H βέβαιη αύξηση των επιτοκίων τον επόμενο μήνα μετά τον τερματισμό των αγορών ομολόγων, καθώς και η ενισχυμένη πιθανότητα για επιθετικότερες αυξήσεις λόγω των ρεκόρ που «χτυπά» ο πληθωρισμός, αναμένεται να οδηγήσουν την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να επαναλάβει και να υπογραμμίσει την πρόθεσή της να σχεδιάσει ένα νέο εργαλείο «προστασίας» των πιο υπερχρεωμένων χωρών της περιφέρειας της Ευρωζώνης, όπως η Ελλάδα και η Ιταλία, κατά τη συνεδρίαση αυτής της Πέμπτης.
Το μήνυμα και το «σήμα» ότι σε περίπτωση κατακερματισμού της αγοράς η ΕΚΤ θα δράσει, όπως έκανε και τον Μάρτιο του 2020 με το έκτακτο πρόγραμμα PEPP, αποτελεί για το διοικητικό συμβούλιο αυτή τη στιγμή τον καταλληλότερο και τον αποδεκτό τρόπο να προλάβει μία «επίθεση» της αγοράς και τη σημαντική διεύρυνση των spreads.
Οι αποδόσεις και τα spreads των ελληνικών και των ιταλικών ομολόγων αυξήθηκαν εκ νέου την τελευταία εβδομάδα, με την απόδοση του ελληνικού 10ετούς να ξεπερνάει χθες το 3,8% και το spread να διευρύνεται στις 255 μονάδες βάσης, ενώ στο 3,35% κινείται η απόδοση του 10ετούς ιταλικού με το spread πλέον σταθερά πάνω από τις 200 μ.β. και στις 208 μ.β. Αυτό σύμφωνα με τους αναλυτές οφείλεται στο γεγονός ότι η αγορά αποτιμά μία πιο επιθετική στάση από την ΕΚΤ στις προσεχείς συνεδριάσεις, δηλαδή μεγαλύτερη των 25 μονάδων βάσης.
Η επικεφαλής της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ και ο επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ Φίλιπ Λέιν έχουν διαμηνύσει ότι η κεντρική τράπεζα θα προχωρήσει σε δύο αυξήσεις επιτοκίων 25 μονάδων βάσης τον Ιούλιο και τον Σεπτέμβριο. Το μέλος του Δ.Σ. της ΕΚΤ και γνωστό «γεράκι» Ρόμπερτ Χόλτσμαν τόνισε πριν από μερικές μέρες πως πρέπει να αυξηθούν επιθετικά τα επιτόκια, κατά 50 μονάδες βάσης, καθώς αυτό είναι που «θα έστελνε το απαραίτητο σαφές μήνυμα ότι η ΕΚΤ είναι σοβαρή στην καταπολέμηση του πληθωρισμού». Οι οικονομολόγοι της Deutsche Bank συμφώνησαν με την… επιθυμία του Χόλτσμαν, καθώς πλέον αναμένουν ότι η ΕΚΤ θα προχωρήσει σε μια επιθετική αύξηση των επιτοκίων κατά 0,5% σε μία από τις προσεχείς συνεδριάσεις της, πιθανότατα αυτήν του Σεπτεμβρίου. Ακόμα πιο… επιθετικές είναι οι προβλέψεις της Bank of America. Σε έκθεσή της χθες επισήμανε πως έπειτα από άλλη μια ανοδική έκπληξη για τον πληθωρισμό, αναμένει αυξήσεις των επιτοκίων κατά 150 μονάδες βάσης μέχρι το τέλος του 2022. «Από τα τέλη Απριλίου, αναμένουμε ότι η ΕΚΤ θα αυξάνει τα επιτόκια σε κάθε συνεδρίαση από τον Ιούλιο, αλλά πλέον πιστεύουμε ότι οι δύο πρώτες από αυτές τις αυξήσεις θα είναι κατά 50 μ.β. αντί για 25 μ.β.», όπως τόνισε.
Οι αποδόσεις και τα spreads των ελληνικών και των ιταλικών ομολόγων αυξήθηκαν εκ νέου την τελευταία εβδομάδα.
