Κοινές ανησυχίες για το τραπεζικό σύστημα αλλά και για την αύξηση των απασχολουμένων στον δημόσιο τομέα μοιράζονται Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ΔΝΤ, όπως προκύπτει από τις πρόσφατες μεταμνημονιακές αξιολογήσεις τους για την Ελλάδα, που δόθηκαν στη δημοσιότητα.
Το ύφος έχει αλλάξει από τη μνημονιακή περίοδο, αλλά κάποιες σταθερές παραμένουν: Το ΔΝΤ είναι πιο απαισιόδοξο για το χρέος και για την ανάκαμψη της οικονομίας, η Κομισιόν επαναφέρει θέμα επιστροφής στα πρωτογενή πλεονάσματα (2,2% του ΑΕΠ) μετά την πανδημία. Σε κάθε περίπτωση, όμως, οι δύο φορείς αναδεικνύουν τη μεγάλη αβεβαιότητα που εξακολουθεί να επικρατεί λόγω πανδημίας, καθιστώντας τις προβλέψεις επισφαλείς.
Η κυβέρνηση πάντως εξασφάλισε εύσημα εκ μέρους των δύο άλλοτε δανειστών για τα μέτρα στήριξης που έλαβε, ενώ ειδικά η έκθεση της Κομισιόν, στο πλαίσιο της 10ης μεταμνημονιακής αξιολόγησης ενισχυμένης εποπτείας, αναγνώρισε πρόοδο στις μεταρρυθμίσεις και της άνοιξε και τον δρόμο για να εισπράξει άλλη μια δόση 748 εκατ. ευρώ (SMPs και ANFAs). Tην οριστική απόφαση θα λάβει το Συμβούλιο Υπουργών στις 17 Ιουνίου. Το crash test των δύο χθεσινών αξιολογήσεων (το ΔΝΤ έδωσε τα συνοπτικά συμπεράσματα της αποστολής του που έκανε την αξιολόγηση και η έκθεση αναμένεται στα μέσα Ιουλίου) οδηγεί σε ενδιαφέροντα αποτελέσματα:
• Ανάπτυξη: Η Κομισιόν προβλέπει ανάκαμψη με ρυθμό 4,1% φέτος και 6% το 2022 και το ΔΝΤ 3,3% και 5,4%, αντίστοιχα (έναντι κυβερνητικής πρόβλεψης για 3,6% και 6,2%, αντίστοιχα). Η Κομισιόν, πάντως, είναι πολύ πιο απαισιόδοξη από την κυβέρνηση για τα επόμενα χρόνια, προβλέποντας ρυθμούς ανάπτυξης (στο βασικό σενάριο ανάλυσης βιωσιμότητας χρέους) 2,4% το 2023 και 1,7% το 2024 έναντι πρόβλεψης της κυβέρνησης για πάνω από 4% τα δύο αυτά χρόνια.
• Χρέος: Η Κομισιόν το «βλέπει» στο 208,1% του ΑΕΠ φέτος και το βασικό σενάριό της εκτιμά καθοδική πορεία στη συνέχεια, ώστε να φτάσει στο 169% του ΑΕΠ το 2030 και κάτω από 100% το 2047. Το βασικό αυτό σενάριο βασίζεται σε παραδοχή για μέσο ρυθμό ανάπτυξης 2% έως το 2029 και 1,5% στη συνέχεια. Τα δυσμενέστερα εναλλακτικά σενάριά της έχουν «ελαφρώς αυξημένους κινδύνους βιωσιμότητας».
Το ΔΝΤ προβλέπει επίσης κορύφωση του χρέους το 2021 και σταδιακή υποχώρηση στη συνέχεια, το χαρακτηρίζει βιώσιμο μεσοπρόθεσμα, αλλά θεωρεί ότι δεν είναι ξεκάθαρη η εικόνα του μακροπρόθεσμα, καθώς η αβεβαιότητα είναι μεγάλη. Ακόμη κι αυτό, πάντως, είναι ένα βήμα βελτίωσης για το ΔΝΤ σε σύγκριση με την προηγούμενη ανάλυσή του, που θεωρούσε το χρέος μη βιώσιμο μακροπρόθεσμα.
