Εικονογράφηση: Michael Kirki
Ακούστε το άρθρο
Το 1974 θα έμενε στην ιστορία της Eurovision όπως και να έχει. Ηταν, άλλωστε, η χρονιά που οι ABBA, ένα από τα μεγαλύτερα ποπ σχήματα που ακούσαμε ποτέ, ανέβηκαν στη σκηνή του Dome στο Μπράιτον για να τραγουδήσουν το «Waterloo». Και, όπως ήταν αναμενόμενο, έστειλαν τη Σουηδία στην κορυφή του διαγωνισμού – αλλά και, γιατί όχι, στην κορυφή της ιστορίας της Eurovision, μια και θα πρέπει να ψάξουμε αρκετά για να βρούμε κάποιο τραγούδι να το ξεπεράσει.
Για την Ελλάδα, βέβαια, η χρονιά αυτή θα έμενε και για κάποιον άλλο λόγο στην ιστορία, καθώς σηματοδότησε την πρώτη της συμμετοχή στη Eurovision. Ποδαρικό μάς έκανε φυσικά η Μαρινέλλα με το «Λίγο κρασί, λίγο θάλασσα και το αγόρι μου» και πλασαρίστηκε στην 11η θέση. Από εκείνη τη συμμετοχή έχουν περάσει ακριβώς 50 χρόνια, στα οποία χώρεσαν πολλά σκαμπανεβάσματα για τη χώρα μας στη Eurovision. Από τις πρώτες, κάπως «διερευνητικές» δεκαετίες, τις πότε καλές, πότε μέτριες και ενίοτε κακές επιδόσεις, μέχρι το comeback της Ελλάδας το 2001 με τους Antique και τον θρίαμβο της Ελενας Παπαρίζου τέσσερα χρόνια αργότερα και τη σταθερή σχετικά πορεία της χώρας μας τα τελευταία χρόνια, έχουν δώσει πολλοί το «παρών». Γνωστοί μουσικοί και ερμηνευτές, αλλά και νέα ταλέντα, που είτε έμειναν είτε ήταν διάττοντες αστέρες. Τραγούδια που όλοι μας ξέρουμε να τραγουδήσουμε και άλλα που πασχίζουμε να θυμηθούμε κάθε χρόνο τέτοιες μέρες. Και φυσικά, πολλές, πολλές ιστορίες.
Λίγο πριν στη σκηνή του Μάλμε ανέβει η Μαρίνα Σάττι για να ρίξει το «Ζάρι» της στην Ευρώπη, αναζητήσαμε μερικούς από τους πιο χαρακτηριστικούς εκπροσώπους της Ελλάδας μέσα στα χρόνια, για να μας αφηγηθούν τις δικές τους αναμνήσεις από μία, όπως και να έχει, μοναδική εμπειρία.
Στα αυτιά του Πασχάλη ηχεί ακόμη ένα ρυθμικό «Δεν πειράζει»
Ηταν μια συγκυρία συμπτώσεων και επιδιώξεων η συνάντησή μας που ξεκίνησε από τον Γιώργο Χατζηνάσιο. Ηθελε να τραγουδήσει το «Μάθημα Σολφέζ» μια παρέα τραγουδιστών. Ημουν ο πρώτος που πήρε τηλέφωνο και ακολούθησαν η Μπέσσυ Αργυράκη, η Μαριάννα Τόλη και ο Ρόμπερτ Ουίλιαμς. Μεταξύ μας ήμασταν σαν «στρατιωτάκια» στις πρόβες.
Τότε μας είχαν δώσει από 5.000 δρχ. στον καθένα για τα έξοδά μας. Τη βραδιά του διαγωνισμού περιμέναμε αγωνιωδώς στο green room για τη βαθμολογία. Σε κάποιες στιγμές η Ελλάδα αναβόσβηνε πρώτη, υπήρχε φοβερός ενθουσιασμός. Πίσω στην Ελλάδα είχαν πιστέψει όλοι ότι πάμε για πρωτιά. Οταν γυρίσαμε, μας αγκάλιασαν, λέγοντάς μας ρυθμικά «Δεν πειράζει».
