ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Στις «επόμενες εβδομάδες» θα αποφασίσει η Ε.Ε. αν θα παρατείνει ή όχι τη ρήτρα γενικής εξαίρεσης, σύμφωνα με τον επίτροπο Οικονομίας Πάολο Τζεντιλόνι. Η ρήτρα, που ενεργοποιήθηκε για πρώτη φορά τον Μάρτιο του 2020, ανέστειλε την ισχύ των δημοσιονομικών κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, ώστε να δοθεί η δυνατότητα στα κράτη-μέλη να στηρίξουν τις οικονομίες τους απέναντι στις συνέπειες της πανδημίας.
Η δήλωση Τζεντιλόνι, σε συνέντευξη που παραχώρησε στην ιταλική εφημερίδα La Stampa, έμοιαζε να επισπεύδει τις εξελίξεις στο κρίσιμο αυτό μέτωπο. Μέχρι πρότινος, αρμόδιοι αξιωματούχοι της Ε.Ε. μιλούσαν για αποφάσεις περί παράτασης της αναστολής του ΣΣΑ «την άνοιξη». Την περασμένη Δευτέρα, στη συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε την τηλεδιάσκεψη του Eurogroup, ο πρόεδρός του, Πασκάλ Ντόνοχιου, ανέφερε ότι οι δημοσιονομικές συστάσεις της ευρωομάδας για το 2022 θα δημοσιοποιηθούν έως τις αρχές του καλοκαιριού. Το ίδιο χρονοδιάγραμμα έδωσε την περασμένη Τρίτη και ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Επιτροπής, Βάλντις Ντομπρόβσκις, δηλώνοντας ότι ο σκοπός είναι να ληφθούν αποφάσεις μετά τη δημοσίευση των εαρινών προβλέψεων της Κομισιόν τον Μάιο.
Αρμόδια κοινοτική πηγή επιβεβαιώνει το χρονοδιάγραμμα στο οποίο αναφέρθηκε ο κ. Ντομπρόβσκις. Υπενθυμίζει δε ότι, όπως προανήγγειλε την περασμένη εβδομάδα ο ίδιος ο κ. Τζεντιλόνι, η Κομισιόν θα υιοθετήσει στις 3 Μαρτίου ένα ανακοινωθέν που «θα διευκρινίσει τις παραμέτρους που θα εξετάσουμε για να λάβουμε την απόφαση σχετικά με τη ρήτρα γενικής εξαίρεσης».
Στην ίδια συνέντευξη (La Stampa), ο Ιταλός επίτροπος είπε επίσης ότι «τους επόμενους μήνες θα αρχίσουμε να σκεφτόμαστε πώς θα επαναπροσδιορίσουμε (το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης) ώστε να προσαρμοστεί στους νέους στρατηγικούς στόχους της Ευρώπης».
Υπενθυμίζεται ότι η Κομισιόν είχε ξεκινήσει μία ευρεία διαβούλευση για την αξιολόγηση και πιθανή αναθεώρηση των δημοσιονομικών κανόνων της Ε.Ε. στις αρχές του 2020 – η οποία είχε τεθεί σε κίνηση διστακτικά, ενώ «πάγωσε» με το ξέσπασμα της πανδημίας.
Τον περασμένο Οκτώβριο, στην ετήσια έκθεσή του, το Ευρωπαϊκό Δημοσιονομικό Συμβούλιο είχε ταχθεί υπέρ της αναθεώρησης του ΣΣΑ πριν τεθεί εκ νέου σε ισχύ. Ο Νιλς Τίγκεγκεν, επικεφαλής του Συμβουλίου, έγραφε ότι η απόπειρα αναθεώρησης των κανόνων αφού επανενεργοποιηθούν «ενδεχομένως να αποδειχθεί ακόμα πιο επίμαχη».
Από την έναρξη της κρίσης της πανδημίας, κορυφαίοι αξιωματούχοι της Ε.Ε. και υπουργοί Οικονομικών των κρατών-μελών προειδοποιούν κατά της επανάληψης των λαθών της προηγούμενης κρίσης, με την πρόωρη απόσυρση των μέτρων δημοσιονομικής τόνωσης της οικονομικής δραστηριότητας. Η ευρωπαϊκή απάντηση στην τρέχουσα κρίση, με τη σύσταση του Ταμείου Ανάκαμψης και της χρηματοδότησής του μέσω της έκδοσης κοινού ευρωπαϊκού χρέους, αλλά και την ενεργοποίηση της ρήτρας γενικής εξαίρεσης, έδειξε ότι ορισμένα κρίσιμα διδάγματα αφομοιώθηκαν.
Παρ’ όλα αυτά, με τα περιοριστικά μέτρα να παρατείνονται και την ανάκαμψη να μην ξεκινά πριν από το δεύτερο τρίμηνο του έτους, εντείνονται οι ανησυχίες ότι η Ευρώπη εξακολουθεί να μην κάνει αρκετά για να στηρίξει τις οικονομίες της. Οπως έγραφαν χθες σε editorial οι Financial Times –μία εφημερίδα που δεν διακρίνεται για τη στοργή της για τις δημόσιες δαπάνες– «η Ευρωζώνη πρέπει να ανακαλύψει εκ νέου το πνεύμα του “ό,τι χρειαστεί” (η αναφορά είναι στην περίφημη ρήση του Μάριο Ντράγκι το 2012 για τη διάσωση του ευρώ). Τα φαντάσματα της προηγούμενης κρίσης έχουν βγει ξανά στην επιφάνεια: οι κυβερνήσεις δεν δαπανούν αρκετά για να στηρίξουν την ανάκαμψη και τα σχέδια τόνωσης ωχριούν σε σύγκριση με τα πιο επιθετικά μέτρα που συζητούνται στις ΗΠΑ». Κι αυτό, σημειώνει η εφημερίδα, «παρότι η οικονομική κρίση είναι σφοδρότερη στην Ευρώπη» και η εκστρατεία εμβολιασμού στις ΗΠΑ προχωρά ταχύτερα. Η δημοσιονομική ατολμία της Ε.Ε., καταλήγει το editorial, θα «σημάνει μεγαλύτερη οικονομική ζημία – ειδικά για τις ευρωπαϊκές οικονομίες που εξαρτώνται από τον διεθνή τουρισμό».