Ταινίες για όλες τις προτιμήσεις περιλαμβάνει η κινηματογραφική εβδομάδα που ξεκινά σήμερα, από sci-fi θρίλερ μέχρι βιογραφίες, ταινίες τρόμου, αλλά και ένα πολύ αξιόλογο ντοκιμαντέρ. Ξεκινώντας από το τελευταίο, πρόκειται για τη «Μεγάλη ουτοπία» (***½) του ερευνητή και κινηματογραφιστή Φώτου Λαμπρινού, ο οποίος παρουσιάζει τα πρώτα χρόνια του σοβιετικού οράματος (1917-1934), από την περίοδο της οικοδόμησης μέχρι την τελική μεταστροφή και το πέρασμα στην επόμενη φάση του σταλινισμού. Εναν αιώνα μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση, η «μεγάλη ουτοπία» που γεννήθηκε –και σε ένα βαθμό υλοποιήθηκε– τότε αντιμετωπίζεται με καθαρή ματιά, δίχως τις συνήθεις προκαταλήψεις που συνοδεύουν τη συγκεκριμένη θεματική.
Ξεκινώντας από την εξέγερση των γυναικών τον Φεβρουάριο του 1917, η αφήγηση ακολουθεί την κατάληψη της εξουσίας από τους Μπολσεβίκους, τη Νέα Οικονομική Πολιτική (ΝΕΠ) του Λένιν, την εκρηκτική πρόοδο της σοβιετικής κοινωνίας σε όλους τους τομείς και τελικά την αλλαγή πλεύσης με την εντατική εκβιομηχάνιση και το δόγμα του «πολεμικού κομμουνισμού». Ο Φώτος Λαμπρινός χρησιμοποιεί εικόνες από παλαιά «Επίκαιρα», αποσπάσματα ταινιών, φωτογραφικό υλικό και γενικώς κάθε διαθέσιμο ντοκουμέντο και επαληθεύσιμη πηγή. Εδώ δεν γίνεται κήρυγμα υπέρ της μιας ή της άλλης πλευράς· αντιθέτως, χρησιμοποιώντας ευφυώς τη φόρμα και το μοντάζ των βωβών σοβιετικών ταινιών της εποχής, ο δημιουργός μένει αυστηρά στα γεγονότα. Επιπλέον παρουσιάζει σε βάθος δύο κάπως παραμελημένες πτυχές τους: την πρωτοφανή καλλιτεχνική πρωτοπορία και ελευθερία των πρώτων επαναστατικών ετών, από τη μια, και τον απάνθρωπο, τεχνητό λιμό των αγροτών της περιόδου 1932-1934, από την άλλη.
O τρόμος του Α.Ι.
Και από το ντοκιμαντέρ στο μπλοκμπάστερ, με τη Σκάρλετ Γιόχανσον να υποδύεται μια cyborg αστυνομικό στο θρίλερ φαντασίας «Το φάντασμα στο κέλυφος» (***). Βασισμένο σε ένα πολύ δημοφιλές ιαπωνικό manga, το φιλμ μάς μεταφέρει στο μέλλον, όπου η ανθρωπότητα έχει κατορθώσει να μεταμοσχεύσει τον ανθρώπινο εγκέφαλο σε ένα πλήρως ρομποτικό σώμα, δημιουργώντας έτσι ένα πανίσχυρο υβρίδιο. Η πρωταγωνίστρια, η οποία είναι η πρώτη αυτού του νέου είδους, θα έρθει τελικά σε σύγκρουση με τους δημιουργούς της, προσπαθώντας να ανακαλύψει την αληθινή της ταυτότητα και να βρει τη θέση της σε έναν εχθρικό κόσμο.
Τα διλήμματα που κουβαλά η ραγδαία τεχνολογική πρόοδος και η τεχνητή νοημοσύνη (Α.Ι.), συγκεκριμένα, προβάλλονται εδώ μέσα από το πρίσμα της ταινίας δράσης. Τα πανάκριβα ειδικά εφέ μάς μεταφέρουν με εντυπωσιακό τρόπο στη μελλοντική δυστοπία, όπου οι άνθρωποι «ενισχύονται» με συσκευές-εμφυτεύματα και οι διαφημίσεις προβάλλονται με ολογράμματα στον δρόμο. Εν μέσω όλων αυτών η Σκάρλετ Γιόχανσον αποδεικνύει πως ο ρόλος της ακαταμάχητης σούπερ ηρωίδας είναι πια για αυτήν υπόθεση ρουτίνας.
