Poems on the Underground
επιμέλεια: J. Chernaik, G. Benson, C. Herbert
εκδ. Penguin, 2015
Είναι ο περίφημος Tube, που διασχίζει την πόλη κάτω από τη λονδρέζικη γη. Στη Μάχη της Αγγλίας, ο Υπόγειος της Μητρόπολης υπήρξε το Μεγάλο Καταφύγιο των Λονδρέζων, όταν οι γερμανικές βόμβες έπεφταν ακατάπαυστα. Πριν και μετά, οι συρμοί διέτρεχαν απ’ άκρη σ’ άκρη τη μητρόπολη, μεταφέροντας ακατάπαυστα, μαζί με τους επιβάτες, μιαν «υπόγεια ποίηση», που εκδηλωνόταν μέσα από τη «φοβερή ερημία του πλήθους» και τα αμήχανα βλέμματα των στριμωγμένων επιβατών.
Τον Ιανουάριο του 1986, τρεις φίλοι, λάτρεις της ποίησης, έπεισαν τους υπεύθυνους του Υπόγειου του Λονδίνου να «βάλουν την ποίηση» στους συρμούς του. Η ιδέα τους βρήκε ανταπόκριση και χώρο στα βαγόνια, αργότερα επεκτάθηκε στα μετρό πολλών ευρωπαϊκών πόλεων.
Η αρχή έγινε με ποιήματα του Σέιμους Χίνι, και ύστερα ακολούθησαν κλασικοί ποιητές και μοντέρνα ποίηση απ’ όλο τον κόσμο, όπως υπενθυμίζουν οι επιμελητές της καλαίσθητης «pocket» ποιητικής ανθολογίας. Στις σελίδες της ανθολογίας συγκεντρώνονται τα ποιήματα που «εκτέθηκαν» στα βαγόνια του λονδρέζικου Υπόγειου, περιμένοντας υπομονετικά τα βλέμματα των εκατομμυρίων επιβατών που συνωστίζονται στους συρμούς, για να ξεχυθούν ξανά μέσα στο πλήθος της ανωνυμίας και της αδιαφορίας.
Κάποιοι από αυτούς (πολλοί; λίγοι;) θα συναντηθούν με αυτά, έστω και ανάμεσα σε δύο στάσεις ή κατά μήκος μιας μακρινής διαδρομής σ’ ένα «ταξίδι γεμάτο ανακαλύψεις, παράξενα μονοπάτια και περάσματα ή θα διασχίσουν ωκεανούς σε άλλες χώρες και, σίγουρα, άλλες χώρες», όπως εύστοχα επισημαίνουν οι επιμελητές της συλλογής, «βρίσκοντας τον δρόμο μέσα στο “σκοτεινό δάσος” του Δάντη», καθώς άγνωστοι (στο πλατύ κοινό) ή ελάσσονες ποιητές συγκατοικούν αρμονικά με «ιερά τέρατα».
Το βιβλίο χωρίζεται σε κεφάλαια, σαν ένας μακρύς συρμός του Υπογείου με 16 βαγόνια: Ερωτας, Λονδίνο, Αγριος κόσμος, Εξορία και απώλεια, Εποχές, Ο φυσικός κόσμος, Οικογένειες, κ.ά.
Αναγνωστικές συναντήσεις
Και όπως ο επιβάτης μπορεί να μπει σ’ ένα τυχαίο βαγόνι και να συναντηθεί με γνωστούς και άγνωστους συνεπιβάτες, έτσι και ο αναγνώστης μπορεί ν’ ανοίξει στην τύχη μια σελίδα και να διαβάσει ένα γνωστό ποίημα ή έναν άγνωστο σε αυτόν ποιητή.
Στις σελίδες του ξεδιπλώνεται η βρετανική και παγκόσμια ποίηση ισότιμα, σε σωστές «δόσεις», η ανάγνωση των ποιημάτων, έχει κανείς την αίσθηση ότι έχει σχεδόν την ίδια διάρκεια με την απόσταση ανάμεσα σε δύο στάσεις της διαδρομής.
Θέματα, ατμόσφαιρα, ύφος, γραφή διαχέονται στο συγκοινωνιακό δίκτυο του Υπογείου και ταυτόχρονα διατηρούν την ένταση και την ευαισθησία των δημιουργών, καθώς απορροφούν με το έργο τους τους κραδασμούς της διαδρομής, σε μια παράλληλη τροχιά ποίησης και καθημερινότητας.
Μία ανθολογία για κάθε επιβάτη που ξέρει να ταξιδεύει με το όχημα της ποίησης στον συρμό του Υπογείου.
Ισως και μία έμμεση εκδοτική πρόταση για κάποιον ευαίσθητο εκδοτικό οίκο στη χώρα μας.