ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Δεν είναι πλέον εφικτή η ενεργοποίηση του νέου μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του Ταμείου Ανάκαμψης την 1η Ιανουαρίου 2021, λόγω των καθυστερήσεων στις διαπραγματεύσεις μεταξύ του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, σύμφωνα με υψηλόβαθμο Ευρωπαίο διπλωμάτη.
Με τις δύο πλευρές να εξακολουθούν να διαφωνούν για το συνολικό ύψος του πακέτου (του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου και του Ταμείου Ανάκαμψης) και για την τελική μορφή του μηχανισμού υπεράσπισης του κράτους δικαίου, θα χρειαστούν τουλάχιστον δύο εβδομάδες για την επίτευξη του αναγκαίου συμβιβασμού.
Προειδοποίηση
«Ανησυχώ όλο και περισσότερο για την παράταση των διαπραγματεύσεων», αναφέρει η ίδια πηγή, προειδοποιώντας ότι «στενεύουν τα περιθώρια για περαιτέρω συναντήσεις» διά ζώσης λόγω του δεύτερου κύματος της COVID-19.
Ακόμα και αν συμφωνήσουν οι δύο πλευρές στις αρχές Νοεμβρίου, ο συγκεκριμένος διπλωμάτης εκτιμά ότι θα χρειαστεί δυόμισι με τρεις μήνες για την κύρωση από όλα τα κράτη-μέλη της Απόφασης περί Ιδίων Πόρων, που είναι αναγκαία για να προχωρήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στον δανεισμό από τις αγορές που θα χρηματοδοτήσει το ταμείο.
Υπενθυμίζεται δε ότι η Ουγγαρία και η Πολωνία έχουν απειλήσει ότι δεν θα κυρώσουν την απόφαση αν δεν τους ικανοποιήσει η τελική μορφή του μηχανισμού για το κράτος δικαίου, η οποία, εκ των πραγμάτων, θα είναι πιο αυστηρή από την υφιστάμενη πρόταση της γερμανικής προεδρίας του Συμβουλίου. Από την άλλη, χώρες όπως η Ολλανδία απέρριψαν κι αυτές τη γερμανική πρόταση στο Συμβούλιο, θεωρώντας την ανεπαρκώς αυστηρή.
Επιπλέον, «πολλές διαδικασίες πρέπει να ολοκληρωθούν» μετά την κύρωση, πριν να ξεκινήσει η εκταμίευση των πόρων, σημειώνει ο ίδιος Ευρωπαίος διπλωμάτης, συνεπώς η αναβολή αυτή μπορεί να σημάνει καθυστερήσεις στην πρόσβαση στους πόρους από τα κράτη-μέλη. Η εκταμίευση των πρώτων πόρων του ταμείου δεν προβλέπεται πριν από το τέλος του β΄ τριμήνου του 2021 (και αφορά προχρηματοδότηση που θα φτάσει στο 10% του συνολικού ποσού).
Επισήμως, οι διαπραγματευτές του Κοινοβουλίου επιμένουν στην επαναφορά της αρχικής (επί ημερών Γιούνκερ) πρότασης της Κομισιόν, που επιτρέπει το «πάγωμα» της χρηματοδότησης σε χώρες που δεν συμμορφώνονται με τις αρχές του κράτους δικαίου, εκτός αν υπάρξει ειδική πλειοψηφία (55% των κρατών-μελών με 65% του πληθυσμού της Ε.Ε.) εναντίον της εισήγησης.
Η εκτίμηση της γερμανικής προεδρίας είναι ότι αν υπάρξει συμφωνία στα υπόλοιπα ανοικτά ζητήματα, το Κοινοβούλιο θα υποχωρήσει σε αυτό. Η διαπραγμάτευση αυτή τη στιγμή εστιάζει στο εύρος των παραβιάσεων που θα πυροδοτούν τον μηχανισμό (θα είναι μόνο παραπτώματα που αφορούν τη διαχείριση των πόρων ή και ευρύτερα θέματα αξιών;) και στη δυνατότητα το Κοινοβούλιο να έχει έναν ενισχυμένο ρόλο στη διακυβέρνησή του.
Ενίσχυση
Τις τελευταίες ημέρες, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, ενώ στο ζήτημα του κράτους δικαίου έχει υπάρξει κάποια πρόοδος στις διαπραγματεύσεις, έχει αναδειχθεί σε ιδιαιτέρως ακανθώδες το ζήτημα της ενίσχυσης του συνολικού ύψους του προϋπολογισμού. Το Κοινοβούλιο έχει ζητήσει να αυξηθεί κατά 39 δισ. ευρώ για την περίοδο 2021-2027 (από το ποσό του 1,074 τρισ. ευρώ που συμφωνήθηκε στη Σύνοδο Κορυφής στις 17-21 Ιουλίου).
Σε ενημέρωση ανταποκριτών στις αρχές της εβδομάδας, ο επικεφαλής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος Μάνφρεντ Βέμπερ έλεγε πως οι διαπραγματεύσεις βρίσκονται «στο τελικό στάδιο» και είναι «θετικές και εποικοδομητικές». Επέμενε όμως ότι πρέπει να τεθούν στο τραπέζι «νέα χρήματα» (όχι απλώς ανακατανομή του υφιστάμενου ποσού), ειδικά «για προγράμματα προσανατολισμένα στο μέλλον», όπως το EU4Health.
Η πλευρά του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που εκπροσωπείται από τη γερμανική προεδρία, δηλώνει ανοικτή σε αύξηση «μονοψήφιου αριθμού δισεκατομμυρίων», μέσω της χρήσης κονδυλίων από την προγραμματική περίοδο 2014-2020 που δεν θα απορροφηθούν και των εσόδων από πρόστιμα σε υποθέσεις ανταγωνισμού.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον υψηλόβαθμο διπλωμάτη, δεν υπάρχει η δυνατότητα να ανοίξει εκ νέου για επαναδιαπραγμάτευση η συμφωνία της 21ης Ιουλίου, π.χ. με την εξαίρεση των πληρωμών επιτοκίων για τα ομόλογα του Ταμείου Ανάκαμψης από το συνολικό ύψος των 750 δισ. ευρώ. Αν η διαπραγμάτευση επέστρεφε στο επίπεδο των ηγετών, τονίζεται, αυτό θα συνιστούσε «άνοιγμα του κουτιού της Πανδώρας».