Πάντα υπήρχε επικοινωνία μεταξύ των ειδών. Από το Χόλιγουντ μέχρι την ελληνική επιθεώρηση, θέατρο, τραγούδι και αργότερα η τηλεόραση, ήταν συγκοινωνούντα δοχεία. Ομως η ανεργία συνέβαλε ώστε αυτή η επικοινωνία τα τελευταία χρόνια να γίνει πιο θερμή.
Πέρυσι ήταν η Ελεονώρα Ζουγανέλη που υποδύθηκε στο Εθνικό την Πιάφ. Πρόπερσι η Μαρινέλλα στο Badminton τη Σοφία Βέμπο. Το θέατρο φαίνεται να αναζωπύρωσε την καριέρα του Στέλιου Διονυσίου και της Κατερίνας Κούκα στο «Πριν το χάραμα» των Παπαθανασίου-Ρέππα», αλλά και του Σάκη Ρουβά που μετά τον Διόνυσο, ντύθηκε «Ηρακλής» δίπλα στη Ρούλα Πατεράκη. Και μήπως ο Γιώργος Μαργαρίτης δεν συμπρωταγωνιστούσε με τους Ρένη Πιττακή και Χρήστο Στέριογλου;
Η Ελενα Παπαρίζου με τη Νάντια Μπουλέ κέρδισαν τις εντυπώσεις στο «Νine». Η λαϊκή Ελένη Ροδά εμφανίζεται στο καινούργιο έργο της Δήμητρας Παπαδοπούλου «Μάνα θα πάω στο Hollywood», ενώ ο Μπάμπης Τσέρτος με την Εστουδιαντίνα στο «Σμύρνη μου αγαπημένη» της Μιμής Ντενίση.
Ως ηθοποιός εμφανίστηκε η Μαίρη Συνατσάκη στο «Αχ!» της Γλυκερίας Μπασδέκη από την ομάδα bijoux de kant. Ο Νίκος Μουτσινάς σπούδασε ηθοποιός αλλά καθιερώθηκε ως παρουσιαστής εκπομπών, σκηνοθετεί το έργο του που έγραψε για τη Ζωή Λάσκαρη. Υπάρχει βέβαια και το παράδειγμα του Σταμάτη Μαλέλη. Το μπεστ σέλερ του «Το τέρας κι εγώ» ανέβηκε στο Θέατρο Πρόβα από τους Σωτήρη Τσόγκα και Μαίρη Ραζή.
Οι ηθοποιοί που τραγουδούν είναι ένα άλλο κεφάλαιο: Οχι μόνον ο Γιάννης Μπέζος, αλλά και οι Ελένη Κοκκίδου, Λένα Κιτσοπούλου και Γιάννος Περλέγκας: «Το τραγούδι με στηρίζει για να βιώνω την περιπέτεια των ποσοστών» έχει δηλώσει ο τελευταίος.
Η φούσκα της τηλεόρασης
Υπάρχουν βέβαια και οι παραγωγοί. Οταν έκλεισε ο κύκλος της ΕΛΘΕΑ το καλοκαίρι του 2014, ο Διονύσης Παναγιωτάκης γνωστός ως τηλεοπτικός παραγωγός, άνοιξε τον κύκλο της εταιρείας ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΘΕΑΤΡΑ Α.Ε. (Παλλάς, Αλίκη, Μικρό Παλλάς, Δημήτρης Χορν, Λαμπέτη, Εμπορικόν, Αποθήκη, Πειραιώς 131). Θυμίζει ότι είχε ασχοληθεί και πριν από δέκα χρόνια με το θέατρο σε συμπαραγωγές με τον Τάσο Παπανδρέου και το θέατρο Τέχνης. Η τηλεοπτική ύφεση τον επανέφερε στη θεατρική αγορά: «Αυτή την εποχή, τα ενοίκια και οι αμοιβές διαμορφώνονται πολύ πιο χαμηλά και σε κανονικά επίπεδα. Τα υψηλά κοστολόγια των παλιών καιρών δεν άντεξαν στην κρίση, όπως δεν αντέξαμε κι εμείς. Ολα ήταν μια φούσκα… Κάθε χρόνο “χτυπούσαμε” κάποια ονόματα προσφέροντάς τους υψηλές αμοιβές, παρακινούμενοι από τα κανάλια. Μέσα στον ανταγωνισμό οι αμοιβές έφταναν στα ύψη, μαζί με το κόστος ενός σίριαλ. Ηταν όμως τόσο πολλές, που η διαφημιστική πίτα δεν τις κάλυπτε.
Κι όταν άρχισε να μην πουλάει η αγορά, οι εταιρείες να μη διαφημίζονται, οι διαφημιστικές να κόβουν τα κονδύλια, τα κανάλια να μην πληρώνουν τους παραγωγούς, κι εμείς να μην πληρώνουμε τις παραγωγές, έπρεπε όλα να αλλάξουν. Κάποιοι ηθοποιοί όμως, είχαν μάθει να παίρνουν 5.000 ευρώ το επεισόδιο κι όταν τους έλεγες 2.000 ή 1.000 δεν έρχονταν, αγνοώντας ότι μπορεί να μην ξαναδουλέψουν στην τηλεόραση. Ετσι έμειναν πολλοί καλλιτέχνες άνεργοι».
Ενάμιση χρόνο από τότε που ανέλαβε τα οκτώ θέατρα, λέει ότι «η φετινή σεζόν είναι χειρότερη από την περυσινή. Παρότι ο Οκτώβριος ξεκίνησε καλά, μόλις άρχισαν να έρχονται οι φόροι, το θέατρο έπεσε». Οι κεντρικές σκηνές (και δεν εννοεί μόνο το Παλλάς, το Αλίκη, το Χορν αλλά και τα θέατρα Βρετάνια, Αθηνών που έχει ο θεατρικός επιχειρηματίας Κάρολος Παυλάκης στην Πανεπιστημίου και Βουκουρεστίου) «επηρεάζονται από την πολιτική κατάσταση, τις πορείες κ.λπ.». Η μείωση φέτος ανέρχεται στο 30%. «Εχει ενδιαφέρον όμως, ότι η λειτουργία των θεάτρων αυτών αύξησε την οικονομία της περιοχής, την κίνηση κατά 20% στα γειτονικά εστιατόρια και καφέ όχι μόνο στη στοά Σπυρομήλιου (City link), αλλά και στους κοντινούς δρόμους».
Τι υποστηρίζει για το μέλλον; «Η επόμενη σεζόν θα είναι καλύτερη για το θέατρο: Ισως δούμε λιγότερες ακριβές παραγωγές αλλά όχι μικρότερο συνολικά αριθμό στα 400 θέατρα».
Στη δική του περίπτωση δεν αρνείται ότι το Action 24, του οποίου είναι ιδιοκτήτης, βοηθάει στην προβολή των Αθηναϊκών Θεάτρων και των καλλιτεχνών που εργάζονται σ’ αυτά. «Υπάρχει μια συνέργεια που βοηθάει την επικοινωνία των σκηνών. Οσο για τις μετακινήσεις ανθρώπων της τηλεόρασης στο θέατρο, δεν είναι κάτι καινούργιο. Η κρίση στο τηλεοπτικό τοπίο οδήγησε ένα καλλιτεχνικό κύμα στο θεατρικό χώρο».
Αυτό που έχει σημασία για τον Δ. Παναγιωτάκη είναι «να μη μειωθεί άλλο η τιμή του εισιτηρίου. Αν συμβεί αυτό, απαξιώνεται το θέαμα. Φτάσαμε ο θεατής να πηγαίνει στο θέατρο με 8 ευρώ, όσα πληρώνει και στον κινηματογράφο. Δεν αρκούν όμως για αμοιβές ηθοποιών, σκηνογράφων κ.λπ. Οπως η τηλεόραση γέμισε από τουρκικές σειρές, όταν δεν είχε να πληρώσει αξιόλογες παραγωγές, έτσι και το θέατρο κινδυνεύει να καταφύγει σε φτηνές λύσεις. Με οκτώ ευρώ εισιτήριο δεν μπορείς να πληρώσεις τα δικαιώματα των ξένων έργων. Πολλά ξένα γραφεία δεν τα δίνουν αν δεν τα προεξοφλήσεις με ποσοστό 80% πληρότητας».
Υπάρχουν και χειρότερα: Στις μικρές σκηνές εκτός κέντρου, οι ηθοποιοί προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα με ποσοστά της πείνας. «Κάποιοι προτείνουν να δίνουμε μια φορά την εβδομάδα, στα δύο εισιτήρια το ένα δώρο. Αλλά αυτή είναι τακτική που εκπαιδεύει λάθος τον θεατή. Κάτι ανάλογο συνέβη στη δισκογραφική αγορά με την απαξίωση του cd. Τα μεγάλα θέατρα που έχουν τα ακριβότερα εισιτήρια πρέπει να επικεντρωθούμε στην ποιότητα του προϊόντος, όχι στην ευκαιρία της προσφοράς», τονίζει ο Δ. Παναγιωτάκης. Ετσι τώρα ετοιμάζει στο «Παλλάς» την «Οπερα της πεντάρας» του Μπρεχτ που σκηνοθετεί ο Γιάννης Χουβαρδάς με τους Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, Χρήστο Λούλη, Λυδία Φωτοπούλου κ.ά.
Η ανεργία και τα καλλιτεχνικά συνοικέσια που προκάλεσε η κρίση οδήγησαν στο σανίδι πολλούς τραγουδιστές, ενώ έβγαλαν τους καλλίφωνους ηθοποιούς στο τραγούδι. Πάντα υπήρχαν ανάλογες μετακινήσεις. «Κουμπάρος» σε ανάλογες συνεργασίες υπήρξε και ο Δ. Παναγιωτάκης. Πέρυσι στο «Παλλάς» στο βουκολικό ειδύλλιο «Ο αγαπητικός της βοσκοπούλας» έφερε τον Γιώργο Μαργαρίτη, ενώ φέτος στο «Πειραιώς 131» στο «80’s The musical» την Ελένη Φουρέιρα και την Καίτη Γαρμπή. «Δεν ξέρω πόσοι από τους τραγουδιστές θα συνεχίσουν να ασχολούνται με το θέατρο, παρότι αρκετοί είναι ταλαντούχοι. Συνηθισμένοι στα μπουζούκια και τις πίστες να εργάζονται δύο μέρες την εβδομάδα και να βγάζουν όσα οι ηθοποιοί σε ένα μήνα, δεν τους είναι εύκολο να μείνουν. Είναι ευκαιριακές συνεργασίες. Δεν έχουν βαθιές ρίζες».
