«Δεν υπάρχει πιάνο!», είπε ο σκηνοθέτης και συγγραφέας Λάκης Παπαστάθης, που καθόταν δίπλα μου στο Θέατρο της Οδού Κυκλάδων – Λευτέρης Βογιατζής, για την πρεμιέρα της παράστασης «Φθινοπωρινή σονάτα». Ο Λάκης Παπαστάθης είχε στον νου του, έντονα, ως σκηνοθέτης του κινηματογράφου, την ομώνυμη ταινία του Ιγκμαρ Μπέργκμαν, αλλά η σκηνοθέτις της θεατρικής μεταφοράς της, η Μαρία Μαγκανάρη, έλυσε με πολύ έξυπνο τρόπο τη φυσική απουσία του μουσικού οργάνου. Ετσι, η μητέρα και η κόρη, που συγκρούονται με σπαραγμό, οξύτητα και σκληρότητα στο έργο, η Μαρία Κεχαγιόγλου και η Ανθή Ευστρατιάδου, στις συγκεκριμένες σκηνές χτυπούν το πόδι όπως ένας πιανίστας το πεντάλ. Οι θεατές ακούνε τις μελωδίες του Σοπέν και καμία έλλειψη του πιάνου δεν νιώθουν.
Νιώθουν όμως, σε όλη τη διάρκεια της παράστασης, τα κρυμμένα παράπονα μιας κόρης που αισθάνεται ότι ήταν σε δεύτερη μοίρα από τη διάσημη μητέρα της· νιώθουν την αδυναμία της φαινομενικά δυναμικής πιανίστριας ν’ αντιμετωπίσει τους παιδικούς της φόβους. Και εισπράττουν τις ψυχικές μεταπτώσεις των δύο ηθοποιών, τις πληγές που έχει χαράξει στην καθεμιά η λειψή τους σχέση.
Η Μαρία Μαγκανάρη φρόντισε επίσης για τη μετάφραση και τη διασκευή του έργου του Μπέργκμαν. Και τόνισε ιδιαίτερα το κείμενο και την ερμηνεία των δύο ηθοποιών. Στα πρόσωπα των δύο γυναικών, της έμπειρης και μεστής Μαρίας Κεγαχιόγλου και της νεότερης αλλά δυναμικής Ανθής Ευστρατιάδου, εμπιστεύτηκε τη δύναμη της ερμηνείας τους και δεν διαψεύστηκε. Και παρούσα επί σκηνής ήταν και η μουσική. «Οι ηθοποιοί προσπαθούν έμπρακτα να συνδιαλλαγούν μαζί της, σαν να ήταν ακόμη ένας ηθοποιός. Ετσι, από στοιχείο ατμόσφαιρας, η μουσική μετατρέπεται σε δομικό στοιχείο της δράσης», λέει στο σκηνοθετικό σημείωμα η Μαρία Μαγκανάρη. Και, πράγματι, δεν αισθάνεσαι διόλου ότι δεν υπάρχει πιάνο στη σκηνή…