Ως έφηβος, ο Selwyn Birchwood είχε ένα κανόνα για τα κορίτσια με τα οποία έβγαινε· έπρεπε να ξέρουν το όνομα του Muddy Waters, του θρυλικού μπλουζίστα από το Μισισίπι. Κάπως ασυνήθιστο αν σκεφτούμε πως ο 29χρονος σήμερα Birchwood μεγάλωσε σε μια εποχή που το r’n’b και το hip-hop κυριαρχούν στις μουσικές προτιμήσεις της «μαύρης» Αμερικής. Κι όμως κόντρα σε αυτό το ρεύμα, όπως και σε όσους χρόνια υποστηρίζουν πως το μπλουζ έχει πεθάνει, μια νέα γενιά από κιθαρίστες και τραγουδοποιούς –στους οποίους ανήκει και ο Selwyn Birchwood– κυρίως του Νότου αναβιώνουν τα τελευταία χρόνια το είδος με τρόπο μάλιστα εξαιρετικά δημιουργικό και όχι απλά αποτίοντας φόρο τιμής σε παλιούς και ξεχασμένους δασκάλους.
Εύηχο πάντρεμα
Πριν από μερικές εβδομάδες έπεσε στα χέρια μου ο νέος δίσκος ενός άλλου νεαρού καλλιτέχνη ονόματι Benjamin Booker. Μιλάμε για μικρό διαμάντι. Κλασικοί μπλουζ ήχοι και μελωδίες παίρνουν φωτιά και παίζονται σε ρυθμούς που θυμίζουν πανκ, ενώ η βραχνάδα της φωνής του Booker λειτουργεί ως ευπρόσδεκτη ρετρό πινελιά.
Το πάντρεμα της παράδοσης με τον σύγχρονο ροκ ήχο, κάτι που επιχειρούν όλοι αυτοί οι νέοι δημιουργοί, είναι κάτι παραπάνω από ταιριαστό, αφού εκ φύσεως το μπλουζ επιτρέπει τον συνδυασμό του με άλλα μουσικά είδη. Το είχε ήδη αποδείξει άλλωστε εδώ και ένα χρόνο ένας άλλος βιρτουόζος των σύγχρονων μπλουζ, ο Gary Clark Jr.
Αφού έκανε τον Ερικ Κλάπτον, κατά δήλωσή του, να θέλει να παίξει ξανά και έχοντας κερδίσει τον σεβασμό άλλων ζωντανών μύθων όπως ο Τζίμι Πέιτζ και ο Μπάντι Γκάι, ο τραγουδοποιός από το Οστιν του Τέξας αποτελεί τον απόλυτο εκφραστή της αναγέννησης του είδους. Μπλουζ, κάντρι, τζαζ αλλά ακόμα και η r’n’b και το hip-hop δημιουργούν ένα μοναδικό συνθετικό μείγμα, ενώ οι λάιβ εκτελέσεις των τραγουδιών τα προχωρούν σε ακόμα υψηλότερο επίπεδο.
Το νέο αίμα ωστόσο δεν προέρχεται μόνο από την Αμερική. Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, στη Βρετανία της brit-pop και της τεράστιας εναλλακτικής σκηνής, τα μπλουζ βρίσκουν τον δικό τους χώρο. Νεαροί καλλιτέχνες όπως ο Oli Brown και ο Davy Knowles έχουν ήδη κάνει τα πρώτα τους βήματα, κερδίζοντας αρκετούς θαυμαστές και σχηματίζοντας τη δική τους ηχητική υπογραφή. O Knowles μάλιστα, ο οποίος λόγω καταγωγής έχει στενή σχέση και με την ιρλανδική παράδοση, ενσωματώνει τόσο το κέλτικο απόσταγμα όσο και την επιρροή του μεγάλου Rory Gallagher, με ενδιαφέροντα μουσικά αποτελέσματα.
Ηχηρό σόλο κιθάρας
Κι αυτοί βέβαια οι νέοι καλλιτέχνες δεν «έπεσαν από τον ουρανό». Μάγοι της κιθάρας και των ηλεκτρικών μπλουζ όπως ο αδικοχαμένος Stevie Ray Vaughan, για παράδειγμα, συνέχισαν να παρουσιάζονται ακόμα και δεκαετίες μετά τους πρωτοπόρους.
Το ίδιο συνέβη και την τελευταία δεκαετία με εξαιρετικά επιτυχημένα μάλιστα ονόματα και στον εμπορικό τομέα, όπως ο Jack White των White Stripes και ο Dan Auerbach των Black Keys. Ο ήχος και των δύο –ανεξάρτητα από τις όποιες μετέπειτα μεταβολές– έχει ξεκάθαρες μπλουζ ρίζες και επιρροές. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως και οι δύο έχουν επιλέξει ως βάση τους το Νάσβιλ του Τενεσί, διαχρονική πρωτεύουσα των μπλουζ και της κάντρι μουσικής.
Το ερώτημα όμως επανέρχεται: τι πραγματικά νέο, επομένως και αυθεντικό μπορεί να εκπροσωπεί σήμερα ένα «αρχαίο» είδος όπως τα μπλουζ; Η απάντηση είναι μάλλον απλή. Πραγματικά νέο στη μουσική –και ειδικά στη ροκ– έχει πάψει να υπάρχει εδώ και τουλάχιστον τρεις δεκαετίες (αν ορίσουμε το πανκ και το μέταλ ως τελευταίες ροκ επαναστάσεις). Συνεπώς αυτό που ο ψαγμένος μουσικά κόσμος πλέον αναζητά είναι οτιδήποτε αυθεντικό, πέρα από την πλαστικοποιημένη «τέχνη» που σερβίρει συνήθως προς κατανάλωση η κυρίαρχη μουσική βιομηχανία. Το σύγχρονο ηλεκτρικό μπλουζ (και βέβαια όχι μόνο αυτό) φαίνεται πως είναι ικανό να προσφέρει κάτι τέτοιο, ακριβώς ίσως λόγω της φύσης και των καταβολών του. Το έντονο αυτοσχεδιαστικό στοιχείο μαζί με τη συναισθηματική φαντασία που ρέει από τις μελωδίες των μπλουζ οδηγεί τον νου σε νέα μονοπάτια, όχι μόνο μουσικής απόλαυσης αλλά πραγματικής σκέψης. Μερικές φορές ένα σόλο κιθάρας μπορεί να «πει» πολλά περισσότερα από ένα ολόκληρο κατεβατό στίχων…
Επειδή οποιαδήποτε παρουσίαση είναι λίγη μπροστά στην ίδια τη μουσική, ακολουθούν ενδεικτικά μερικά σύγχρονα μπλουζ-ροκ άλμπουμ που αξίζει να αναζητήσετε.
1. Benjamin Booker: «Benjamin Booker»
2. Gary Clark Jr.: «Gary Clark Jr. Live»
3. Davy Knowles: «Coming Up for Air»
4. Selwyn Birchwood: «Don’t Call No Ambulance»
5. Jack White: «Lazaretto»
6. Black Keys: «Brothers»