Το «Μάθημα Σολφέζ» το τραγούδησαν ο Πασχάλης, η Μπέσσυ Αργυράκη, ο Ρόμπερτ Ουίλιαμς και η Μαριάννα Τόλη για τη Eurovision του 1977 που έγινε στο Λονδίνο. Ηταν η πρώτη επιτυχία της Ελλάδας, που σκαρφάλωσε στην 5η θέση της τελικής κατάταξης και θα χρειαζόταν 15 χρόνια για να πλασαριστεί και πάλι στην κορυφαία πεντάδα (το κατάφερε το 1992 με την Κλεοπάτρα και το «Ολου του κόσμου η ελπίδα», επίσης 5η θέση). Νικήτρια εκείνη τη βραδιά αναδείχθηκε η Γαλλία με το «L’Oiseau et l’Enfant» που τραγούδησε η Μαρί Μιριάμ.
Ο Θάνος Καλλίρης με τους Bang γέμισε με ουρές τα κομμωτήρια πίσω στην Ελλάδα
Ενιωσα θαρραλέος τότε. Είναι αυτό που είσαι τόσο νέος και με έναν τρόπο δεν σε νοιάζει. Εκπροσωπούσα τη χώρα μου σε 3 λεπτά, τραγουδούσα ζωντανά με 40 άτομα ορχήστρα στα ελληνικά και με έβλεπαν τόσα εκατομμύρια και ήταν σαν να είμαι στο σπίτι μου και να κάνω πρόβα, δεν είχα καθόλου άγχος. Ετεροχρονισμένα που το σκέφτομαι λέω «Παναγία μου, τώρα θα είχα πεθάνει από το τρακ». Ηταν όμως υπέροχη εμπειρία, ήθελα να πάω γιατί έβλεπα τη Eurovision από την πρώτη μας χρονιά με το «Λίγο κρασί, λίγο θάλασσα και το αγόρι μου».
Τότε η Eurovision δεν είχε το hype που έχει σήμερα. Σκεφτείτε πως τυπώσαμε με δικά μας έξοδα το κομμάτι σε single. Πήγαμε στις Βρυξέλλες, μία εβδομάδα πριν από τον διαγωνισμό. Μας είχαν ένα πρόγραμμα στο οποίο θα βλέπαμε διάφορα πράγματα. Ταυτόχρονα γίνονταν και πάρτι από διάφορες αποστολές. Είχα γνωρίσει και τον Τζόνι Λόγκαν που τότε είχε πάει με το «Hold Me Now».
Στενοχωρήθηκα για τη θέση που πήραμε, αλλά γυρνώντας υπήρχε μεγάλος ενθουσιασμός από τη νεολαία, οπότε υπήρχε αυτή η ανταμοιβή. Πολλοί κομμωτές της εποχής μού έλεγαν ότι πήγαιναν άπειροι, άντρες και γυναίκες, και ζητούσαν τα δικά μας κουρέματα.
To 1987 στη Eurovision που φιλοξενήθηκε στις Βρυξέλλες μάς εκπροσώπησαν οι Bang, δηλαδή ο Θάνος Καλλίρης και ο Βασίλης Δερτιλής, με το κομμάτι «Stop!». Κατέκτησαν τη 10η θέση. Νικητής αναδείχθηκε ο Τζόνι Λόγκαν με το «Hold me now» για την Ιρλανδία, ο οποίος με τρεις νίκες (δύο ως περφόρμερ και μία ως συνθέτης) παραμένει ο πιο δαφνοστεφανωμένος συμμετέχων στην ιστορία του θεσμού.
Η Σοφία Βόσσου βρίσκει την «Ανοιξη» παντού μπροστά της
Θυμάμαι την ένταση που είχε η βραδιά, αλλά και οι πρόβες. Υπήρχε άγχος να βγούμε καλά, να στηθούμε καλά. Και θυμάμαι και Ελληνες «Eurofans» που είχαν έρθει και μας στήριξαν πάρα πολύ. Προσωπικά, δεν είχα τόσο άγχος. Είχα πείσει τον εαυτό μου ότι και να γκρεμιστούν όλα, εγώ θα συνεχίσω να τραγουδάω.
