπευτική, γίνεται μέσω της αφήγησής τους θεραπευτική για όλους εμάς που διαβάζουμε τις συζητήσεις τους. Το βιβλίο με τίτλο «Ενα φύλλο που πέφτει», που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Αρμός, ενώ ασχολείται με την ασθένεια, είναι ένας ύμνος για τη ζωή. Ενας ύμνος για το πείσμα, που παρά τις ανυπέρβλητες δυσκολίες, ο άνθρωπος βρίσκει νόημα και δρόμους όχι μόνον να επιβιώσει, αλλά να διατρανώσει το πάθος του για τη ζωή. Κάτι που δεν είναι διόλου εύκολο και διόλου αυτονόητο, όταν το σώμα νοσεί.
Η Κλειώ ξεκινά την αφήγησή της από τη σχέση με τη μητρική της οικογένεια, τον παππού και τη γιαγιά από την πλευρά της μητέρας της. Η μητέρα άλλωστε είναι παρούσα σε όλη την αφήγηση, είναι το πρόσωπο που έχει επενδυθεί με όλα τα βαθιά, πονεμένα και αγαπητικά συναισθήματα. Είναι το πρόσωπο αναφοράς για τη νεαρή γυναίκα, που στην πορεία της ζωής της απέκτησε και εκείνη μια κόρη. Δεν είναι ίσως τυχαίο που ο καρκίνος επελαύνει στο στήθος της.
Το στήθος για τη γυναίκα είναι πολύ σημαντικό. Οχι μόνο για την ίδια, αλλά για ολόκληρο τον πολιτισμό μας, για την οικογένεια, την κοινωνία. Το στήθος έχει ως αποστολή την τροφή. Να θρέψει τα παιδιά τούτου του κόσμου, αλλά είναι και έντονα λιβιδινικό στοιχείο· το στήθος αγαπάνε οι ζωγράφοι, οι γλύπτες, οι σύντροφοι, εξυμνείται στα πέρατα της οικουμένης. Οι γυναίκες στους αρχαίους πολιτισμούς δεν το κάλυπταν, υπερηφάνως το έδειχναν. Είναι το πρώτο μέρος του σώματος που πάνω του θα δημιουργηθεί η μετέπειτα σεξουαλικότητα και των δύο φύλων. Για ένα κορίτσι που μεγαλώνει, το στήθος του γίνεται συνώνυμο της θηλυκότητάς του, γίνεται η περηφάνια του. Είναι δύναμη, εργαλείο και ερωτογενής ζώνη. Οσο πιο απελευθερωμένα το αντιμετωπίζει η οικογένεια, το βλέμμα της μητέρας του, τόσο περισσότερο θα το απολαύσει η κόρη, δεν θα το ντραπεί, δεν θα το κρύψει, δεν θα το καλύψει.
Πόσο δύσκολο είναι για μια γυναίκα να αγαπήσει το σώμα της; Και πόσο επίκαιρο στις μέρες μας, αλλά τελικά πόσο βαθύ στη διαγενεακή μετάδοση. Πάρα πολλές φορές δεν είναι το βλέμμα του άλλου που βιώνουμε επικριτικά, αλλά το ενδοβλημένο δικό μας βλέμμα. Για τη χαλαρή κοιλιά, το πεσμένο στήθος, τους φαρδείς γλουτούς, τον κακό μεταβολισμό. Τι συμβαίνει, λοιπόν, με το στήθος που αφαιρείται; Που νοσεί;
Και η Κλειώ που δεν άντεχε ποτέ να είναι βάρος, να εξαρτηθεί, να γίνει το μωρό που είναι ευάλωτο και έχει ανάγκη το στήθος της μητέρας της, θα επινοήσει ασυνείδητα, τη φαντασίωση ότι είναι άτρωτη, μέσα στην τρωτότητα της, ότι μόνο σε εκείνη μπορεί να στηρίζεται, ότι όλα εξαρτώνται από τις δικές της δυνάμεις.
Η Κλειώ, ακόμη και όταν νόσησε το σώμα της, παρόλο που ερωτεύτηκε, που συνδέθηκε με τη μητέρα της και την υπόλοιπη οικογένειά της, δεν αφέθηκε. Μόνη της αναλάμβανε να ζήσει την αρρώστια της, σαν να μην υπήρχε τρόπος να μοιραστεί τον πόνο. Γι’ αυτό ίσως τώρα, μεγαλώνοντας ζήτησε από τη θεραπεύτρια να πει την ιστορία της. Διότι ο πόνος, η χαρά και ο έρωτας υπάρχουν μόνο και μόνο επειδή τα μοιραζόμαστε.
Εχουμε ανάγκη να μας καθρεφτίζουν και να καθρεφτιζόμαστε στους άλλους. Να έχει αντίκτυπο η εμπειρία μας, να καταγράφεται. Εχουμε ανάγκη ως οξυγόνο τις ανθρώπινες ιστορίες. Μόνο τότε υπάρχουμε.