Ισως η πιο ενδιαφέρουσα και κρίσιμη εκλογική αναμέτρηση των τελευταίων 25 ετών για τις ΗΠΑ πλησιάζει. Η παρουσία ενός ανεκδιήγητου υποψηφίου όπως ο Ντόναλντ Τραμπ, την κάνει τέτοια, με αποτέλεσμα ολόκληρος ο πλανήτης να προετοιμάζεται για το… χειρότερο. Πώς έφτασαν όμως ώς εδώ τα πράγματα και (κυρίως) πώς θα εξελιχθούν στο άμεσο μέλλον;
Πέρα από τις περισσότερο και λιγότερο σοβαρές πολιτικές αναλύσεις που ακούμε και διαβάζουμε, αξιόπιστος οδηγός μας για τα παραπάνω ερωτήματα, μπορεί να γίνει η ίδια η ιστορία των σπουδαίων εκλογικών αναμετρήσεων στην ισχυρότερη χώρα του κόσμου. Αυτή μπορεί κανείς να παρακολουθήσει μέσω της νέας, εξαιρετικής μίνι σειράς ντοκιμαντέρ «Race for the White House» του CNN, σε παραγωγή και αφήγηση Κέβιν Σπέισι. Συγκεκριμένα, τα έξι ωριαία επεισόδια περιλαμβάνουν τις εκλογικές κόντρες ανάμεσα σε Τζον Κένεντι – Ρίτσαρντ Νίξον, Αβραάμ Λίνκολν – Στίβεν Ντάγκλας, Τζορτζ Μπους – Μάικλ Δουκάκης, Χάρι Τρούμαν – Τόμας Ντιούι, Τζον Ανταμς – Αντριου Τζάκσον και Μπιλ Κλίντον – Τζορτζ Μπους, όλες τους κομβικές για την αμερικανική πολιτική ιστορία.
Είναι γνωστό πως η πολιτική πρακτική, κατά συνέπεια και η εκλογική τακτική, διαφέρει ριζικά στις ΗΠΑ σε σχέση με τη δική μας ή και με εκείνη ολόκληρης της Ευρώπης. Το επικοινωνιακό κομμάτι για παράδειγμα, το οποίο προφανώς παντού παίζει σημαντικό ρόλο, είναι το Α και το Ω του αμερικανικού πολιτικού παιχνιδιού. Κι αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο. Το δεύτερο επεισόδιο της σειράς μας πηγαίνει πίσω στο 1860, λίγους μήνες πριν από το ξέσπασμα του Αμερικανικού Εμφυλίου, όταν ο Αβραάμ Λίνκολν αντιμετώπισε (και κέρδισε) τον υποψήφιο των Δημοκρατικών Στίβεν Α. Ντάγκλας. Εκεί παρακολουθούμε τη σκληρή κόντρα των δύο ανδρών, τα υψηλά διακυβεύματα, που είχαν να κάνουν με την ίδια την επιβίωση της Ενωσης, αλλά και το προφίλ που ο καθένας τους έχτιζε μέσω των πρώιμων επικοινωνιακών τους ομάδων.
Ενα άλλο πολύ ενδιαφέρον θέμα της σειράς, το οποίο μας φωτίζει κομμάτια και των σημερινών εξελίξεων, είναι εκείνο του προεδρικού χρίσματος, της διαδικασίας δηλαδή που τα δύο μεγάλα αμερικανικά κόμματα ακολουθούν για να εκλέξουν τους προεδρικούς υποψηφίους τους. Από τον συγκλονιστικό, αντιρατσιστικό λόγο του Λίνκολν μπροστά στα υψηλόβαθμα μέλη του Ρεπουμπλικανικού κόμματος, μέχρι το ολότελα αναπάντεχο χρίσμα που έλαβε το 1960 ο Τζον Κένεντι, οι συναρπαστικές εσωτερικές αναμετρήσεις αποδεικνύονται πολλές φορές ιστορικά σημαντικότερες, ακόμα και από τις ίδιες τις προεδρικές εκλογές. Υπό αυτό το πρίσμα, η «επιτυχία» των Ρεπουμπλικανών να επιλέξουν τον Τραμπ μεταξύ 16 –αρχικά– υποψηφίων, γίνεται ακόμη πιο αξιοσημείωτη… Ο πλούτος, πάντως, των πληροφοριών, και μάλιστα των παρασκηνιακών, που παρέχει η σειρά του CNN μάς δίνει μια πολύ ζωντανή και ατμοσφαιρική αίσθηση των αμερικανικών εκλογών και βέβαια, ξανά, του ζητήματος της εικόνας. Βλέποντας κανείς τον 46χρονο τότε Μπιλ Κλίντον δίπλα στον Τζορτζ Μπους τον πρεσβύτερο, στο ντιμπέιτ του 1992, μπορεί εύκολα να μαντέψει τον νικητή. Παρά ένα (πρώτο) σεξουαλικό σκάνδαλο που προσέβαλε την εικόνα του καλού οικογενειάρχη –πολύ σημαντική στην Αμερική– ο Κλίντον ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής τόσο ανάμεσα στους νέους όσο και σε όσους τάσσονταν κατά των στρατιωτικών επεμβάσεων του Μπους στη Μέση Ανατολή. Οταν δε, λίγους μήνες πριν από τις εκλογές, έπαιξε ένα σόλο σαξόφωνο σε ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση, φορώντας και τα ανάλογα, στυλάτα γυαλιά ηλίου, είχε πια τη νίκη στο τσεπάκι.
Φυσικά, όταν μιλάμε για πολιτική, τώρα αλλά και διαχρονικά, δεν εννοούμε έναν κόσμο αγγελικά πλασμένο. Η πρόσφατη κούρσα για το χρίσμα των Ρεπουμπλικανών, για παράδειγμα, η οποία ανέδειξε τον Τραμπ, εξελίχθηκε σε έναν ανελέητο πόλεμο, με διάφορα κωμικοτραγικά επεισόδια που έφεραν στο φως τις υπόγειες ζυμώσεις και τα μικροσυμφέροντα των διαφόρων υποψηφίων. Και οι Δημοκρατικοί όμως δεν απέφυγαν τα χτυπήματα κάτω από τη ζώνη, με τη Χίλαρι Κλίντον –έχει σχεδόν εξασφαλίσει το χρίσμα– και τον Μπέρνι Σάντερς να ανταλλάσσουν αρκετές προσωπικές επιθέσεις. Ολα τα παραπάνω, ωστόσο, δεν είναι τίποτα μπροστά σε όσα μπορούμε να δούμε στο «Race for the White House» και αφορούν το επεισοδιακό συνέδριο που έδωσε το χρίσμα στον Λίνκολν. Εκβιασμοί, απειλές, εξαγορασμός εκλεκτόρων και άλλα χαριτωμένα συνέβησαν τότε προκειμένου ο θρυλικός μετέπειτα Πρόεδρος να επικρατήσει. Ολα αυτά βέβαια «συγχωρούνται» εκ του αποτελέσματος, αφού εκείνη την ιστορική ημέρα αναδείχθηκε σε πρωταγωνιστή της πολιτικής σκηνής ο άνθρωπος που έμελλε να διατηρήσει την ενότητα του κράτους και να απαλλάξει τελικά τις ΗΠΑ από το στίγμα της δουλείας.