Την «Ανοιξη» δεν έχουν σταματήσει να μου τη ζητούν έκτοτε. Είναι σαν να βγήκε χθες. Μου το ζητάνε μέχρι και σήμερα ακόμα και παιδάκια 6-7 χρόνων.
«Η Ανοιξη» ήταν η ελληνική συμμετοχή για τη Eurovision του 1991 που έγινε στα στούντιο της Τσινετσιτά, στη Ρώμη. Το τραγούδι έγραψε ο Ανδρέας Μικρούτσικος που ήταν μαζί με το μπάσο του στη σκηνή. Με το βραβείο από τα θρυλικά κινηματογραφικά στούντιο έφυγε η Carola, που τραγούδησε για τη Σουηδία το «Fångad av en stormvind».
Η Καίτη Γαρμπή σκέφτηκε πως ήταν άλλη μια βραδιά στο κέντρο που τραγουδάει
Θυμάμαι να παίζει η εισαγωγή του «Ελλάδα χώρα του φωτός» κι εγώ να περπατάω χαμογελαστή και αγέρωχη στη σκηνή προς τη θέση μου και ταυτόχρονα να σκέφτομαι να κάνω μεταβολή και να γυρίσω τρέχοντας στο καμαρίνι μου.
Με το που λέω τις πρώτες νότες, πάντα χαμογελαστή και άνετη, σκέφτομαι πως κουβαλάω την Ελλάδα στους ώμους μου, λογικά θα πρέπει να καταρρεύσω και την επόμενη ακριβώς στιγμή πείθω τον εαυτό μου πως είμαι στο κέντρο που εμφανίζομαι εκείνη την εποχή και ότι κάνω απλά μία ακόμα εμφάνιση.
Ολα αυτά που περιγράφω συμβαίνουν μέχρι το πρώτο κουπλέ, και δεν ξανασκέφτομαι για τα επόμενα δυόμισι λεπτά κάτι αρνητικό, μόνο προσηλώνομαι στην ερμηνεία του τραγουδιού. Με το που τελειώνει το τραγούδι μου και φεύγω από τη σκηνή, φτάνω στο καμαρίνι μου, γονατίζω κι αρχίζω να κλαίω με λυγμούς, τέτοια ήταν η συναισθηματική μου φόρτιση.
Σοκ και δέος γι’ αυτό που έκανα και αυτό που εκπροσώπησα.
Η Καίτη Γαρμπή εκπροσώπησε τη χώρα μας στη Eurovision του 1993 με το «Ελλάδα χώρα του φωτός» και κατέκτησε την 9η θέση. Ο διαγωνισμός ήταν διπλά ιρλανδικός, μια και όχι μόνο διεξήχθη στο Κορκ, αλλά η Ιρλανδία κέρδισε ξανά με το «In Your Eyes» από τη Νίαμ Κάβανα. Η εμφάνιση της Καίτης Γαρμπή έχει μείνει στην ιστορία όχι μόνο για τη γαλάζια τουαλέτα της Σήλιας Κριθαριώτη που φόρεσε η τραγουδίστρια, αλλά και γιατί η κάμερα έμεινε σταθερή για 43 ολόκληρα δευτερόλεπτα πάνω της, κάτι που δεν έχει ξαναγίνει στον διαγωνισμό.
Ο Κώστας Μπίγαλης δεν ήθελε να πάει στη Eurovision με το «Τρεχαντήρι»
Τότε ήταν μια άλλη εμπειρία. Δεν ήθελα να πάω με αυτό το τραγούδι, είχα προτείνει το «Του πολέμου το παιδί». Θα έβγαζα δίσκο τότε και μου είπαν από την ΕΡΤ να τον ακούσουν και να διαλέξουν ένα τραγούδι για τη Eurovision. Είχαμε κάνει καλή παρέα με τους Sea Lovers, αλλά είχα μια αγωνία ότι δεν θα πάμε καλά – αν βγαίναμε στις πολύ χαμηλές θέσεις, θα αποκλειόμασταν την επόμενη χρονιά.
