Η Νικόλ Κράους στην «Κ»: Να κατοικείς μέσα σου, αυτό μετράει

Η Νικόλ Κράους στην «Κ»: Να κατοικείς μέσα σου, αυτό μετράει

Η Νικόλ Κράους μιλάει για έναν κόσμο όπου όλοι αναζητούν την ταυτότητά τους

3' 36" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

NICOLE KRAUSS
Τι σημαίνει να είσαι άνδρας
μτφρ. Ιωάννα Ηλιάδη
εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 316

Τι σημαίνει να είσαι άνδρας; Ο τίτλος και μόνο ελκύει το αναγνωστικό κοινό, γυναίκες συνήθως οι περισσότερες, που επιθυμούν να ρίξουν μια ματιά στην κλειδαρότρυπα της ανδρικής ψυχής, και το μόνο που μένει είναι να μυηθούν στα διηγήματα της Αμερικανίδας Νικόλ Κράους. Η Κράους δεν μεταφράζεται πρώτη φορά στα ελληνικά. Είναι σημαντική Αμερικανίδα συγγραφέας, παντρεμένη από το 2004 έως το 2014 με τον επίσης διακεκριμένο συγγραφέα Τζόναθαν Σάφραν Φόερ, αμφότεροι εβραϊκής καταγωγής, κάτι που φαίνεται και μέσα από τα διηγήματά της. Το ελληνικό κοινό τη γνώρισε για πρώτη φορά το 2005 με την «Ιστορία ενός έρωτα». Ακολούθησαν άλλα δύο, μπεστ σέλερ και τα δύο, «Δάσος σκοτεινό» και «Οταν όλα καταρρέουν».

Η σταθερότητα που φανταζόμαστε απλώς δεν υπάρχει, όπως δεν υπάρχει και η δύναμη, με τον τρόπο τουλάχιστον που την είχαμε στον νου μας.

Το παρόν είναι μια συλλογή δέκα διηγημάτων, με το τελευταίο να δίνει τον τίτλο και σε όλη την έκδοση. Τι σημαίνει όμως να είσαι άνδρας; Σε κάθε εποχή; Ή σε αυτήν ειδικά; Πώς μπορεί μια γυναίκα συγγραφέας να προσεγγίσει την ανδρική φύση, μιλώντας για μια σειρά από ευαίσθητα θέματα ίσως και ανοίκεια, διακινδυνεύοντας τελικά να μιλήσει για εκείνη, για τη γυναικεία φύση. Αν κάποια/κάποιος περιμένει απαντήσεις, θα απογοητευθεί, η καλή λογοτεχνία σε πείσμα των καιρών ανθίσταται στις εύκολες απαντήσεις, στην καθοδήγηση που προσφέρουν μια σειρά οδηγών αυτοβοήθειας ή και λογοτεχνίζουσες απόπειρες.

Συχνά αρέσκομαι να επαναλαμβάνω ότι η γραφή για τη γυναίκα είναι μια φαλλική διαδικασία σε αντίθεση με τον άνδρα συγγραφέα. Εκείνος μάλλον αγκαλιάζει ή υιοθετεί πιο πολύ μητρικές ιδιότητες της γέννησης του καινούργιου κόσμου, μυούμενος και ίσως μιμούμενος τη γυναικεία φυσική δυνατότητα της γέννησης. Η γυναίκα όμως χρειάζεται να περιορίσει την αυτονόητη έγνοια της/φροντίδα του περιβάλλοντος, συνυφασμένη με τη μητρική της λειτουργία, για να καταθέσει ένα γραπτό έργο. Αυτό μάλλον αφορά και άλλες τέχνες, όπως για παράδειγμα τη γλυπτική. Χρειάζεται να καρφώσει τις λέξεις πάνω στο χαρτί, όπως οι άνδρες καρφώνουν τη δύναμή τους στον κόσμο διαχρονικά. Χρειάζεται να ενδυναμώσει μέσα της το στοιχείο της επιθυμίας να αφήσει στο πέρασμά της και ενδεχομένως και στην αιωνιότητα έργα συμβολικά, όχι μόνον φυσικά όπως είναι τα παιδιά.