Οι Financial Times ανέφεραν πως η πλειοψηφία του Δ.Σ. θα στηρίξει μία πρόταση για τη δημιουργία ενός νέου προγράμματος αγοράς ομολόγων για την αποφυγή εκτόξευσης –εκτός ελέγχου– του κόστους δανεισμού των αδύναμων χωρών. Σύμφωνα με αναλυτές άλλωστε, τα γεράκια είναι αυτά που θα πρέπει ουσιαστικά να θέλουν να μπει στο τραπέζι ένα νέο εργαλείο ελέγχου των πιέσεων στα ομόλογα εάν θέλουν να αυξήσουν τα επιτόκια πιο επιθετικά. Σύμφωνα με πηγές της «Κ», ένα τέτοιο πρόγραμμα είναι «μάλλον απίθανο να ανακοινωθεί μεθαύριο», ωστόσο το βέβαιο είναι ότι η ΕΚΤ θα επαναλάβει αυτό που είχε υπογραμμίσει η Κριστίν Λαγκάρντ κατά τη συνεδρίαση του Απριλίου και επεσήμανε σε άρθρο της στον ιστότοπο της ΕΚΤ πριν από περίπου δύο εβδομάδες, ότι «εάν είναι απαραίτητο, μπορούμε να σχεδιάσουμε και να αναπτύξουμε νέα μέσα για να διασφαλίσουμε τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής καθώς προχωράμε στην πορεία της εξομάλυνσης της πολιτικής, όπως έχουμε δείξει πολλές φορές στο παρελθόν».
Οι αναλυτές πάντως θεωρούν ότι δεν είναι πιθανό να ενεργοποιηθεί ένα νέο πρόγραμμα σύντομα, καθώς η ΕΚΤ έχει ήδη εργαλεία τα οποία θα χρησιμοποιήσει πρώτα.
«Ενώ η ΕΚΤ θα συνεχίσει να τονίζει ότι παρακολουθεί στενά τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής σε όλη τη δικαιοδοσία καθώς εξομαλύνει την πολιτική, δεν πιστεύουμε ότι θα ανακοινώσει ένα νέο πλαίσιο ή εργαλείο για την αντιμετώπιση πιθανών ζητημάτων κατακερματισμού σύντομα», όπως σημειώνει ο διαχειριστής κεφαλαίων της PIMCO, Κονσταντίν Βέιτ. «Μάλλον, και σύμφωνα με το παρελθόν, πιστεύουμε ότι η ΕΚΤ θα προτιμήσει να ανταποκριθεί σε σημαντικά εξωγενή σοκ με τις λύσεις που ήδη έχει, γεγονός που σημαίνει ότι υπάρχει κίνδυνος οι αγορές να δοκιμάσουν την προθυμία της ΕΚΤ να εξουδετερώσει τυχόν μη γραμμικές αντιδράσεις της αγοράς που μπορεί να προκύψουν από την αύξηση των επιτοκίων», προσθέτει.
Η ΕΚΤ έχει ήδη στη διάθεσή της το «εργαλείο» των επανεπενδύσεων του PEPP, με ενισχυμένη μάλιστα ευελιξία – το οποίο και έχει ξεκινήσει, ώστε να στηρίξει τα spreads και αυτό, όπως έχει διαμηνύσει η Λαγκάρντ, αναμένεται να είναι το βασικό όπλο το οποίο θα «χρησιμοποιηθεί για να αντιμετωπίσει πιθανό κατακερματισμό της αγοράς». Σύμφωνα με υπολογισμούς, περίπου 200 δισ. ευρώ ομόλογα του PEPP λήγουν τους επόμενους δώδεκα μήνες. Οπως σχολιάζει και ο παρατηρητής της ΕΚΤ και επικεφαλής μακροοικονομικής ανάλυσης της Pictet Wealth Management, Φ. Ντουκρόζετ, «oι επανεπενδύσεις του PEPP αναμένεται να αποτελέσουν μια πρώτη γραμμή άμυνας, προσαρμοζόμενες “με ευελιξία στον χρονικό ορίζοντα, στις κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων και στην περιοχή, ανά πάσα στιγμή”». Ωστόσο, κατά τον Ντουκρόζετ, ακόμη και εάν διατεθεί όλο το ποσό του 12μήνου εμπροσθοβαρώς, ίσως να μην είναι αρκετό.