Το 1818, στο μεταίχμιο του τέλους της Τουρκοκρατίας και της αυγής της Επαναστάσεως, ο φιλικός Γεώργιος Λασσάνης εκ Κοζάνης, σπουδαγμένος στην Μεσευρώπη, διδάσκει στην ελληνοεμπορική σχολή της Οδησσού και μεταξύ άλλων πνευματικών δραστηριοτήτων του για τον φωτισμό των Ελλήνων, γράφει και ανεβάζει θεατρικά έργα πατριωτικού περιεχομένου όπως το «Η Ελλάς και ο Ξένος».
Πριν από αυτόν, ένας άλλος Ελληνας του Διαφωτισμού, ο Κωνσταντίνος Οικονόμος ο εξ Οικονόμων, από την Τσαρίτσανη, ιερωμένος και διδάσκαλος, διασκεύασε τον «Φιλάργυρο» του Μολιέρου, το 1816 γιατί προφανώς θεωρούσε πως για τον φωτισμό του έθνους και το θέατρο ήταν ένα όχημα προσέγγισης με τα φώτα της δυτικής Ευρώπης.
Στο ελεύθερο νεοελληνικό κρατίδιο, ο εκ των τριών αδελφών Βερναρδάκη, Δημήτριος, καθηγητής της Γενικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, παράλληλα προς τα διδακτικά του καθήκοντα -από τα οποία επαύθη εξαιτίας πολιτικής- στην προσπάθειά του να δημιουργηθεί «νέον ελληνικόν δράμα» έγραψε σειρά θεατρικών έργων ιστορικού περιεχομένου που ανέβηκαν στην Αθήνα -κάποια όσο ήταν ακόμα καθηγητής- και μάλιστα όχι σε κλειστά ακαδημαϊκά εργαστήρια, αλλά στην αρένα των δημοσίων θεαμάτων με πρωταγωνίστριες όπως η Πιπίνα Βονασέρα.
Ο καθηγητής της Αρχαιολογίας Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής, είχε επίσης ενεργό θεατρική παρουσία και δράση και όχι μόνο με το έργο «Του Κουτρούλη ο γάμος».
Αλλά και αυτός ο Γεώργιος Μιστριώτης -που η αρνητική θεώρηση των «μαλλιαρών» εκάλυψε τις όποιες αρετές του ως φιλολόγου και καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Αθηνών- σκηνοθέτησε αρχαίες τραγωδίες με ηθοποιούς φοιτητές του.
Ενεργός περί τα θεατρικά πράγματα ήταν και ο πατέρας της ελληνικής λαογραφίας, ο καθηγητής Νικόλαος Γ. Πολίτης. Οπως ήταν στην εποχή μας ο καθηγητής στο Αριστοτέλειο και σκηνοθέτης Νίκος Χουρμουζιάδης.
Προς τι λοιπόν το μένος κατά του Θεοδόση Πελεγρίνη για τις θεατρικές και κινηματογραφικές του επιδόσεις, που εγγράφονται στην παράδοση του Πανεπιστημίου, εν προκειμένω με τη σκηνική απόδοση φιλοσοφικού προβληματισμού;
Ας κριθεί ο κ. Πελεγρίνης ως φιλόσοφος ή ως πρύτανης ή ως ηθοποιός ή ως δραματουργός. Δεν μπορεί όμως η αντίθεση προς τη λειτουργία του ως πρυτάνεως να προκαλεί καταφρονετικές του θεατρικού φαινομένου κρίσεις που ρίζα έχουν όλη την άφρα των εχθρών του θεάτρου και των λειτουργών του.
Τα χειρότερα θεάματα στην ελληνική δημόσια δεν παριστάνονται από σκηνής.