Το φυσικό περιβάλλον ενός γαλήνιου, σχεδόν μαγικού τοπίου, του ανοιχτού πέτρινου αμφιθεάτρου στον Κουμάρο, χτισμένου στους πρόποδες του Εξώμβουργου, του ψηλότερου βουνού της Τήνου και επιμελημένου από τον εικαστικό Κώστα Τσόκλη, δημιούργησε το ιδανικό σκηνικό της μουσικής περφόρμανς «Χαλεπάς» σε σκηνοθεσία της Αργυρώς Χιώτη και λιμπρέτο του Αλέξανδρου Βούλγαρη (The Boy). Η θερινή παράσταση εντάσσεται στο πλαίσιο των δράσεων του Προγράμματος «Εξωστρέφεια» της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, σε συνεργασία με το Φεστιβάλ της Τήνου.
Η ηρεμία του χώρου, η αύρα του τηνιακού τοπίου, η υποβλητική παρουσία των αιωνόβιων δέντρων, που περιβάλλουν πλευρικά τη σκηνή, δημιούργησαν ένα θεατρικό σύμπαν, μέσα στο οποίο αιωρούνταν όχι μόνο τα φύλλα τους αλλά και τα συναισθήματα του κεντρικού δραματικού προσώπου, μιας ιδιάζουσας προσωπικότητας, δέσμιας της ψυχοπαθολογίας της. Τα σκηνικά της Εφης Μπίρμπα λειτούργησαν δυναμικά στη σύζευξη των ψυχικών βιωμάτων, των ονειρικών σχημάτων αλλά και των αληθινών στιγμών της ζωής του Γιαννούλη Χαλεπά. Το ξύλινο χειροκίνητο μηχάνημα αναπαραγωγής του ήχου του ανέμου, γνωστού για τη σφοδρότητά του στο κυκλαδίτικο νησί, η μεταλλική λαμαρίνα και ο λευκός καμβάς πάνω στον οποίο ο γλύπτης δημιουργούσε με κάρβουνο τα προσχέδια των έργων του, λειτούργησαν ως σκηνικά αντικείμενα, που σε πρώτο πλάνο προσείλκυαν το βλέμμα του θεατή, προτού αυτό αφεθεί στο οπτικό βάθος της θέας του μεσαιωνικού χωριού του Κουμάρου.
Το εγχείρημα της σύνθεσης ενός λιμπρέτου με τη δραματική αφήγηση, την ανάπτυξη ψυχικών καταστάσεων και τη δημιουργία εντέλει ενός βιογραφικού είδους, είναι εκτεθειμένο σε πολλές δυσκολίες, όσον αφορά τη δραματουργική επεξεργασία και τον συνδυασμό των πραγματικών γεγονότων με τις συναισθηματικές αποχρώσεις των προσώπων που βιογραφούνται. Η σύνθεση μιας μίνι βιογραφίας γίνεται ακόμη πιο δύσκολη υπόθεση, όταν το κεντρικό πρόσωπο που σκιαγραφείται είναι ο «Ροντέν της Ελλάδας», για να δανειστώ τον χαρακτηρισμό που απέδωσαν στον Χαλεπά.
Μετά τη σκηνοθεσία της «Θείας Κωμωδίας» του Δάντη (2017), το ερευνητικό ταξίδι της θεατρικής ομάδας της Αργυρώς Χιώτη συνεχίστηκε με την περιπλάνησή της στο μαρμάρινο χωριό του Πύργου, τη γενέτειρα του γλύπτη αλλά και στα γύρω χωριά, στον Πάνορμο και στα Υστέρνια όπου περιπλανήθηκε κι έζησε ως ο «τρελός», ο κυνηγημένος από τους εσωτερικούς του δαίμονες, χαρισματικός καλλιτέχνης.
Παρά τις δραματουργικές αδυναμίες του έργου, η σκηνοθεσία ανέδειξε τόσο την εξαρτητική σχέση του Χαλεπά με τη μητέρα του, όσο και την ύπαρξη των δύο «εαυτών» του.
