Η αποχώρηση του Γενς Βάιντμαν από το τιμόνι της Bundesbank και το διοικητικό συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας δημιουργεί νέα δεδομένα για τη νομισματική πολιτική στην Ευρώπη, αλλά και για την Ελλάδα, καθώς έρχεται σε μια πολύ κρίσιμη συγκυρία, όπου αποφασίζεται η μετά το PEPP εποχή της ποσοτικής χαλάρωσης και αξιολογείται το κατά πόσον θα μπορεί να συμμετέχει σε αυτήν η χώρα μας.
Είναι σαφές πως το στρατόπεδο των «γερακιών» της ΕΚΤ χάνει μια σημαντική «φωνή» του και ίσως και τον αρχηγό του. Σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις, το «αντίο» του Βάιντμαν αμέσως μετά τη συνεδρίαση της ΕΚΤ τον Δεκέμβριο, μπορεί να ειπωθεί με… θόρυβο, αφήνοντας το στίγμα του, μπορεί ωστόσο και να είναι «βουβό», δεδομένου ότι από τότε που ανέλαβε η Λαγκάρντ και εν μέσω COVID, έχει γίνει λιγότερο συγκρουσιακός σε σχέση με το παρελθόν. Αν και η Bundesbank εκτιμάται ότι θα συνεχίσει να είναι από τις πιο συντηρητικές ή και αυστηρές κεντρικές τράπεζες της Eυρωζώνης, ο διάδοχος του Βάιντμαν θα είναι σίγουρα περισσότερο φιλοευρωπαίος και λιγότερο «επιθετικός», σύμφωνα με τους αναλυτές.
Ο Βάιντμαν ανακοίνωσε ότι αποχωρεί από τη θέση του προέδρου της Bundesbank έπειτα από 10 χρόνια, για προσωπικούς λόγους. Η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, είπε ότι σέβεται την απόφασή του, αλλά ότι επίσης λυπάται πάρα πολύ. Μέσω της αποχαιρετιστήριας επιστολής που έστειλε στους υπαλλήλους της Bundesbank, ο Βάιντμαν έστειλε μηνύματα προς την ΕΚΤ, έπειτα και από την πρόσφατη προειδοποίησή του ότι κινδυνεύει να υποτιμήσει τις πληθωριστικές πιέσεις. Διαμήνυσε ουσιαστικά ότι η ΕΚΤ πρέπει να παραμείνει σε εγρήγορση για τους μελλοντικούς πληθωριστικούς κινδύνους και όχι μόνο να εξετάσει τους αποπληθωριστικούς, ενώ τόνισε πως «μια νομισματική πολιτική προσανατολισμένη στη σταθερότητα θα είναι δυνατή μακροπρόθεσμα μόνο εάν το πλαίσιο της νομισματικής ένωσης διασφαλίσει την ενότητα δράσης και ευθύνης, εάν η νομισματική πολιτική σέβεται την εντολή της και δεν εμπλακεί στον απόηχο της δημοσιονομικής πολιτικής ή των χρηματοπιστωτικών αγορών».
Ο διάδοχός του εκτιμάται ότι θα είναι περισσότερο φιλοευρωπαίος και λιγότερο «επιθετικός».
Ο 53χρονος Γερμανός ανέλαβε τα ηνία της Bundesbank στην κορύφωση της κρίσης χρέους της Ευρωζώνης το 2011, αντικαθιστώντας τον Αξελ Βέμπερ, ακριβώς τη στιγμή που η ΕΚΤ έπρεπε να αντιμετωπίσει την εκτόξευση των αποδόσεων των ομολόγων. Αποτέλεσε μεγάλο «πονοκέφαλο» για τον πρώην επικεφαλής της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, κερδίζοντας το παρατσούκλι «o κύριος όχι σε όλα», καθώς όταν ο Ντράγκι ανακοίνωσε το περίφημο εργαλείο καταπολέμησης κρίσεων, το πρόγραμμα OMT –το οποίο συνοδεύτηκε από την ιστορική φράση «whatever it takes»– ο Βάιντμαν κινήθηκε εναντίον του δικαστικά, ενώ στη συνέχεια αποτέλεσε ισχυρό πολέμιο της ποσοτικής χαλάρωσης που ξεκίνησε στις αρχές του 2015.
Αυτές ήταν και δύο πολύ κρίσιμες χρονικές στιγμές για την Ελλάδα, όταν βρέθηκε αντιμέτωπη με την κρίση χρέους και με το σενάριο του Grexit. Ο Βάιντμαν, ακόμα και πριν αναλάβει την Bundesbank, έπαιξε σημαντικό ρόλο στις αποφάσεις για τη χώρα μας, καθώς ως επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος της Αγκελα Μέρκελ το 2006-2011 ήταν αυτός που ουσιαστικά έπεισε την καγκελάριο να σπρώξει την Ελλάδα στην «πόρτα» του ΔΝΤ και των μνημονίων. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που επιλέγει να αποχωρήσει από την Bundesbank την ίδια χρονική στιγμή που αποχωρεί και η Μέρκελ από την πολιτική σκηνή της Γερμανίας.
Τραπεζικές πηγές αναφέρουν ότι η αποχώρηση Βάιντμαν είναι πιθανό να αποτελέσει θετική εξέλιξη για την Ελλάδα, δεδομένης και της διαφωνίας που έχει εκφράσει πολλές φορές το τελευταίο διάστημα σχετικά με την έκταση των μέτρων τόνωσης της ΕΚΤ και έτσι ανοίγει πιθανώς την πόρτα για ενίσχυση της πλειοψηφίας των «περιστεριών». Η συνεδρίαση της ΕΚΤ τον Δεκέμβριο αποκτάει συνεπώς ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε ό,τι αφορά τις αποφάσεις για το πρόγραμμα APP, το κλασικό QE δηλαδή, και τις πιθανές ευελιξίες που θα έχει μετά το τέλος του PEPP, συμπεριλαμβανομένης και της συμμετοχής της Ελλάδας. Ακόμα πιο θετικό είναι εάν οι αποφάσεις για την Ελλάδα αναβληθούν για τον Ιανουάριο, όπου ο Βάιντμαν θα έχει αποχωρήσει.
Σύμφωνα άλλωστε με την Capital Economics, ο νέος πρόεδρος της Bundesbank πιθανότατα να είναι περισσότερο υποστηρικτικός στη γενικά «ήπια» κατεύθυνση της πολιτικής της ΕΚΤ, που στηρίζει και η Κριστίν Λαγκάρντ. Αυτό μπορεί να διευκολύνει το Δ.Σ. να συμφωνήσει στη διατήρηση της ποσοτικής χαλάρωσης για μεγάλο διάστημα ακόμη, προκειμένου να συμβάλει στον περιορισμό των κινδύνων «κατακερματισμού». Και κατά τον επικεφαλής οικονομολόγο της Berenberg, Χόλγκερ Σμίεντινγκ, η νέα κυβέρνηση της Γερμανίας θα επιλέξει έναν λιγότερο «αυστηρό» κεντρικό τραπεζίτη, ίσως την Ιζαμπελ Σνάιμπελ ή κάποιον με παρόμοιες απόψεις.
Σύμφωνα με αναφορές, άλλοι πιθανοί υποψήφιοι είναι η αντιπρόεδρος τη Bundesbank, Κλαούντια Μπουχ, ο επικεφαλής οικονομολόγος της Bundesbank, Γενς Ούλμπριχ, οι οικονομολόγοι Μάρτσελ Φράτσερ και Φόλκερ Βίλαντ και ο Γερμανός υφυπουργός Οικονομικών Γιοργκ Κούκις.