Δεν είχα ποτέ όνειρο τη Eurovision, αλλά ξαναπήγα, ως συνθέτης αυτή τη φορά, το 1996 με το «Εμείς φοράμε τον χειμώνα ανοιξιάτικα» που είπε η Μαριάννα Ευστρατίου.
Ο Κώστας Μπίγαλης με τους Sea Lovers (δηλαδή, τον Αντώνη και τον Ακη Τουρκογιώργη, τον Βασίλη Ρούσση, τη Χριστίνα Αναγνωστοπούλου και τη Βικτώρια Χαλκίτη) εκπροσώπησαν την Ελλάδα το 1994 με το «Τρεχαντήρι (Ντίρι Ντίρι)» και ήρθαν στη 14η θέση. Αλλη μια διπλά ιρλανδική οργάνωση, καθώς νικήτρια ήταν για τρίτη συνεχόμενη χρονιά η Ιρλανδία με το «Rock ‘n’ roll kids» που τραγούδησαν ο Πολ Χάρινγκτον και ο Τσάρλι ΜακΓκέτιγκαν.
Η Καλομοίρα ζει ακόμη τα τελευταία λεπτά αδρεναλίνης πριν βγει στη σκηνή
Είναι μεγάλη τιμή για εμένα που αποτελώ μέρος της 50ετούς ιστορίας συμμετοχών της Ελλάδας στον θεσμό της Eurovision. Νιώθω περήφανη και ευγνώμων που έχω εκπροσωπήσει τη χώρα μου.
Πρόκειται για μία μοναδική εμπειρία που δεν πρόκειται να ξεχάσω ποτέ. Μέχρι σήμερα η συμμετοχή μου με το «Secret Combination» στον τελικό είναι στην καρδιά μου ως κάτι πολύ ξεχωριστό, ως μία από τις πιο ζωντανές αναμνήσεις που θυμάμαι πολύ έντονα και ας έχουν περάσει τόσα χρόνια. Ηταν κάτι πρωτόγνωρο που με άγγιξε ολοκληρωτικά και ως καλλιτέχνη και ως άνθρωπο. Υπέροχες στιγμές στις πρόβες, στα παρασκήνια, στη σκηνή και έντονα συναισθήματα από την πρώτη ημέρα της προετοιμασίας έως και την τελευταία που επέστρεψα στην Ελλάδα, μετά τον τελικό.
Προσπαθώντας να ξεχωρίσω κάτι, θα σταθώ στα τελευταία λεπτά πριν ανέβω στη σκηνή, όπου η αδρεναλίνη και η ανυπομονησία κυριαρχούσαν. Τότε, ήμουν στο καμαρίνι με όλη την ομάδα και τους χορευτές και αγκαλιαστήκαμε όλοι μαζί, κλείσαμε τα μάτια μας και προσευχηθήκαμε. Είπαμε μία προσευχή από το Αγιον Ορος, την οποία λέω ακόμα και σήμερα σε κάθε ευκαιρία. Για εκείνα τα λεπτά, η ένταση και η πίεση της στιγμής εξαφανίστηκαν και όλοι μας νιώσαμε πιο έτοιμοι από ποτέ να δώσουμε τον καλύτερό μας εαυτό.
Εύχομαι στην Ελλάδα πολλά ακόμη χρόνια επιτυχιών και διακρίσεων στη Eurovision.
Η Καλομοίρα εκπροσώπησε με το «Secret Combination» την Ελλάδα στο Βελιγράδι και στη Eurovision του 2008 (ήταν η πρώτη που έγινε σε χώρα της πρώην Γιουγκοσλαβίας). Ηταν ένα από τα φαβορί εκείνης της χρονιάς, αλλά τερμάτισε τελικά στην 3η θέση. Η πρωτιά εκείνη τη χρονιά ήρθε για τη Ρωσία, που εκπροσωπήθηκε από τον Ντίμα Μπιλάν και το «Believe».