«Τα Κύματα», ένα από τα πιο ποιητικά και ευαίσθητα κείμενα της Βιρτζίνια Γουλφ, η ιστορία μιας παρέας φίλων από την πρώτη μέρα του σχολείου έως τη δύση της ζωής τους, είναι η φετινή νέα παράσταση της εφηβικής σκηνής στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση που θα κάνει πρεμιέρα σε λίγες μέρες, στις 21 του μηνός. Δεν θα μπορούσε να φανταστεί κανείς μια πιο πρωτότυπη αλλά συγχρόνως ιδανική πρόταση για τους νέους, ένα έργο που μιλάει για τις ανησυχίες της εφηβείας, τη φιλία, τον έρωτα, τη διαφορετικότητα, την απώλεια, την αγωνία της ύπαρξης και της συνύπαρξης.
Μετά την ευρωπαϊκή επιτυχία του «Κυκλισμού του τετραγώνου» του Δημήτρη Δημητριάδη, ο Δημήτρης Καραντζάς, από τους πιο ταλαντούχους σκηνοθέτες της νέας γενιάς, επιστρέφει στη Στέγη για να ανεβάσει το αγαπημένο μυθιστόρημα της δικής του εφηβείας.
«Το βασικό ζήτημα στα Κύματα είναι ότι πρόκειται για λογοτεχνία και για συνειρμική αφήγηση, για έναν πυρετικό λόγο που λέγεται στις πιο κρυφές περιοχές του μυαλού και της ψυχής. Αρα πρόκειται κατά κάποιον τρόπο για εξομολόγηση. Κι αυτό είναι ένας από τους βασικούς άξονες της παράστασης», λέει σε συνομιλία του με την «Κ» ο Δημήτρης Καραντζάς και μας δίνει μια πρώτη εικόνα του τι θα δούμε.
Ο σκηνικός χώρος είναι ένα «παρατηρητήριο» ζωής, στο οποίο ηθοποιοί και θεατές κάθονται μαζί και προσπαθούν να αντιληφθούν και να συλλάβουν το μυστήριο της ζωής, το πέρασμά της και τις μεταμορφώσεις της. Οι ηθοποιοί, που στην αρχή μπαίνουν κι αυτοί ως παρατηρητές, σταδιακά εμπλέκονται, εγκλωβίζονται και εξομολογούνται σε απόσταση αναπνοής την εκδοχή τους. Οι έξι χαρακτήρες θα μπορούσαν να μην είναι χαρακτήρες, αλλά οι πλευρές, οι αντιφάσεις ενός εαυτού που παλεύει να αντεπεξέλθει. Αφορμή για όλα και στο βιβλίο και στην παράσταση είναι ένα περιστατικό στην πολύ νεανική τους ηλικία, το οποίο τους διαμορφώνει βίαια και κάθετα. «Αυτό προσπαθήσαμε με επίμονη δουλειά με τη Θεοδώρα Καπράλου στη διασκευή να αναδείξουμε και να φωτίσουμε και στην ουσία να δαμάσουμε ένα υλικό που έχει άπειρους άξονες σε ένα πλαίσιο που θα μπορούσε να αναπαρασταθεί.
Πώς περνάς από την αθωότητα, στην πρώτη γνώση, στην πρώτη απόγνωση, στην οργή, στη συμφιλίωση», επισημαίνει ο Δημήτρης Καραντζάς και στέκεται στον «καθοριστικό ρόλο της σκηνογράφου Κλειούς Μπομπότη, «διότι στην ουσία αναδιαμορφώσαμε όλη την αίθουσα, δεν είναι ένα σκηνικό, είναι μια εγκατάσταση που χωράει και το κοινό», αλλά και στη δουλειά του συνθέτη Δημήτρη Καμαρωτού, ο οποίος συνδιαμόρφωσε τη δραματουργία με παράδοξα υλικά, ένα βιβλίο παραγωγής κυμάτων, ένα ενυδρείο με απόηχους, ένα παρεμβατικό μικρόφωνο και ένα τραγούδι που επανέρχεται θραυσματικά, σαν ένα περιστατικό που έγινε κάποτε.
