Μπροστά στο δίλημμα να μετακυλίσουν την αύξηση του κόστους παραγωγής, λόγω ανατιμήσεων σε πρώτες ύλες, ώστε να μην έχουν ζημία, ή να την απορροφήσουν για να μη χάσουν τα προϊόντα τους την ανταγωνιστικότητά τους στις διεθνείς αγορές βρίσκονται αντιμέτωπες πολλές επιχειρήσεις του εξαγωγικού κλάδου.
Κάποιες δε είναι ήδη ζημιωμένες, καθώς παρά το γεγονός ότι αγοράζουν τώρα σε πολύ υψηλές τιμές πρώτες ύλες, έχουν ήδη κλείσει εδώ και μήνες τα συμβόλαια για την πώληση των τελικών προϊόντων στους πελάτες τους σε χαμηλότερες τιμές. Το κύμα ανατιμήσεων που σαρώνει την παγκόσμια οικονομία χτυπάει και την ελληνική, με τις πληθωριστικές πιέσεις να υπονομεύουν την τροχιά ανάκαμψης, στην οποία αυτή βρίσκεται μετά την ύφεση που προκάλεσε η πανδημία, και να απειλούν την τσέπη του καταναλωτή.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που συγκέντρωσε το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών (ΕΒΕΑ) σε σειρά βασικών πρώτων υλών ζωτικής σημασίας για τη μεταποίηση, καταγράφονται αυξήσεις των διεθνών τιμών από 5,12% έως 91,40%. Ενδεικτικά, στο διάστημα 31/5/2020 – 31/5/2021 έχουν αυξηθεί κατά 52,3% οι τιμές της ξυλείας, κατά 26,54% του αλουμινίου, κατά 37,84% του μαζούτ, ενώ σχεδόν διπλάσια είναι η τιμή του λιθίου (το γνωρίζουμε ως βασική πρώτη ύλη για τις μπαταρίες) καθώς αυξήθηκε σε σύγκριση με πέρυσι κατά 91,40%. Αυξήσεις καταγράφονται και στις τιμές πρώτων υλών του γεωργικού – ζωικού τομέα, όπως για παράδειγμα στο καλαμπόκι (35,64%), στον καφέ (26,59%), στη ζάχαρη (12,07%), στα πουλερικά (16,64%).
Στα παραπάνω θα πρέπει να προστεθούν και οι υπέρογκες αυξήσεις που καταγράφονται από τις αρχές του χρόνου στα ναυτιλιακά ναύλα για τις μεταφορές κοντέινερ, ναύλα εξαπλάσια και πλέον, με την κατάσταση σε αυτό το σκέλος να μην αναμένεται να ομαλοποιηθεί πριν από το φθινόπωρο. Το μεγαλύτερο πρόβλημα σε ό,τι αφορά τις εισαγωγές τελικών προϊόντων αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον κλάδο των ανταλλακτικών και των προϊόντων τεχνολογίας. Η μεταφορά ενός κοντέινερ κοστίζει πλέον πάνω από 10.000 δολάρια, όταν πριν από περίπου ένα χρόνο η τιμή του ήταν αισθητά κάτω από 2.000 δολάρια.
Αρκετές από τις μεγάλες επιχειρήσεις, ελληνικές και ξένες, έχουν φροντίσει ήδη από το 2020 να κλείσουν συμβόλαια με τους προμηθευτές τους σε χαμηλές τιμές και για το τρέχον έτος τουλάχιστον εμφανίζονται καθησυχαστικοί. Ωστόσο, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι θα γίνει την επόμενη χρονιά εάν συνεχισθεί το ράλι ανόδου των τιμών.
Για τις πληθωριστικές πιέσεις είχε μιλήσει από τα μέσα Απριλίου ο επικεφαλής της Jumbo Απ. Βακάκης, επισημαίνοντας τότε ότι η εταιρεία του δεν πρόκειται να προχωρήσει σε αυξήσεις τιμών, καθώς πάγια τακτική του ομίλου είναι να διαπραγματεύεται ένα χρόνο πριν το κόστος μεταφοράς που θα ισχύει την επόμενη χρονιά.
