Ετσι συμβαίνει συνήθως. Οι μεγάλες επιτυχίες –κι ακόμα περισσότερο οι μεγάλες αποτυχίες– τείνουν να γίνονται αντικείμενο σχολιασμού περίπου από τους πάντες. Είτε αυτοί είναι γνώστες του θέματος είτε όχι· είτε η συγκεκριμένη προσέγγιση που υιοθετούν είναι σχετική και σημαντική είτε πλήρως άστοχη. Κάπως έτσι και «Η Ευνοούμενη», η ταινία του Γιώργου Λάνθιμου, που σε λίγες μέρες θα βρεθεί στο Λος Αντζελες να διαγωνίζεται για 10 Οσκαρ, σχολιάζεται εσχάτως στον Τύπο από Ελληνες «σταρ» ιστορικούς. Συνηθισμένοι να τους ζητούν την (πάντα τεκμηριωμένη) άποψή τους σχετικά με οτιδήποτε συμβαίνει στον δημόσιο βίο τα τελευταία χρόνια, οι επιστήμονές μας ανέλαβαν να ελέγξουν την ιστορική ακρίβεια της ταινίας του Λάνθιμου. Πρόκειται, άλλωστε, για ιστορικό δράμα…
Το οποίο φυσικά βρήκαν ανιστόρητο. Το πρόβλημα βέβαια είναι πως το συγκεκριμένο φιλμ δεν είναι καθόλου ιστορικό – για κάποιους, ούτε καν δράμα. Αντιθέτως, είναι μια υβριδικού τύπου ταινία, τοποθετημένη απλώς στο πλαίσιο του 18ου αιώνα. Ο ιστορικός μανδύας της εξαντλείται ακριβώς στις αμφιέσεις και στα σκηνικά. Ολα τα υπόλοιπα (πολιτική, μικρο-κοινωνία, προσωπικές σχέσεις) είναι, προφανώς διόλου τυχαία, περισσότερο σχετικά με το σήμερα. Στην πραγματικότητα θα είχε πιο πολύ νόημα σχετικά με την «Ευνοούμενη», η εξω-κινηματογραφική γνώμη ενός πολιτικού αναλυτή ή ενός ψυχολόγου.
Για να μην παρεξηγούμαστε, το λάθος δεν είναι μόνο των ιστορικών που δέχονται να γράψουν τις συγκεκριμένες αναλύσεις, αλλά εξίσου και εκείνων που τις παραγγέλνουν. Οταν τα πάντα γύρω από ένα «φαινόμενο» έχουν λίγο ώς πολύ εξαντληθεί, μπορούμε απλά να κάνουμε ένα βήμα πίσω. Εκτός αν την επόμενη φορά ζητήσουμε και τη γνώμη του Λάκη Γαβαλά για τα κουστούμια…