Οι συντελεστές
«Αυτό το έργο κατ’ αρχάς θεωρώ ότι είναι ακόμα τομή στην πεζογραφία», τονίζει ο Δημήτρης Καραντζάς όταν τον ρωτώ για την επιλογή του να το ανεβάσει. «Εχει μια αξία σε μια περίοδο στραγγαλισμού του πνεύματος και της κριτικής σκέψης να έρθει ένας νέος σε επαφή με μια τόσο σπουδαία συγγραφέα. Εχω πολύ έντονη προσωπική σύνδεση με το συγκεκριμένο κείμενο από τα μετεφηβικά μου χρόνια. Συνδέθηκα και παρηγορήθηκα πολύ από το κείμενο της Γουλφ και ακριβώς γι’ αυτό το επέλεξα. Διεισδύει σε περιοχές ερμητικές, ανείπωτες και τις νομιμοποιεί, αρθρώνει όλες τις ατέλειες και τις φέρνει μπροστά, συμπονά και όλα τα παραπάνω πιστεύω ότι είναι πολύτιμα σε μια τόσα άγρια και μοναχική, όπως τη νομίζουμε εμείς τότε, περίοδο, όπως αυτή της εφηβείας».
Στην παράσταση παίζουν οι Ευδοξία Ανδρουλιδάκη, Γιώργος Βουρδαμής – Μαυρογένης, Ιωάννα Πιατά, Ελίνα Ρίζου, Μιχάλης Σαράντης και Αινείας Τσαμάτης.
Παράλληλα με τις παραστάσεις θα πραγματοποιείται η δράση «Zoom στο παρασκήνιο», όπου έφηβοι 13-16 ετών θα μπαίνουν στα παρασκήνια της Στέγης για να κάνουν ρεπορτάζ. Λεωφόρος Συγγρού 107-109, τηλ. 210-90.05.800
Το εφηβικό θέατρο στην Ελλάδα
Ο Δημήτρης Καραντζάς έχει ασχοληθεί ποικιλοτρόπως όπως λέει «με το λεγόμενο “εφηβικό θέατρο”». Κατ’ αρχάς υπήρξε βοηθός σκηνοθέτη στην πρώτη εφηβική παράσταση που ανέβηκε ποτέ στην Ελλάδα, στο «Chatroom» του Εντα Γουόλς, της πρωτοπόρου στο είδος Σοφίας Βγενοπούλου. Επειτα σκηνοθέτησε στο εφηβικό φεστιβάλ της Στέγης, που και πάλι εισηγήθηκε η Σοφία Βγενοπούλου, μια παράσταση με δεκατετράχρονους που έκαναν τους δεκατετράχρονους. Ακολούθησε η «Ελένη» στο Εθνικό που ταξίδευε στα σχολεία. «Είναι πολύ κρίσιμο είδος», αναφέρει χαρακτηριστικά για το εφηβικό θέατρο. «Απλά έχω πολλές δεύτερες σκέψεις για το κατά πόσον είναι είδος. Για μένα πρέπει να μιλήσεις με ακριβώς τον ίδιο τρόπο που μιλάς με τον εαυτό σου σ’ έναν έφηβο, η ανακούφιση και η σύνδεση που μπορείς να του προσφέρεις δεν μπορεί να έρθουν από το να κάνεις ότι τον μιμείσαι, ότι τον ξέρεις· δεν τον ξέρεις. Πρέπει όσο πιο έντιμα και ειλικρινά γίνεται να του αφηγηθείς ένα έργο, ένα έργο που ενδεχομένως να τον αφορά. Αλλά όχι να τον κοροϊδέψεις. Ετσι προτιμώ να σκέφτομαι ότι είναι κανονικές, όπως και οφείλουν να είναι, παραστάσεις που καλούμε «ονομαστικά» τους εφήβους.