Στον «Επιφανή πολίτη» (***) των Γκαστόν Ντουπρά και Μαριάνο Κον, ο Ντανιέλ Μαντοβάνι, ένας Αργεντίνος συγγραφέας, γνωρίζει την απόλυτη αναγνώριση με το Νομπέλ Λογοτεχνίας. Ο ίδιος, ωστόσο, νιώθει πως τα βιβλία του έχουν πια χάσει την ικανότητα να προκαλούν. Αναζητώντας την πνευματική και δημιουργική του ταυτότητα, θα δεχθεί την πρόσκληση του δημάρχου του Σάλας, της μικρής γενέθλιας πόλης του, όπου θα επιστρέψει ύστερα από δεκαετίες συνειδητής απουσίας. Τα πράγματα, βέβαια, εκεί δεν είναι όπως τα έχει φανταστεί.
Το δράμα και η φιλοσοφική διάθεση παντρεύονται εδώ με τη σάτιρα σε ένα σύνολο που πάντως διακρίνεται από λιτότητα. Οι ρίζες της καλλιτεχνικής δημιουργίας, καθώς και η έννοια της διασημότητας μπαίνουν έξυπνα σε πρώτο πλάνο, ενώ (σχεδόν) τα πάντα περνούν από τη βάσανο της κριτικής. Εξαιρετικός είναι στον πρωταγωνιστικό ρόλο ο Οσκαρ Μαρτίνεζ («Ιστορίες για αγρίους»).
Καμιά φορά ο τρόμος μπορεί να είναι εξαιρετικά ευρηματικός, ακόμη κι αν χρειάζεται γερό στομάχι. Επιβεβαίωση της παραπάνω θέσης αποτελεί το «Raw» (***), δημιουργικό ντεμπούτο της Γαλλίδας Ζουλιά Ντεκουρνό, η οποία τοποθετεί τη νεαρή ηρωίδα της σε μια παράξενη σχολή κτηνιατρικής. Η προηγουμένως χορτοφάγος Τζαστίν θα αναγκαστεί να πάρει μέρος σε ένα αλλόκοτο τελετουργικό μύησης, το οποίο θα ξυπνήσει μέσα της μια ακόρεστη, σκοτεινή πείνα… Κι αν το σενάριο μοιάζει βγαλμένο από b-movie, το αποτέλεσμα είναι σκάλες ανώτερο, με το σπλάτερ να είναι καλλιτεχνικού επιπέδου και το φιλμ συνολικά να επιχειρεί μια τολμηρή, αλληγορική κατάβαση στον περίπλοκο κόσμο των ενστίκτων και της γυναικείας σεξουαλικής αφύπνισης.
Στο δράμα χαρακτήρων «Σε τέσσερις χρόνους» (**½), ο Γάλλος Αρνό ντε Παγιέ δημιουργεί επί της ουσίας ένα σπονδυλωτό φιλμ τεσσάρων ιστοριών, οι οποίες συνθέτουν τελικά ένα συνολικό κάδρο. Οι ηρωίδες του, που παρουσιάζονται με αντίστροφη ηλικιακή φορά –από μια ενήλικη γυναίκα σε ένα μικρό κοριτσάκι– είναι το όχημα για την εξιστόρηση του τραύματος, το οποίο μπορεί να σημαδέψει για πάντα τη ζωή ενός ανθρώπου. Με τις Αντέλ Ενέλ, Αντέλ Εξαρχόπουλος και Τζέμα Αρτερτον.
CINEMA ALERT
Η Αντέλ Εξαρχόπουλος έγινε γνωστή παγκοσμίως με την εξαιρετική ερμηνεία και τη βράβευσή της στις Κάννες για την τολμηρή «Ζωή της Αντέλ» του Αμπντελατίφ Κεσίς. Από τότε η νεαρή Γαλλίδα με τις ελληνικές ρίζες είχε συμμετοχή σε λίγα μόνο φιλμ, με το σέξι προφίλ, που αναπόφευκτα σχηματίστηκε εξαρχής, να την ακολουθεί παντού. Ανάλογος είναι ο ρόλος της και στο «Σε τέσσερις χρόνους» του Αρνό ντε Παγιέ, όπου ερμηνεύει μια νέα γυναίκα με έντονη σεξουαλική ζωή και αυτοκαταστροφικές τάσεις. Εδώ είναι ωστόσο και η καλύτερη μετά το 2013 εμφάνισή της, για μια κοπέλα που έχει όλα τα φόντα να γίνει η Ευρωπαία σταρ της επόμενης δεκαετίας.