Αυτή η μεθοδική διερεύνηση αποτέλεσε και το έρεισμα για τη σκηνική σύνθεση με τη μορφή «μουσικής τραγωδίας» ή «ονειρικού αφηγήματος» με θέμα την πορεία της ζωής του Τήνιου γλύπτη. Η αλήθεια είναι ότι η περφόρμανς της Χιώτη πάσχει από ένα έλλειμμα ειδολογικής ταυτότητας, όσον αφορά τη δραματουργία της. Ωστόσο παρά τις δραματουργικές αδυναμίες του έργου, η σκηνοθεσία ανέδειξε τόσο την εξαρτητική σχέση του Χαλεπά με τη μητέρα του, όσο και την ύπαρξη των δύο «εαυτών» στη ζωή του.
Το βάρος της σκηνοθεσίας έπεσε επίσης στον συντονισμό των κινήσεων των σωμάτων των ηθοποιών και στον προσανατολισμό τους σε ένα ποιητικό λιμπρέτο, για το οποίο η μουσική του Jan Van Angelopoulos υπήρξε καθοριστικής σημασίας. Σε διάφορες στιγμές οργανωμένα κινησιολογικά σύνολα απέδωσαν εύστοχα τα γλυπτά του Χαλεπά, όπως αυτό της περίφημης «Κοιμωμένης» που φιλοτέχνησε για την ταφική κατοικία της νεαρής Σοφίας Αφεντάκη.
Η Γιώτη συνθέτει το ημερολόγιο του γλύπτη βασισμένη σε τεκμήρια χωρίς να τα διανθίζει με στοιχεία φανταστικά, παρά την ύπαρξη ενός ονειρικού πλέγματος ανάμεσα στο τότε και στο τώρα. Εκθέτει σκηνικά τους δύο εαυτούς του Χαλεπά: τον υγιή και τον σχιζοφρενή.
Ο Ευθύμης Θέου (αντικατέστησε τον Σίμο Κακάλα που ερμήνευσε τον ίδιο ρόλο στη Στέγη) διείσδυσε στο ταραγμένο από τη βαριά ψύχωση μυαλό του καλλιτέχνη. Απέδωσε τον άρρωστο εαυτό, τον εγκλωβισμένο στις ακουστικές ψευδαισθήσεις, τον εσωστρεφή Χαλεπά, που άλλοτε συνομιλεί με τις φωνές που ακούει και άλλοτε βυθίζεται στην απομόνωση και στη σιωπή. Ο Θέου απέδωσε τον σχιζοφρενή «εαυτό», εκείνον δηλαδή που επέβαλε στον Γιαννούλη την πρόσδεση και την εξάρτηση από τη μητέρα και την επιστροφή στο χαϊδολόγημα της μητρικής αγκαλιάς.
Ο Αντώνης Μυριαγκός εξερεύνησε με υποκριτική λεκτική και σωματική σπιρτάδα, ευγλωττία και υπερεκφραστικότητα τον υγιή «εαυτό» του Χαλεπά. Υπηρέτησε με απόλυτη συνέπεια το δίπολο της σχιζοειδούς κατάστασης και ερμήνευσε τις στιγμές ύφεσης της νόσου, της υποχώρησης του παραληρήματος και την πρόσκληση στη δημιουργική και καλλιτεχνική πλευρά της ζωής. Ο υγιής Χαλεπάς κερδίζει στο τέλος την αβουλία, την παραίτηση και την αυτοκαταστροφική παθογενή φύση του ίδιου του εαυτού του. Σε ένα ταμπλό που φέρει τα στοιχεία ενός υπέρκοσμου θεατρικού, μετά τον δραματικό λόγο, βιώματος, η Χαρά Κότσαλη, ο Γιώργος Νικόπουλος, ο Δημήτρης Σωτηρίου, η Αργυρώ Χιώτη και η Τζωρτζίνα Χρυσκιώτη ερμηνεύουν με ευαισθησία τα πρόσωπα που συντροφεύουν τον Γιαννούλη στις διάφορες φάσεις της ζωής του.