Η Νικόλ Κράους στην «Κ»: Να κατοικείς μέσα σου, αυτό μετράει-1

Οι λέξεις, οι ήρωες, οι ιστορίες της Κράους καρφώνονται και μένουν στο υπογάστριο του αναγνώστη. Δείχνει μέσα από τη δική της φύση να γνωρίζει πολύ καλά τι σημαίνει να είσαι άνδρας, και το γνωρίζει κυρίως μέσα από τις ηρωίδες της. Δεν είναι τυχαίο ότι τα περισσότερα διηγήματα είτε έχουν κεντρική ηρωίδα μια γυναίκα ή πραγματεύονται ζητήματα σχέσεων όπου καταλήγει το θέμα να είναι η γυναίκα ή παίζει με το φως και τη σκιά, όπως η μέρα εναλλάσσεται με τη νύχτα και τίποτα δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς το άλλο. Ο πρωτότυπος τίτλος είναι δυνατός, ενεργητικός, υπαρξιακός. Καρφώνεται στον νου σου. «To be a man», γράφει η Κράους μέσα σε σύνολο είκοσι χρόνων διηγήματα, μικρά μυθιστορήματα, με τη χάρη και τη μαεστρία μιας άλλης σημαντικής γυναίκας, βραβευμένης με Νομπέλ για τα διηγήματά της, την Αλις Μονρό. Τα διηγήματα της Κράους είναι σύνθετοι κόσμοι, αποσιωπούν περισσότερα από όσα λένε αλλά ανοίγουν το κάδρο στην ύπαρξη ενός κόσμου μεγαλύτερου από τις σελίδες του.

Και τι λέει; Μέσα από τις τόσο διαφορετικές της ιστορίες, διαφορετικών χρονικών περιόδων, πραγματεύεται εξαιρετικά βαθιά την ανδρική ψυχοσύνθεση του σαδιστή άνδρα, του απόντος, του ηλικιωμένου που δεν αντέχει τον ευνουχισμό της ηλικίας, του άνδρα φαντάσματος, του άνδρα που βυθίζεται μέσα στις αρχαιολογικές του ανακαλύψεις αλλά χάνει τον προσωπικό του κόσμο. Αναδεικνύει στις πίσω γραμμές αυτούς τους άνδρες, βάζοντας μπροστά και μια σειρά από άλλες τόσες γυναίκες που αλληλεπιδρούν μαζί τους, που αφήνονται, που πειραματίζονται, που χάνονται, που τους μοιάζουν. Η Κράους δεν θέλει να ορίσει το ανδρικό. Δεν θέλει να εξάρει ούτε καν τη σημασία του. Θέλει να μιλήσει για έναν κόσμο όπου οι γυναίκες όσο και οι άνδρες αναζητούν την ταυτότητά τους, και σε κάθε ηλικία, σε κάθε εποχή, σε κάθε φάση της ζωής, αυτή η ταυτότητα επανατοποθετείται, επαναορίζεται. Η σταθερότητα που φανταζόμαστε απλώς δεν υπάρχει, όπως δεν υπάρχει και η δύναμη, με τον τρόπο τουλάχιστον που την είχαμε στον νου μας. Ανδρας ή γυναίκα, ήρωες ενός μικρού ή μεγάλου δράματος, το σημαντικό είναι να είσαι στη ζωή σου, κάθε φορά. Να κατοικείς μέσα σου.

Η Κράους έχει σίγουρα αυτή τη δύναμη. Να μας προσφέρει με τις λέξεις της ένα σπίτι, όπως άλλωστε είναι και το φύλο για τους ανθρώπους.

 

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή