«…και αν επρόκειτο να αναπνεύσω δίπλα στο αυτί σου, το μυαλό σου θα νόμιζε ότι όντως αναπνέω δίπλα στο αυτί σου και ίσως αρχίσεις να νιώθεις ζέστη, ζέστη…», ψιθυρίζει μέσα στα αυτιά μας ο φημισμένος ηθοποιός, σκηνοθέτης και ιδρυτής της καλλιτεχνικής ομάδας «Complicite», Σάιμον Μακ Μπέρνι, στη νέα παράστασή τους «The Encounter» (Η συνάντηση), όπου ο ίδιος θα ξεναγήσει τους θεατές σε ένα συναρπαστικό ταξίδι στα βάθη του Αμαζονίου με τη χρήση του sound design. Στη σόλο παράσταση του ευρηματικού καλλιτέχνη, που αποτελεί διεθνή συμπαραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, ο ξεναγός μας χρησιμοποιεί ένα σύστημα έξι μικροφώνων για να μιλήσει σε όλους και ταυτόχρονα στον καθένα ξεχωριστά από τους θεατές, οι οποίοι θα φορούν ακουστικά σε όλη τη διάρκεια της παράστασης. Χρησιμοποιώντας πλαστικά μπουκάλια, ηχητικές λούπες, προηχογραφημένους ήχους, ο Μακ Μπέρνι αναπλάθει επιτόπου έναν εξωτικό ηχητικό κόσμο από τα βάθη του Αμαζονίου και ζητάει από το κοινό να χρησιμοποιήσει τη φαντασία του για να συμπληρώσει το εγκεφαλικό παζλ. «Το θέατρο αποτελεί συλλογική εμπειρία. Αλλά επειδή λέω την ιστορία ενός ανθρώπου, σκεφτόμουν πώς θα μεταφέρω αυτή την εμπειρία στους θεατές. Οι άνθρωποι στην εποχή μας ζουν στη μοναξιά, χρησιμοποιούν προσωπικούς ηλεκτρονικούς υπολογιστές και φοράνε ακουστικά. Εστίασα σε αυτό και, φορώντας ακουστικά στην παράσταση, απομονώνεσαι αλλά ταυτόχρονα όλοι ακούν το ίδιο», είπε στην «Κ» λίγο πριν από την ελληνική παρουσίαση, εξηγώντας πως δημιουργεί μια ταυτόχρονη ατομική και συλλογική εμπειρία. «Δεν βλέπεις μόνο το ταξίδι ενός ανθρώπου, ταξιδεύεις μαζί του», σημειώνει.
Η παράσταση, που έκανε πρεμιέρα πέρυσι, βασίζεται στο βιβλίο «Amazon Beaming» του Ρουμάνου συγγραφέα Πέτρου Ποπέσκου, το οποίο εξιστορεί το πραγματικό ταξίδι που έκανε ο φωτορεπόρτερ του National Geographic Λόρεν Μακ Ιντάιρ το 1962. Ο φωτορεπόρτερ χάθηκε στα βάθη του Αμαζονίου, διασώθηκε από μια απομονωμένη φυλή ιθαγενών και μυήθηκε στον τρόπο ζωής τους, με αποτέλεσμα να αρχίσει να αμφισβητεί τις σταθερές της ζωής του. «Ο Μακ Ιντάιρ χάνεται όχι μόνο στο φυσικό τοπίο, αλλά και εσωτερικά. Αμφισβητεί τον εσωτερικό του προσανατολισμό, το ποιος είναι. Η καρδιά της ιστορίας, όπως και στο “Mnemonic” (σ.σ. παρουσιάστηκε στην Ελλάδα το 2002), έχει να κάνει με την αναζήτηση του ποιοι είμαστε και κατά πόσον τα πράγματα που θεωρούμε σίγουρα στη ζωή μας είναι πραγματικά έτσι. Πόσο μακρινή είναι η απόσταση αυτού που είμαστε τώρα από τους πρόσφυγες της Συρίας που είδα έξω;» λέει ο Μακ Μπέρνι. Ο ίδιος ταξίδεψε στον Αμαζόνιο για την προετοιμασία της παράστασης και βρήκε τους σύγχρονους ιθαγενείς της φυλής που διέσωσε τον Μακ Ιντάιρ πριν από χρόνια. «Εχω συναντήσει φυλές ιθαγενών στην Αυστραλία και στον Καναδά που έχασαν την ταυτότητά τους από την επέλαση του σύγχρονου δυτικού καταναλωτισμού. Σ’ εκείνο το χωριό βρήκα ανθρώπους που θέλουν να επαναπροσδιορίσουν τον εαυτό τους. Περίμενα να επιστρέψω με μελαγχολία, αλλά γύρισα με ελπίδα», εξομολογείται. Παρομοιάζει την παράσταση με την ιστορία της Οδύσσειας ως ταξίδι αναζήτησης σε μια εσωτερική Ιθάκη και εξηγεί ότι γι’ αυτόν τον λόγο αποφάσισε να είναι μόνος του στη σκηνή αντί με την ομάδα των «Complicite». «Νομίζω ότι είναι πιο δυνατό να υπάρχει ένα πρόσωπο στη σκηνή όταν αναφέρεται στην εσωτερικότητα», τονίζει. Και αν «ακούγεται» περίεργη μια παράσταση χωρίς σκηνικά, ο Μακ Μπέρνι θυμίζει τις βασικές αρχές του θεάτρου: «Ο αφηγητής λέει την ιστορία, δεν είναι η ιστορία. Είναι η φαντασία του θεατή που της δίνει σχήμα». Η σχέση της επιστήμης και του θεάτρου, υπογραμμίζει, δεν είναι καινούργια αλλά υπάρχει από καταβολής του θεάτρου. «Ο Σαίξπηρ μιλούσε για επιστήμη, οι αρχαίοι Ελληνες τραγωδοί ήταν επιστήμονες. Αυτά τα πράγματα δεν ήταν χωριστά παλιά, εμείς ζούμε σε έναν κόσμο εξειδίκευσης».
H πραγματικότητά μας, λέει ο Μακ Μπέρνι, είναι μια κατασκευή της συλλογικής μας φαντασίας, και δεν αποφεύγει να τονίσει ότι οι πολιτικοί –στους οποίους επιτίθεται συχνά μέσα από τις παραστάσεις του– θέλουν να μας πείσουν ότι το φανταστικό είναι πραγματικό. «Επιτίθεμαι συχνά στη βρετανική κυβέρνηση. Θεωρώ ότι είναι η χειρότερη που έχει περάσει από την Αγγλία».
Η παράσταση «The Encounter» ανεβαίνει στη Στέγη από 1 έως 3 Απριλίου.