Η πίστα που έγινε σκηνή
Από έναν άλλο χώρο ο Απόλλωνας Παπαθεοχάρης συνδέεται με την αλλαγή του «Αθηνών Αρένα» σε «Πάνθεον» και τη μετατροπή μιας μεγάλης πίστας σε πολυχώρο με άξονα το θέατρο. Στη μετεξέλιξη βοήθησε πέρυσι ο Δημήτρης Λιγνάδης. Η παραγωγή του «Ηρακλή» σε κείμενο του Στρατή Πασχάλη ήταν η πρώτη σκηνοθετική προσπάθεια στο θέατρο του 37χρονου Απόλλωνα Παπαθεοχάρη. Με σπουδές ενδυματολογίας και σχεδίασης θεατρικών κουστουμιών στο Wimbledon School of Arts and Design της Αγγλίας, σκηνοθεσίες μουσικών, τηλεοπτικών, κινηματογραφικών θεαμάτων και βίντεο κλιπς και, όπως λέει, «πάθος για την εικόνα», ετοιμάζει το «Βίκτορ Βικτόρια»: «Με γοητεύουν τα μιούζικαλ όταν έχουν δραματουργικό ενδιαφέρον».
Η αλλαγή φυσιογνωμίας του χώρου του οποίου έχει αναλάβει την καλλιτεχνική διεύθυνση, ισχυρίζεται πως «δεν ήταν δύσκολη διότι διέθετε όλη την υποδομή. Μπορώ να την υποστηρίξω γιατί το κομμάτι του θεάτρου με ενδιαφέρει περισσότερο από τον προηγούμενο χαρακτήρα του χώρου. Στο ελληνικό κοινό αρέσουν πολύ τα μιούζικαλ, γενικά οι μουσικές παραστάσεις που εστιάζουν στη νοσταλγία, το κέφι, σε όσα μπορούν να “αποσπάσουν” τον θεατή από το ζοφερό κλίμα. Μια μεγάλη παραγωγή τον βοηθά να ξεφεύγει. Το Πάνθεον έχει κερδίσει τον κόσμο στο μεγάλο θέαμα».
Η «σύνθεση» ήταν ανάγκη κοινωνική
Η αλήθεια είναι ότι ο χώρος στο Πάνθεον (1.600 θέσεις στην κεντρική σκηνή) είναι ταυτισμένος με τη μουσική εκτόνωση. «Οταν λειτουργούσε ως Αθηνών Αρένα, στόχευε πάντα στο θέαμα και στις καλές παραγωγές. Το κοινό δεν ερχόταν μόνο για να ακούσει τρεις καλούς τραγουδιστές και να πετάξει γαρύφαλλα. Ο στόχος ήταν να περάσει μια ωραία βραδιά με επίπεδο. Αλλωστε, τα οικογενειακά μας μαγαζιά είχαν πάντα μια θεατρικότητα».
Πώς προέκυψε
Η μείξη θεάτρου, τηλεόρασης και τραγουδιού για τον Απόλλωνα Παπαθεοχάρη «προέκυψε από μια κοινωνική ανάγκη. Δεν επιβλήθηκε ως τάση. Η ανεργία και ο περιορισμός εργασίας έστρεψαν το ενδιαφέρον στον χώρο του θεάτρου, που χτυπήθηκε λιγότερο από την κρίση σε επίπεδο αριθμού παραγωγών». Υποστηρίζει ακόμη πως υπάρχουν περιπτώσεις καλλιτεχνών που εντυπωσίασαν στον χώρο της θεατρικής σκηνής. «Στο "Nine" η Ελενα Παπαρίζου άφησε ένα αποτύπωμα. Αλλού έγιναν λάθη».
Την ελληνική απόδοση του «Βίκτορ Βικτόρια» έχει αναλάβει η σεναριογράφος-στιχουργός Μυρτώ Κοντοβά, με πρωταγωνιστές τους Εβελίνα Παπούλια, Γιάννη Ζουγανέλη, Γιάννη Στάνκογλου, Θεοδώρα Τζήμου.
Στόχος της επιχείρησης δεν είναι μόνον τα καλοδουλεμένα μιούζικαλ, αλλά να καθιερώσει το Πάνθεον ως μια διαρκώς ανοικτή πόρτα και το καλοκαίρι προσελκύοντας τουρίστες. «Η παραγωγή που ετοιμάζουμε –μια καλλιτεχνική αναφορά της ιστορίας της Ελλάδας– θα συνδυάζει όλα τα είδη, ακομπλεξάριστα και πλούσια».