«Το μυστικό της Πέτρα» ***½
ΔΡΑΜΑ (2018)
Σκηνοθεσία: Χάιμε Ροζάλες
Ερμηνείες: Μπάρμπαρα Λένι, Μαρίζα Παρέδες, Χοάν Μποτέι, Αλεξ Μπρέντεμουλ
Ο πολύ ιδιαίτερος Ισπανός κινηματογραφιστής Χάιμε Ροζάλες («Ομορφη νιότη») μας προσφέρει εδώ την πιο «προσβάσιμη» από τις ταινίες του, η οποία είναι και άρτι αφιχθείσα από το πρόσφατο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, όπου έκανε πρεμιέρα. «Η Ελλάδα και ο ελληνικός πολιτισμός είναι πολύ σημαντικά πράγματα για εμένα. Ακόμα και η πτήση πάνω από τη χώρα για να έλθω εδώ με συγκίνησε», μας είπε στη σχετική συνέντευξη Τύπου του Φεστιβάλ ο Ροζάλες. Φυσιολογικό, αν σκεφτεί κανείς πως η «Πέτρα» του είναι στην ουσία μια αρχαία τραγωδία, τοποθετημένη στον σύγχρονο κόσμο.
Η ομώνυμη της ταινίας πρωταγωνίστρια είναι μια τριαντάρα ζωγράφος, η οποία φτάνει στην εξοχική βίλα ενός διάσημου καλλιτέχνη, προκειμένου να μαθητεύσει κοντά του. Στην πραγματικότητα πιστεύει πως εκείνος είναι ο χαμένος πατέρας της. Σύντομα, τόσο ο σκληρόκαρδος και εριστικός Γιάμε (ο καλλιτέχνης) όσο και η σύζυγος και ο γιος του θα μπουν για τα καλά στη ζωή της Πέτρα, με τα επακόλουθα να σχηματίζουν σταδιακά τον πυρήνα της τραγωδίας.
«Οταν τελειώνω μια ταινία, νιώθω λίγο σαν τον Σίσυφο που έχει κουβαλήσει στην κορυφή του βουνού τον βράχο και μετά ξέρει πως θα πρέπει να ξεκινήσει πάλι από την αρχή», μας είπε ο Χάιμε Ροζάλες, χρησιμοποιώντας άλλον έναν ελληνικό μύθο. Η ηρωίδα του, στην απεγνωσμένη αναζήτηση για την ταυτότητά της, ξεθάβει μυστικά του παρελθόντος ικανά να την ισοπεδώσουν. Η μοίρα της, όπως κι αυτή των γύρω, μοιάζει να υπαγορεύεται από έναν ανώτερο κώδικα που επιδικάζει ποινές πριν χαρίσει την οποιουδήποτε είδους κάθαρση.
Η αλήθεια
Ο Ροζάλες φροντίζει όλα αυτά να περάσουν στον θεατή με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο. Η κάμερα κινείται αργά, σχεδόν υπνωτιστικά ανάμεσα στα πρόσωπα, τα οποία συχνά ακούμε να μιλούν αρκετά νωρίτερα από την οπτική επαφή μαζί τους. Η δε αφήγηση χωρίζεται σε κεφάλαια, τα οποία ωστόσο δεν τηρούν πάντα χρονολογική σειρά, με τους τίτλους τους συχνά να προδίδουν τις εξελίξεις· όπως και στην αρχαία τραγωδία, οι θεατές είναι γνώστες μιας αλήθειας την οποία οι ήρωες αγνοούν και θα μάθουν (συνήθως) με σκληρό τρόπο.
Φυσικά, επειδή βρισκόμαστε στο 2018 και όχι στον 5ο αιώνα π.Χ., πολλά από τα στοιχεία της αφήγησης –ή και το σύνολο– φαντάζουν υπερβολικά. Ο Ροζάλες προσπαθεί να τα εξισορροπήσει βασιζόμενος στις πολύ γήινες ερμηνείες των πρωταγωνιστών του. Λάτρης του (συντεταγμένου) αυτοσχεδιασμού και της αυθεντικότητας, έχει επιλέξει για τον κομβικό ρόλο του Γιάμε τον ίδιο τον ιδιοκτήτη της εξοχικής κατοικίας όπου διαδραματίζεται το μεγαλύτερο κομμάτι της ταινίας. «Ο Αλμοδόβαρ, για παράδειγμα, λέει στους ηθοποιούς: “Θέλω να πιάσεις το ποτήρι με τα τρία δάχτυλα του αριστερού σου χεριού και να πιεις δυο γουλιές”. Εγώ απλώς λέω, αν θέλεις μπορείς να πιάσεις το ποτήρι ή και όχι. Είναι δική σου επιλογή», διευκρινίζει σχετικά ο Ισπανός σκηνοθέτης.
Το βαρόμετρο της εβδομάδας
Στο «Κορίτσι στον ιστό της αράχνης» βλέπουμε άλλη μία κινηματογραφική μεταφορά της σειράς μπεστ σέλερ μυθιστορημάτων με πρωταγωνίστρια τη Λίσμπεθ Σαλάντερ. Η Κλερ Φόι («The Crown») ερμηνεύει αυτή τη φορά τη δυναμική ηρωίδα, κάνοντας ό,τι καλύτερο μπορεί, με ένα σενάριο όμως το οποίο λίγο τη βοηθά. Μια επικίνδυνη αποστολή με εχθρούς που θέλουν να την εξολοθρεύσουν και μοναδικό σύμμαχο ξανά τον τολμηρό δημοσιογράφο Μίκαελ Μπλούμκβιστ. Και το σκοτεινό παρελθόν, βέβαια, πάντα παρόν. Τα έχουμε όλα ξαναδεί και σε πολύ καλύτερη εκτέλεση.
Στην «Κοιλάδα των σκιών» παρακολουθούμε τον εξάχρονο Ασλακ, ο οποίος ζει μαζί με τη μητέρα του στις παρυφές ενός μυστηριώδους και τρομακτικού δάσους. Η ιστορία για ένα λυκάνθρωπο που κατασπαράζει τα πρόβατα της περιοχής θα εξάψει τη φαντασία του παιδιού, το οποίο (αναπόφευκτα) θα βγει για εξερεύνηση.
Το «Μη με αγγίζεις» αποτελεί το ντεμπούτο στις μεγάλου μήκους ταινίες της Ρουμάνας Αντίνα Πιντίλιε, το οποίο μάλιστα βραβεύτηκε και με τη Χρυσή Αρκτο του τελευταίου Φεστιβάλ Βερολίνου. Σε αυτό μια σειρά από χαρακτήρες, καθώς και η ίδια η σκηνοθέτις, μπαίνουν σε μια διαδικασία αναζήτησης πάνω στην οικειότητα, στις σωματικές σχέσεις αλλά και στις κοινωνικές προκαταλήψεις. Ενδιαφέρουσες ιδέες, οι οποίες ωστόσο μεταφέρονται στην οθόνη με περίσσια επιτήδευση, διδακτισμό και διάθεση για «πρωτοτυπία», δίχως πραγματικό κινηματογραφικό περιεχόμενο.