• Προϋπολογισμός: Η Κομισιόν προβλέπει πρωτογενές έλλειμμα 7,3% του ΑΕΠ φέτος και 0,5% του ΑΕΠ το 2022 και το ΔΝΤ είναι κοντά, με πρόβλεψη για 7,2% του ΑΕΠ φέτος. Στο ίδιο μήκος κύματος και η κυβέρνηση, με πρόβλεψη για πρωτογενές έλλειμμα 7,2% του ΑΕΠ και 0,3% του ΑΕΠ, αντίστοιχα. Αξίζει να σημειωθεί ότι το ΔΝΤ εκφράζει για άλλη μια φορά την υποστήριξή του στη συνέχιση της «διευκολυντικής» δημοσιονομικής πολιτικής και το 2022. Η Κομισιόν, από την άλλη, «βλέπει» επιστροφή σε πρωτογενή πλεονάσματα 2,2% του ΑΕΠ από το 2023 προκειμένου να βγάλει βιώσιμο το χρέος και καλεί την Ελλάδα να ακολουθήσει συνετή δημοσιονομική πολιτική μόλις το επιτρέψουν οι συνθήκες.
• Τράπεζες: Αν και χαρακτηρίζει επαρκή σε γενικές γραμμές την κεφαλαιακή θέση των τραπεζών, η Κομισιόν επισημαίνει ότι αυτή αντιμετωπίζει προκλήσεις λόγω χαμηλής κερδοφορίας και ποιότητας ενεργητικού. Ο αναβαλλόμενος φόρος, σημειώνει, αποτελεί το 59% του κεφαλαίου τους (Τier 1). Πιο «ωμά» λέει τα πράγματα το ΔΝΤ, μιλώντας για αργή πρόοδο αποκατάστασης της υγείας του τραπεζικού τομέα ακόμη και πριν από την πανδημία και επισημαίνει την ανάγκη μιας δραστήριας προσέγγισης, που θα περιλαμβάνει εναλλακτικές λύσεις αν δεν επιτύχουν τα τραπεζικά σχέδια για άντληση κεφαλαίων, αντιμετώπιση της αδύναμης ποιότητας του τραπεζικού κεφαλαίου, καθώς και τροποποίηση του νόμου για τον αναβαλλόμενο φόρο. Την Ευρωπαϊκή Επιτροπή απασχολεί επίσης σημαντικά το θέμα των πλειστηριασμών και του νέου πτωχευτικού, ενώ εκφράζει αισιοδοξία ότι θα επιστρέψουμε στις συνήθειες πληρωμών προ πανδημίας και ότι οι χρεοκοπίες δεν θα ξεπεράσουν τις εκτιμήσεις των τραπεζών.
• Δημόσιο: «Ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων τείνει να επιστρέψει στα προ κρίσης επίπεδα», προειδοποιεί το ΔΝΤ, με τον εκπρόσωπό του στην Αθήνα Ντένις Μπότμαν να διευκρινίζει σε χθεσινή συνέντευξη Τύπου ότι αυτό συμβαίνει από το 2014-2015 και ότι πάντως οι δημόσιοι υπάλληλοι δεν έχουν φτάσει ακόμη στα επίπεδα του 2010. Εχει ενδιαφέρον ότι και η Κομισιόν θέτει θέμα μείωσης των συμβασιούχων και επισημαίνει καθυστερήσεις στην εφαρμογή της σχετικής συμφωνίας με την κυβέρνηση, η οποία πάντως δεσμεύθηκε ότι θα τους μειώσει σημαντικά έως τον Οκτώβριο.