Εθισμένα παρακολουθούμε κάθε δυστυχία στην οθόνη. Τις σφαγές των τζιχαντιστών, την εκδικητική τους μανία έναντι στα μνημεία της Παλμύρας, τις φανατικές συμπεριφορές στο όνομα του Ισλάμ. Νέος στόχος ο αρχαίος ναός του θεού Βήλου που η φωνή των παρουσιαστών στα ξένα τηλεοπτικά δίκτυα δείχνει μετρημένα αποτροπιασμό. Σε κάποια δικά μας διαφαίνεται αχνά κάποια χροιά απογοήτευσης, σαν μεταδίδουν την είδηση: «Εν τέλει δεν καταστράφηκε η δομή του μνημείου». Τελικά κι αυτός ο ναός ισοπεδώθηκε. Το έγκλημα παραμένει. Τα social media το αναπαράγουν. Και εμείς θεατές.
Χαρακτηριστικά τα λόγια του διευθυντή αρχαιοτήτων της Συρίας, Μααμούν Αμπντούλ Καρίμ: «Αισθάνομαι πολύ αδύναμος (…). Δεν ξέρω πώς χάσαμε την Παλμύρα και πώς μπορούμε να αποδεχόμαστε την καταστροφή της μπροστά στα μάτια μας». Αυτό ακριβώς ζούμε. Αποδεχόμαστε αδύναμα αλλά και βουλιμικά πώς ξεκληρίζουν ανθρώπους, πώς ισοπεδώνουν κοινωνίες και πολιτισμούς. Μας συγκλονίζει η πραγματικότητα, κάποιες ανθρώπινες ιστορίες, όπως ο αποκεφαλισμός του διάσημου αρχαιολόγου Χαλέντ αλ Ασαάντ, αγνοώντας ότι χάθηκαν κι άλλοι. Ανατριχιάζουμε σαν βλέπουμε τον 12χρονο μελλοντικό τζιχαντιστή να εκπαιδεύεται, αρχίζοντας από ένα λούτρινο αρκουδάκι, όσους ακολουθούν τους μαχητές του ISIS. Αλλά όταν ολοκληρώνεται το δελτίο ειδήσεων και η εικόνα χάνεται, σβήνει το τηλεοπτικό κολάζ και οι τραγωδίες των προσφύγων. Αυτών που ξεφορτώνονται ή ξεβράζονται στα νησιά, αυτών που φωλιάζουν πίσω από τις φυλλωσιές σε κάποιες απρόσωπες πλατείες. Τα συναισθήματα ξεθωριάζουν.
Μέχρι το επόμενο ρεπορτάζ με τη στερεότυπη ατάκα: «παγκόσμιο σοκ», που συνοδεύει όσα διαδραματίζονται στα σύνορα με την ΠΓΔΜ, στον φράχτη της Ουγγαρίας, σε κάποια φορτηγά ψυγεία της Αυστρίας.
Συνηθίζουμε με τον πόνο και τη δυστυχία του άλλου, με διάθεση εθισμού και κριτικής που πηγάζει κυρίως από τις συνέπειες και λιγότερο από την ουσία, την αιτία του προβλήματος.
Και χρειάζεται μια καλή εκπομπή, όπως το ΗARDtalk του BBC, η προσέγγιση μ’ έναν άλλον τρόπο, για να νιώσεις το βάθος του ζητήματος. Μέσα από τα λόγια του Γερμανού δημοσιογράφου-συγγραφέα Γιούργκεν Τόντεντχεφερ, που έζησε στο Χαλιφάτο, να αναλογιστεί κανείς τι οδηγεί αρκετούς δυτικούς να ενταχθούν στις δυνάμεις του ΙSIS; Οπως ο 25χρονος που σπούδασε νομική αλλά ακολούθησε τους τζιχαντιστές, γιατί:
«Πρώτη φορά θα κάνω κάτι σπουδαίο στη ζωή μου».
Οσα εξιστόρησε ο Γερμανός καλεσμένος στην εκπομπή του Στίβεν Σακούρ, δεν ξεχάστηκαν σαν έπεσαν οι τίτλοι. Ιδίως η απάντηση στο ερώτημα αν τώρα που τους γνώρισε φοβάται λιγότερο ή περισσότερο από πριν: «Αισθάνομαι περισσότερο φοβισμένος».