Μακροπρόθεσμες συμφωνίες έχει κάνει επίσης η IKEA International, καθώς και η Nike και η Adidas κάτι που, όπως είχε αναφέρει πρόσφατα ο διευθύνων σύμβουλος του ομίλου Φουρλή Απ. Πεταλάς, αποτρέπει τις ανατιμήσεις για φέτος. Σε ανατιμήσεις στο 1/3 των χωρών στις οποίες δραστηριοποιείται –μεταξύ αυτών και στην Ελλάδα– έχει ήδη προχωρήσει και η Coca-Cola 3E.
Σημάδια επιστροφής της οικονομίας στην κανονικότητα
Σε επίπεδα προ πανδημίας επέστρεψε ο δείκτης οικονομικού κλίματος που καταρτίζει το Ιδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), ένδειξη ότι η οικονομία και μάλιστα η πραγματική οικονομία έχει επανεκκινήσει και βρίσκεται σε τροχιά ανάκαμψης. Ανάλογα συμπεράσματα προκύπτουν και από τα ευρήματα του δείκτη PMI (δείκτης υπευθύνων προμηθειών στη μεταποίηση), ο οποίος διαμορφώθηκε στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 21 ετών. Δείγμα επιστροφής των παραγωγικών επιχειρήσεων στην «κανονικότητα» αποτελεί και η μείωση των καταθέσεων των επιχειρήσεων του μη χρηματοπιστωτικού τομέα κατά 543 εκατ. ευρώ τον Απρίλιο, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος.
Ειδικότερα, σύμφωνα με την έρευνα οικονομικής συγκυρίας που ανακοίνωσε χθες το ΙΟΒΕ, ο δείκτης οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα διαμορφώθηκε τον Μάιο στις 108,6 μονάδες έναντι 97,9 μονάδων τον Απρίλιο. Πρόκειται για την υψηλότερη επίδοση των τελευταίων 14 μηνών, με τον δείκτη να επανέρχεται σε επίπεδα στα οποία κυμαινόταν πριν από την πανδημία. Παράλληλα, βελτιώθηκε σημαντικά η καταναλωτική εμπιστοσύνη, η οποία επίσης διαμορφώθηκε στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 14 μηνών και συγκεκριμένα στις -22,2 μονάδες από -34,6 μονάδες τον Απρίλιο.
Η άρση των περιορισμών στις μετακινήσεις, η επανεκκίνηση σε σημαντικά τμήματα της οικονομίας, η προοπτική έναρξης της τουριστικής περιόδου, έστω και αν δεν αποτυπώνεται ακόμη στη διεθνή κίνηση, η κλιμακούμενη διαδικασία εμβολιασμού, αλλά και οι προσδοκίες περαιτέρω βελτίωσης της κατάστασης την καλοκαιρινή περίοδο είναι οι αιτίες της σημαντικής βελτίωσης του οικονομικού κλίματος.
Ωστόσο, το ίδιο το ΙΟΒΕ προειδοποιεί ότι η βελτίωση δεν σημαίνει και λήξη της τρέχουσας οικονομικής κρίσης.
Στους επιμέρους κλάδους της οικονομίας ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών διαμορφώθηκε τον Μάιο του 2021 ως εξής:
• Βιομηχανία: στις 110 μονάδες από 99,8 τον Απρίλιο. Θετικές προοπτικές για τη μεταποίηση προκύπτουν και από τον δείκτη PMI που καταρτίζει η IHS Markit, και διαμορφώθηκε τον Μάιο στις 58 μονάδες από τις 54,4 μονάδες τον Απρίλιο. Η επίδοση αυτή σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με την αύξηση της παραγωγής και την αντίστοιχη των νέων παραγγελιών, με την τελευταία να καταγράφει τον υψηλότερο ρυθμό από τον Φεβρουάριο του 2018.
• Κατασκευές: στις 125,8 μονάδες από 111,1 τον Απρίλιο με τη βελτίωση να οφείλεται αποκλειστικά στις ιδιωτικές κατασκευές.
• Λιανεμπόριο: στις 95,2 μονάδες από 97,1 τον Απρίλιο. Η υποχώρηση αποδίδεται κυρίως στις απαισιόδοξες προβλέψεις για την πορεία των πωλήσεων το προσεχές τρίμηνο.
• Υπηρεσίες: στις 103,6 μονάδες από 77,3 τον Απρίλιο. Η μεγάλη αύξηση οφείλεται στην επαναλειτουργία της εστίασης και στο άνοιγμα του τουρισμού.